به گزارش خبرنگار ایرنا، قانون مالیات بر خانه‌های خالی با هدف کاهش قیمت اجاره بها، افزایش عرضه مسکن و مبارزه با احتکار مسکن تصویب شده است.
این قانون از آذرماه ۱۳۹۹ تصویب شد اما به دلیل ضعف در مکانیزم دقیق شناسایی و کمبود اطلاعات، اجرای آن شکل جدی به خود نگرفت.
اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی در دولت سیزدهم
با شروع به کار دولت سیزدهم، دستگاه‌های دولتی از جمله امور مالیاتی و وزارت راه و شهرسازی اجرای این قانون را در دستورکار خود قرار داده و با همکاری یکدیگر در قالب جمع‌آوری اطلاعات این خانه‌ها و بروزرسانی آنها در تلاش هستند تا خانه‌های خالی را شناسایی و مالیات موردنظر را برای این خانه‌ها اعمال کنند.
بر اساس قانون مالیات خانه‌های خالی طبق ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، اگر واحد مسکونی در شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت بیش از ۱۲۰ روز خالی از سکنه باشد، مشمول مالیات می‌شود و به ازای هر ماه بیش از زمان مذکور، ماهانه مشمول مالیاتی بر مبنای مالیات بر درآمد اجاره به شرح ضرایب سال اول معادل ۶برابر مالیات متعلقه، سال دوم معادل ۱۲برابر مالیات متعلقه و سال سوم به بعد معادل ۱۸برابر مالیات متعلقه خواهد شد.
در دی ماه سال ۱۴۰۰ تعداد ۵۷۰هزار خانه خالی شناسایی و معرفی شد. از این تعداد حدود ۹۰هزار مالک با دریافت پیامک از سازمان مالیاتی، نسبت به شناسایی و مشمول شدن به این مالیات اعتراض کردند و اطلاعات خود را ثبت کردند و آمار این خانه‌ها به ۴۰۰هزار کاهش یافت.
در تیر و مرداد سال ۱۴۰۱ شناسایی مجددی انجام و ۱۲۰هزار خانه خالی به این تعداد اضافه شد و برای تمام مالکان این واحدها اظهارنامه مالیاتی ارسال شد.
سازمان امور مالیاتی ۲۶ بهمن ۱۴۰۱ نیز با انتشار اطلاعیه‌ای خطاب به مالکان دارای بیش از یک واحد مسکونی خالی اعلام کرد که به منظور اجرای ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم و حسب اطلاعات دریافتی از وزارت راه و شهرسازی در خرداد ماه سال ۱۴۰۲ برگ مطالبه‌های مالیات متعلق به مالکان بیش از یک واحد مسکونی خالی در سال ۱۴۰۰ صادر و در درگاه ملی خدمات الکترونیکی مالیاتی بارگذاری شده است.
شناسایی ۳۳۰ هزار مسکن خالی جدید تا خردادماه
بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۲، دولت قصد دارد طی امسال ۲هزار میلیارد تومان از مالکان خانه‌های خالی، مالیات دریافت کند؛ در این بین هر اطلاعاتی که به دست سامانه مالیاتی برسد فرآیند وصول انجام می‌شود و تا تیرماه سال ۱۴۰۲ وزارت راه و شهرسازی مهلت دارد تا وضعت نهایی خانه‌های خالی را بررسی کند.
بدین ترتیب با اجرای طرح تسریع در اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی از سوی وزارت راه و شهرسازی تا خردادماه حدود ۳۳۰ هزار واحد مسکن خالی جدید در کشور شناسایی شد.
دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی در این خصوص اعلام کرد که یک میلیون ملک خالی شناسایی شد که از این میزان برای تمامی مالکان پیامکی ارسال شد که مالکان حدود ۷۰۰ هزار واحد مسکونی خوداظهاری کرده و مشخصات خود را در سامانه ملی املاک و اسکان ثبت کردند. ۳۰۰ هزار واحد مسکونی از واحدهای شناسایی شده خالی بودند که با هماهنگی ستاد اقتصادی دولت با اولویت مالکانی که در ابتدا بیش از ۱۰۰ واحد خالی بودند در مسیر اخذ مالیات قرار گرفتند.
تا اواخر خردادماه سال جاری حدود ۶۰ هزار ملک در اولویت اخذ مالیات قرار داشتند و صاحبان حدود سه هزار ملک هر کدام بالای ۱۰۰ ملک خالی داشتند و سه بانک نیز بیشتر از ۱۰۰ خانه خالی در اختیار داشتند.
کدام استان‌ها بیشترین خانه خالی در کشور را دارد؟
طبق آخرین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، استان تهران با دارا بودن ۱۹ درصد کل خانه‌های خالی در کشور با حدود ۴۹۰ هزار واحد مسکونی خالی رتبه نخست کشور را دارد. نرخ خانه‌های خالی استان تهران در سال ۱۳۹۵ معادل ۱۱.۶ درصد و حدود ۳/۰ درصد بالاتر از متوسط کشوری آن است و ۶ استان اصفهان، خراسان رضوی، فارس، آذربایجان شرقی، البرز و خوزستان با دارا بودن مجموع سهمی معادل ۳۹ درصد از کل خانه‌های خالی کشور در رتبه‌های بعدی بیشترین تعداد خانه‌های خالی قرار دارند.
اجرای این قانون در فارس به کجا رسید؟
قانون مالیات بر خانه‌های خالی در فارس با هدف افزایش عرضه به منظور کنترل بازار مسکن و اجاره بها و ساماندهی و کاهش سوداگری در این مسیر در حال اجراست.
