گروه جامعه ایرنا – بخش نخست گفت و گو با رحیم مطهرنژاد مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان درباره اقدامات و فعالیت‌های بنیاد تعاون زندانیان در حوزه حرفه آموزی و اشتغال زندانیان، دوم مرداد امسال در خبرگزاری ایرنا منتشر شد.
مطهرنژاد در این گفت و گوی تفصیلی درباره حرفه‌آموزی و صدور گواهینامه‌های فنی و حرفه‌ای، راه‌اندازی کسب و کار برای زندانیان، لزوم توجه به اشتغال زندانیان بیش از رهایی آنها از بند، انواع فعالیت‌ها و تولیدات متنوع زندانیان، جزئیات حقوق و دستمزد آنها، بازاریابی و برندسازی محصولات تولیدی زندانیان و امکان ارسال و صادرات محصولات به خارج از کشور سخن گفت و به استقبال زندانیان از اشتغال و نگاه مثبت قوه قضائیه برای توسعه و کمک به فعالیت زندانیان تاکید کرد.
بیشتر بخوانید:
کار زندانی اختیاری است/صادرات گل‌های تولید زندانیان به انگلیس و امارات
در بخش دوم این گفت و گو به استفاده از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان، تولید پابندهای الکترونیک و بهره‌مندی بیش از ۱۰ هزار زندانی از پابندهای الکترونیک برای گذران دوران محکومیت، طرح ردیاب الکترونیک، توجه به اشتغال زندانیان در برنامه هفتم توسعه و احیای مصوبه هیات وزیران در سال ۱۳۲۹ درباره توسعه اشتغال زندانیان پرداخته می‌شود.
ایرنا: بنیاد تعاون زندانیان در راستای تحقق شعار سال و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان چه اقداماتی انجام می‌دهد؟
شرکت توسعه خدمات الکترونیک حامی عدالت که ماموریت اصلی آن خدمات پولی و بانکی زندانیان است؛ علاوه بر آن، تولید پابندهای الکترونیک و ردیاب‌های الکترونیک را پیگیری می‌کند. سال گذشته پابند الکترونیک به عنوان یک محصول دانش‌بنیان به ثبت رسید و ارتباط موثر و مطلوبی با معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری برقرار شده است.
شرکت «شتابدهی حامی» نیز اخیرا برای شناسایی ظرفیت‌ها و توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان که می‌توانند به بنیاد تعاون زندانیان کمک کنند، تاسیس شده است؛ به عنوان نمونه، یک شرکت دانش‌بنیان درخواست کرده است تا ۲ هکتار از مزرعه کشت و صنعت حامیان فدک در اختیار این مجموعه قرار گیرد تا به «مزرعه دانش‌بنیان» تبدیل شود.
ایرنا: بنیاد تعاون زندانیان از سال‌ها قبل به تولید پابندهای الکترونیک ورود کرده است؛ اکنون چه تعداد زندانی از پابندهای تولید داخل استفاده می‌کنند؟
بنیاد تعاون زندانیان از سال ۹۵ برای طراحی، تولید و بهره‌برداری از پابند الکترونیک ورود کرد و اکنون بیش از ۱۰ هزار زندانی با پابند الکترونیک دوران محکومیت خود را خارج از زندان‌ها سپری می‌کنند.
موضوع استفاده از پابند الکترونیک از اقدامات تحولی دستگاه قضائی است که اقدام اصلی را شرکت توسعه خدمات الکترونیک حامی عدالت انجام می‌دهد و مدیریت کار با این مجموعه است. تا اسفند ۱۴۰۱ تعداد ۱۲ هزار پابند به بهره‌برداری رسید و با عفو گسترده در بهمن سال گذشته تعداد قابل توجهی از زندانیان رهایی یافتند.
اکنون تعداد تولید پابند الکترونیک به ۴۰ هزار دستگاه رسیده است و سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور ۳۰ هزار پابند با قابلیت بهره‌برداری در اختیار دارد و از قضات می‌خواهیم در صدور احکام به مجازات‌های جایگزین حبس و استفاده از پابند توجه داشته باشند.
در یکی از زندان‌های استان قزوین، طرح آزمایشی استفاده از پابند الکترونیک در مرحله بازداشت نیز در حال اجرا است و این اقدام موجب می‌شود تا متهم پیش از ورود به زندان بتواند مشکلات خود را با طرف شکایت حل کند و از ورود وی به زندان جلوگیری می‌شود؛ این طرح مورد حمایت مقامات قضائی استان قزوین است و امیدوراریم در استان‌های دیگر نیز مورد استقبال قرار گیرد.
علاوه بر پابند الکترونیک، طرح استفاده از دستبند الکترونیک نیز به سازمان زندان‌ها پیشنهاد شده است تا در یک زندان به صورت آزمایشی اجرا شود. مقدمات این طرح انجام شده تا برای ۵۰۰ زندانی به صورت آزمایشی استفاده از دستبند الکترونیک را به بهره‌برداری برسانیم البته اجرای آن به حمایت مالی نیاز دارد.
طرح دیگری که توسط شرکت توسعه خدمات الکترونیک حامی عدالت در حال پیگیری است، مربوط به نصب ردیاب و توقیف الکترونیک خودروها است.
