به گزارش ایرنا، این روزها کوچه پس کوچه‌های شهر با پرچم‌های برافراشته مزین به نام امام حسین(ع) و حضرت ابوالفضل(ع) است و نوحه‌های عزاداری از جای جای شهر شنیده می‌شود.
از برپایی خیمه‌های کوچک عزاداری گرفته تا مساجدی که یکسر سیاهپوش شده است؛ همه حال و هوای محرم دارد، بساط روضه ارباب برپا شده و خیمه‌ها و دسته‌های عزاداری به راه افتاده است، اصلا این ایام حال و هوای دیگری دارد، ندای یا حسین (ع) از هر کوچه و محله‌ای دل‌ها را می‌لرزاند و آدمی را به مجالس عزاداری می‌کشاند.
عشق به امام حسین (ع) پیر و جوان، بزرگ و کوچک نمی‌شناسد و هرکسی در حد توان خود تلاش دارد تا ارادت خود را به سید و سالار شهیدان نشان دهد.
در برخی از محلات قدیمی زنجان، با آمدن ماه محرم پرچم سیاه بر سر درب خانه‌ها به نشانه اعلان عزا و آمدن ماه محرم برافراشته شده است؛ پرچمی که تا آخر ماه صفر باقی خواهد ماند.
این روزها تقریبا در همه محلات زنجان بساط نذری برپاست، نذری‌هایی که طعم‌شان با تمام غذاهای عادی فرق دارد و همه در ماه عزاداری امام حسین (ع) دوست دارند که برای یک بار هم شده سر خوان آن حضرت بنشینند و تبرک کنند؛ غذای نذری ایشان را.
نذری از آب خوردن گرفته تا چای و شیر و شربت، از آش و عدس پلو، قیمه پلو، خرما، حلوا، نخود و کشمش، حلیم، شله زرد و مواد اولیه و ضروری طبخ این غذاها، هر کس به وسع خودش، از یک قابلمه کوچک روی اجاق منزل آغاز می‌شود تا ده‌ها دیگ هرکس به هر اندازه که ارادت دارد، عاشقی می‌کند، هرکس به اندازه وسع خود در این روزها خدمت می‌کند، این روزها شهر پر است از رانندگانی که برای عرض ارادت به امام حسین (ع) عزاداران ایشان را صلواتی جا به جا می‌کنند.
این روزها در پایتخت شور و شعور حسینی همه و همه تلاش می‌کنند تا مجلس مولایشان آبرومندانه برگزار شود.
برگزاری همایش شیرخوارگان
از جمله مراسمی که هر ساله در زنجان برگزار می‌شود، همایش شیرخوارگان حسینی است که در نخستین جمعه ماه رمضان و در زنجان برگزار می‌شود.
این مراسم که روز به روز بر عظمت آن افزوده می‌شود، با حضور نوزادانی است که لباس‌های متحدالشکل بر تن دارند و به یاد خردسال‌ترین شهید کربلا حضرت علی اصغر (ع) برگزار می‌شود.
پیش‌بینی می‌شود امسال ۲۰ هزار نفر در این همایش شرکت کنند که در این برنامه از چند مادری که دارای سه فرزند بیشتر هستند، تقدیر خواهد شد.
گهواره گردانی به یاد طفل ۶ ماه ابا عبدالله الحسین (ع) مهمترین رسم زنجانی‌ها در این برنامه است، در این مراسم کودکان لباس‌های متحدالشکل سبز رنگ بر تن و پیشانی‌بند یا صاحب‌الزمان بر پیشانی خواهند داشت.
تکیه تعزیه‌خوانی ارمغانخانه میزبان ۱۵۰ هزار نفر عزادار حسینی
تعزیه‌خوانی یا شبیه خوانی از دیگر رسوم مردم زنجان است که این آئین در روز عاشورا در برخی از مناطق زنجان از جمله روستاها با بازسازی صحنه‌های روز عاشورا در صحرای کربلا و چگونگی به شهادت رسیدن یاران امام حسین (ع) و خود آن حضرت اجرا می‌شود.
این مراسم با مرکزیت شهر ارمغانخانه برگزار می‌شود، مراسم تعزیه‌خوانی در تکیه حسینی ارمغانخانه زنجان قدمتی دارد و در سال ۸۹ به ثبت معنوی کشور رسیده است، این مراسم در ایام محرم با حضور خیل عاشقان از شهرهای مختلف کشور با شکوه خاصی برگزار می شود.
با توجه به یادداشت‌های سفرنامه‌های منتشر شده و اشاره به خاطرات ناصرالدین‌شاه در سفر به شهر سلطانیه و دیدن مراسم تعزیه‌خوانی، قدمت این مراسم را در استان ۴۰۰ سال پیش می‌توان دانست.
مراسم عزاداری و تعزیه‌خوانی در تکیه حسینی ارمغانخانه یکی از معروفترین تعزیه‌خوانی‌های ایران است این مراسم از اول تا چهاردهم محرم و از اربعین تا بیست و هشتم صفر برگزار می‌شود؛ آوازه تعزیه‌خوانی در ارمغانخانه در ایام محرم به نقاط مختلف کشور رسیده و گفته می‌شود در طول اجرا بیش از ۱۵۰ هزار نفر بازدیدکننده دارد.
از تعزیه‌خوانان مشهور تکیه حسینی، در طول چند صدسال گذشته می‌توان از میرزا سمیع سهرینی، ملاسیفعلی، میرزا حسین قالایچی، میرزا علی نجفی، میرزا مجید، میرزا جمشید، غلامحسین دوسرانی، میرزا علی فرزند قنبر اهل باکو و مسیّب اسدی نام برد که تعزیه‌خوانان بسیاری تربیت کرده‌اند که در این هنر تبحر دارند.
