به گزارش ایرنا، حوزه هنری استان قم دست به پالایش و سامان دادن نسخ تعزیه زده و اقدام های مفیدی در این راه انجام داده که کتاب شبه نبی حاصل این اقدام هاست.
این کتاب حاوی تعزیه هایی در ردای رشادت های حضرت علی اکبر(ع) در کربلا و روز عاشورای حسینی است.
مجلس تعزیه حضرت علی اکبر(ع) از مجالسی است که نسبت به تعزیه های دیگر بیشتر اجرا می شود به طوری که حتی در زمان جنگ تحمیلی خانواده ها به یاد شهیدان جوان خود، بانی برگزاری مراسم تعزیه حضرت علی اکبر(ع) می شدند.
این تعزیه به شکل های مختلف و در زمینه های متعدد نوشته شده است که ساختار و نوع و چگونگی خواندن اشعار منطقه از مناطق کشور و متناسب با فرهنگ و سلیقه مردم آن تفاوت دارد.
به همین علت نیز برخی از صحنه ها و ساختارهای مربوط به تعزیه حضرت علی اکبر(ع) مورد اختلاف و انتقاد کارشناسان دینی و هنری قرار گرفته است؛ مثلا یکی از این صحنه ها گفت وگوهای طولانی و گوناگون حضرت لیلا(س) با فرزند خود حضرت علی اکبر(ع) است که لیلا نقش اصلی و مهم را در این شبیه خوانی ایفا می کند و حال آن که حضور ایشان در کربلا، از نظر شمار فراوانی از تاریخ نگاران شیعی محل تردید و حتی انکار و تکذیب است.
به همین منظور در این کتاب تلاش شده که نقش حضرت لیلا(س) را حذف کرده و به جای آن نقش حضرت رباب، همسر دیگر امام حسین را که به نوعی مادر حضرت علی اکبر(ع) نیز به شمار می آید، پر رنگ تر نشان داده شود و از کاهش غمنامه و بار عاطفی تعزیه علی اکبر نیز جلوگیری کند.
از موارد دیگری که در این کتاب با نگاهی اصلاحی و تصحیحی به آن نگریسته شده، صحنه اذن گرفتن حضرت از پدر بزرگوار خویش است که در بعضی از زمینه های تعزیه خوانی به گونه ای مطرح می شود که امام حسین(ع) از رفتن فرزندش به میدان جنگ جلوگیری می کند.
اما در این کتاب با آوردن اشعاری نشان می دهد که امام تشویق کننده فرزندش به میدان جنگ بوده است که از جمله این اشعار می توان به شعر زیر اشاره کرد:
قربان تو ای شبه نبی ثانی حید
نور بصرم تاج سرم ای علی اکبر
غمگین مباش ای گل گلزار امامت
نائل شوی امروز به توفیق شهادت
نوبت به بنی هاشم آید چو علی جان
باید که تو اول بروی جانب میدان
از موارد دیگری که در تعزیه علی اکبر مطرح می شود و محل اختلاف است، ازدواج نکردن آن حضرت و ناکام بودن ایشان است. در حالی که آن حضرت طبق ماخذ و مستندات معتبر، ۲۵ سال سن داشته و بعید به نظر می رسد که تا آن زمان از سنت پیامبر(ص) پیروری نکرده باشد.
از سوی دیگر در زیارتنامه ایشان که ابوحمزه ثمالی از امام صادق(ع) روایت کرده است، می خوانیم: صلوات خداوند بر تو و اقوام و خاندان و پدران و فرزندان و مادران تو. آن برگزیدگان و نیکوکارانی که خداوند پلیدی را از آنان دور کرد و آنان را پاکیزه قرار داد.
در این کتاب سعی شده تا ازدواج نکردن حضرت که اشعاری مانند زیر مطرح می شود ، تصحیح شود و تا حد ممکن از وقایع معتبر و مستند استفاده شود:
به حجله ات نزدم تخت آبنوسی تو
به پهلویت ننشستم شب عروسی تو
نمونه دیگری از صحنه های حذف شده، جنگ حضرت با طارق بن کثیر است که در این صحنه ابن سعد، شخصی به نام طارق را به جنگ علی اکبر می فرستد که در این کتاب این امر نیز تصحیح شده است.
در ادامه نویسنده به تصحیح برخی دیگر از روایات و صحنه های مرتبط با حضرت علی اکبر در صحرای کربلا می پردازد.
این کتاب کاری از دفتر تعزیه حوزه هنری استان قم است که توسط امیر زینلی گردآوری شده و مشاوره تعزیه آن ابوالفضل کبابیان و مشاوره تصحیح روایات و احادیث آن حجت الاسلام والمسلمن سید محمود طباطبایی می باشد.
سرفصل ها، ملحقات، قطعات و منابع و ماخذ کتاب
سر فصل های کتاب شامل برخی ویژگی های حضرت علی اکبر(ع)، تعزیه نامه حضرت علی اکبر(ع)، پیشخوانی تعزیه حضرت از میرغم، مبارزخوانی مخالفان و مناجات خوانی امام حسین(ع)، اذن میدان خواستن علی اکبر(ع)، وداع حضرت با اهل بیت(ع)، وداع با حضرت زینب(س)، وداع علی اکبر با رباب خاتون(س) و حضرت علی اصغر(ع)، وداع با حضرت سکینه(س)، میدان رفتن حضرت علی اکبر(ع) و جلوگیری خوانی اشقیا، آّب خواستن حضرت علی اکبر از پدر و رجز خوانی و شهادت حضرت است.
ملحقات این کتاب نیز دارای عناوینی همچون آب آودن علی اکبر(ع) در شب عاشورا، سه روایت از وداع حضرت علی اکبر(ع) با امام سجاد(ع)، اذن میدان خواستن حضرت از امام حسین(ع)، وداع با علی اصغر، پیش خوانی ها، گفت و گوی شمر و ابن سعد اول مجلس، رفتن شمر برای مبارزه طلبیدن، زبان حال امام(ع) هنگام میدان رفتن علی اکبر(ع)، مسلح کردن حضرت از سوی پدر، ضربت زدن منقذ و گفت و گوی او با حضرت علی اکبر(ع) و زبان حال امام حسین(ع) بعد از شهادت علی اکبر(ع) است.
کتاب مذکور دارای سه قطعه است که رفتن مخالفان نزد حضرت امام حسین(ع) در شروع مجلس، قطعه نخست آن است.
رفتن حضرت عباس(ع) و حضرت قاسم(ع) به یاری علی اکبر(ع) و سلام حضرت علی اکبر(ع) به پدر و جواب آن قطعه دوم و سوم آن محسوب می شود.
کتاب شبه نبی دارای ۶ ضمیمه مصور است که عکس ها شامل تعزیه خوانی ها می باشد.