ایرنا: نصب ردیاب و توقیف الکترونیک خودروها در چه مواردی کاربرد دارد؟
طرح ردیاب الکترونیک برای خودروها، موتورسیکلت‌ها قابلیت اجرایی دارد. براساس این طرح، هنگام توقیف خودروها باید جرثقیل خودرو توقیف شده را به پارکینگ انتقال دهد و علاوه بر اینکه احتمال آسیب به خودرو وجود دارد، آن خودرو فضای پارکینگ عمومی را هم اشغال می‌کند؛ در این طرح پیشنهادی، خودرو با نصب یک دستگاه روی آن در محلی که مورد نظر مالک باشد توقیف می‌شود. این مکان ممکن است پارکینگ منزل، جلوی در منزل یا یک پارکینگ عمومی باشد.
طرح ردیاب، برای ساماندهی حمل نخاله‌ها تحول بزرگی را ایجاد خواهد کرد. خوردوهایی که حمل نخاله‌های ساختمانی و زباله‌های بیمارستانی و خطرناک را انجام می دهند، ممکن است به دلیل غفلت و عدم نظارت در فضاهای نامناسب اقدام به تخلیه بار کنند و اگر این خودروها مجهز به ردیاب‌های الکترونیک باشند، نظارت بر نحوه تخلیه بار با دقت و نظارت دقیق انجام خواهد شد.
این طرح به شهرداری تهران معرفی شده است و اکنون تعدادی از ردیاب‌ها به صورت آزمایشی در اختیار شهرداری قرار گرفته است علاوه بر آن، طرح ردیاب به برخی استان‌ها از جمله شهرداری اصفهان و فارس نیز معرفی شده همچنین ردیاب‌ها در دوران بحران نیز مورد استفاده نهادهای امدادی قرار گیرد علاوه بر آن، کانتینرهای محموله‌های صادراتی نیز می‌توانند از این ردیاب‌ها استفاده کنند و کالاها را تا مرزها و تا هر کجا که اپراتورهای تلفن همراه امکان پشتیبانی دارند، دنبال کنند.
ایرنا: موضوع اشتغال زندانیان در برنامه هفتم توسعه تا چه اندازه مورد توجه قرار گرفته است؟
توصیه می‌کنیم اشتغال زندانیان در برنامه هفتم توسعه مورد توجه جدی قرار گیرد و این مهم مورد تاکید حاکمیت و مردم است و همه می‌خواهند تعداد زندانیان کاهش یابد البته این موضوع مستلزم تحقق شرایط است؛ در واقع نمی‌توان با شعار دادن به شرایط مطلوب دست یافت بلکه باید برنامه‌ریزی و اقدام موثر انجام شود.
بنیاد تعاون زندانیان با همه توان و ظرفیت به میدان آمده و توانسته است بدون کمک‌های دولتی و فعالیت‌های ترجیحی و رانت به اشتغال زندانیان کمک کند؛ همه امور در بنیاد تعاون زندانیان از طریق شرکت در مناقصه محقق می‌شود در حالی که در سال ۱۳۲۹ هیات وزیران مصوبه ای دارد که طبق آن زندانیان می‌توانند از آن زمان بدون طی تشریفات در مناقصه‌های دولتی محصولات مورد نیاز خود را خود تولید کنند.
این مصوبه که مبتنی بر توسعه اشتغال زندانیان است در جلسه ۱۸ شهریور ۱۳۲۹ هیات وزیران بنا بر پیشنهاد وزارت دارایی تصویب کرد که «کارخانجات زندان شهربانی (در آن زمان زندان‌ها زیر نظر شهربانی اداره می‌شد) از نظر انجام معاملات، مانند یک بنگاه دولتی محسوب و کالاهای مورد نیاز شهربانی و سایر موسسات دولتی؛ آنچه که ممکن باشد بدون تشریفات مناقصه از کارخانجات زندان خریداری شود.» و این مصوبه به امضای همه وزرا رسیده است.
اگر این مصوبه با کمک دولت و مجلس احیا شود به معنای اشتغالزایی برای ۳۰ هزار نفر است و در صورتی که این مهم در برنامه هفتم توسعه مورد توجه قرار گیرد، گام موثری در حمایت از زندانیان برداشته خواهد شد.
در یک دهه گذشته، حاکمیت از سال ۱۳۹۰ مصوب کرد مبلغ ۶۰۰ میلیارد تومان و از سال ۹۱ تا ۹۵ هم هر سال مبلغ یک هزار و ۴۴۰ میلیارد تومان با هدف توسعه اشتغال زندانیان برای ۳۰ هزار زندانی به بنیاد تعاون زندانیان تسهیلات اعطا شود اما بانک‌ها در این زمینه همکاری نداشتند و فقط یک بانک از مجموع مبالغ یادشده ۶ هزار میلیارد تومان تسهیلات ارائه کرد و بنیاد تعاون زندانیان توانست یک گلخانه خریداری کند.
بنیاد تعاون زندانیان در ۱۰ سال گذشته توانسته است ۷۰۰ واحد تولیدی کوچک، متوسط و بزرگ را راه‌اندازی کند و اکنون ۲۵ درصد از زندانیان اشتغال و درآمد دارند. در صورتی که مصوبه هیات وزیران در سال ۱۳۲۹ احیا شود، اشتغال زندانیان از ۲۵ درصد به ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت و به طور قطع این مهم کمک موثری برای توسعه اشتغال زندانیان است.