استاندار فارس تأکید بسیاری بر ضرورت اجرایی شدن این قانون دارد و معتقد است شناسایی خانه های خالی و اخذ مالیات از مالکان آنها با کمک سازمان صمت، اتحادیه املاک و امور مالیاتی و تشکیل کمیته‌های مالیاتی ضروری است و تحقق این عمل قطعا بخشی از التهاب موجود در بازار اجاره مسکن را آرام خواهد کرد.
مدیرکل راه و شهرسازی فارس هم اعلام کرد بر اساس قانون مالیات خانه های خالی، ماده ۵۴ مرکز قانون مالیات های مستقیم، اگر واحد مسکونی در شهرهای بالای ۱۰۰هزار نفر جمعیت بیش از ۱۲۰ روز خالی از سکنه باشد مشمول مالیات می شود و با توجه به اینکه مالیات خانه‌های خالی مشمول اشخاص حقیقی و حقوقی خواهد شد، واحدهای متعلق به بانک‌ها و ادارات نیز هدف مالیات قرار می‌گیرند و در این زمینه دولت بنا دارد در اجرای قانون تفاوتی بین این ۲بخش قایل شود.
شناسایی ۱۵ هزار واحد مسکونی خالی
در حوزه شناسایی میدانی خانه‌های خالی در فارس در سال ۱۴۰۲ اقدامات قابل توجهی صورت گرفته و تاکنون ۱۵هزار واحد مسکونی خالی شناسایی شده است.
مدیرکل امور مالیاتی فارس در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: در حال حاضر بیش از ۱۵هزار مورد مطالبه صورت گرفته است یعنی تعداد ۱۵هزار خانه خالی در استان شناسایی و معرفی شده است؛ البته برخی مالکان نسبت به شناسایی و مشمول شدن به این مالیات اعتراض کردند اما برخی از این مالیات‌ها قطعی شده و به اجراییات رسیده و بخشی هم پرداخت شده است.
حمیدرضا محمدابراهیمی ادامه داد: البته به دلیل اینکه دیوان عدالت اداری روند دادرسی را تغییر داده وقفه‌ای ایجاد شده است ولی بطور کلی اداره‌کل راه و شهرسازی بانی این کار است، اطلاعات را کسب می‌کند و به سازمان امور مالیاتی ارایه می‌دهد و این سازمان نیز بر اساس اطلاعات موجود در سامانه‌ها اقدام به اخذ مالیات می‌کند.
وی اضافه کرد: در اداره‌کل امور مالیاتی فارس هیچ برگی برای مالیات خانه‌های خالی و لوکس صادر نمی‌شود، در واقع دستگاه‌های مربوطه اطلاعات لازم در این زمینه را برای این اداره‌کل ارسال می‌کنند.
محمدابراهیمی افزود: اداره‌کل راه و شهرسازی تمام تلاش خود را بکار گرفت تا از بانک‌های اطلاعاتی سایر دستگاه‌ها برای شناسایی خانه‌های خالی استفاده کند و استانداری نیز سامانه مردم رسی را برای کسب اطلاعات راه‌اندازی کرده و یکی از مباحثی که در این سامانه پیگیری می‌شود شناسایی خانه‌های خالی است.
مالیات بر باغ شهرهایی با ارزش بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال
وی هدف از اعمال مالیات بر این خانه‌ها را تحمیل هزینه بالا به مالک و ترغیب او به عرضه خانه دانست و گفت: بدون شک با افزایش عرضه، قیمت‌ها کاهش می‌یابد.
او در رابطه با مالیات بر باغ شهرهای فارس گفت: باغ‌شهرها و خانه‌های لوکس که ارزش آنها بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال باشد مازاد بر این مبلغ مشمول مالیات به میزان ۲ در هزار می‌شوند البته این مالیات برعهده شخصی است که در ابتدای هر سال مالک املاک فوق بوده و افرادی که فقط یک باب منزل مسکونی دارند از شمول این حکم مستثنی هستند.
مدیرکل امور مالیاتی فارس اظهارکرد: برای اعمال مالیات بر باغ شهرها در وهله نخست شهرداری باید به شناسایی این باغ شهرها بپردازد؛ هنوز آمار جدیدی به دست ما نرسیده است.
محمدابراهیمی بیان کرد: در حال حاضر اطلاعات ما جزیره‌ای است، برای تحقق این امر باید اطلاعات چند دستگاه جمع‌آوری شود تا با تجمیع اطلاعات این کار سریعتر به نتیجه برسد اما قطعا از همه مطالبه صورت می‌گیرد.
آیا خانه‌های خالی با مالیات پُر می‌شوند؟
مالیات بر خانه‌های خالی یکی از مهم‌ترین ابزارهای قانونی است که در کنترل و تخصیص بهینه منابع موجود مسکن در شرایطی که فاصله زیادی میان عرضه و تقاضا وجود دارد، می‌تواند کمک‌رسان شرایط فعلی بازار مسکن باشد اما برای گرفتن مالیات از خانه‌های خالی نیاز به اطلاعاتی دقیق است و با توجه به چالش‌های فراوانی که در مورد اطلاعات و آمار خانه‌های خالی وجود دارد این پرسش مطرح است که آیا اجرای این قانون در شرایط کنونی به نتیجه مطلوبی می‌رسد و می‌توان خانه‌های خالی را با مالیات پُر کرد؟