زنجان دومین قربانگاه بعد از منا
یکی دیگر از رسوم زنجانی، قربانی کردن است، استان زنجان در این زمینه پیشتاز است و مسجد حسینیه اعظم زنجان، بعد از «منا» دومین قربانگاه گوسفندان نذری محسوب می شود، علاوه بر حسینیه اعظم، مردم زنجان در پای هیات‌های مختلف عزاداری قربانی و نذرهای خود را ادا می‌کنند.
برپایی خیمه به ویژه در روز عاشورا از سنت‌های دیرین مردم زنجان بوده که یادآور خیمه‌های امام حسین(ع) در کربلا است، اطعام و نذری دادن در ماه محرم به ویژه در شب‌های تاسوعا و عاشورا به عزاداران حسینی یکی دیگر از رسوم این استان به شمار می‌رود.
زنجان پایتخت عرض ارادت به حضرت ابوالفضل(ع)
از دیگر رسوم مردم زنجان برگزاری مراسم عزاداری برای حضرت ابوالفضل (ع) در روز هشتم محرم است که با حضور صدها هزار نفر از دلدادگان به سرور و سالار شهیدان و حضرت ابوالفضل برگزار می‌شود.
بر این اساس همه ساله در هشتم محرم مردم از نقاط مختلف کشور برای شرکت در عزاداری حسینیه اعظم زنجان جمع می‌شوند تا بزرگترین اجتماع شیعیان را به عنوان کنگره بزرگ شیعیان برگزار کنند.
برپایی نماز ظهر عاشورا به یاد آخرین نماز امام حسین (ع)
یکی دیگر از رسم‌های زنجانی‌ها که در سال‌های اخیر رسمی‌تر و باشکوهتر شده است، برگزاری مراسم ظهر عاشورا است، این مراسم که به دلیل حضور گسترده مردم به صورت باشکوه از شبکه‌های مختلف رادیویی و تلویزیونی پخش می شود و مورد توجه بسیاری از مردم قرار می‌گیرد، اجتماع عظیم مردم زنجان در روز عاشورا است.
مراسم مردم زنجان در آوردگاهی که مشهور به «قوملو خیابان» است نماز ظهر عاشورا را به صورت خودجوش و کاملا مردمی اقامه می‌کنند، البته در سال‌های گذشته در چهار راه انقلاب زنجان نیز این مراسم به امامت نماینده ولی فقیه در استان برگزار می‌شود.
اجتماع زنجانی‌ها در یازدهم محرم به یاد رشادت‌های حضرت زینب (س)
از دیگر مراسم عزاداری مردم زنجان که از چند صد سال قبل در حال برگزاری است، دسته عزاداری زینبیه اعظم زنجان موسوم به مراسم یازدهم محرم است که هر سال روز ۱۱ محرم در محل زینبیه شروع می شود و جمعیت عزادار در قالب دسته های مختلف با نوحه خوانی و ذکر مصیبت به سمت آستان حضرت سید ابراهیم (ع) حرکت می کنند و در این مکان مقدس مراسم را به پایان می رسانند.
یکی از مراسم مهم دیگر ایام سوگواری شهدای کربلا که در این مکان برگزار می‌شود، عزاداری سیزدهم محرم است که با روز سوم شهادت حضرت امام حسین(ع) و شب شهادت امام زین العابدین (ع) همزمانی دارد، در این روز مردم زنجان با اجتماع گسترده خود در حسینیه اعظم و زینبیه این شهر به سوگواری می‌پردازند.
یکپارچگی و هماهنگی، یکی از ویژگی های دسته های عزاداری در زنجان طی برگزاری این مراسم است.
سالانه بیش از ۲۰۰ هزار عزادار از نقاط مختلف کشور در این مراسم شرکت می کنند.
آیین عزاداری زینبیه زنجان از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در فهرست میراث فرهنگی کشور در سال ۹۰ به ثبت ملی رسیده است؛ این مکان مذهبی قدمتی ۴۰۰ ساله دارد.
البته مردم زنجان دارای رسوم دیگری هستند که با گذشت زمان یا به فراموشی سپرده شده‌اند یا به دلایلی متوقف شده‌اند، مردم پایتخت شور و شعور حسینی برای ارج نهادن به تاکیدات رهبر معظم انقلاب آیین خرافی مثل قمه‌زنی را کنار گذاشته‌اند و عزاداری سنتی زنجانی‌ها جایگزین مناسبی برای آنها شده است همچنین حمل علم و تمثال ائمه که در گذشته در برخی از مناطق رسم بود امروز به فراموشی سپرده شده است.
از نوحه‌های معروف زنجانی‌ها که هر سال در ماه محرم در عزاداری‌ها تکرار می‌شود:
«جماعت یادگار حیدرم من/ عزیزه مصطفایه یاورم من، دبیر دفترم من/ وزیر لشکرم من» یکی از رجزخوانی‌هایی است که هر سال به یاد حضرت ابوالفضل (ع) یک صدا توسط جمعیت خوانده می‌شود.
همچنین یکی از شاه بیت‌های معروف دسته عزاداری حسینیه اعظم زنجان که نماد این محل بوده و همواره ورد زبان عزاداران حسینی است «هانسی گروهین بل مولا سی وار/ شیعه‌لرین حضرت عباسی وار» است، که در مدح حضرت ابوالفضل (ع) سروده شده است.