به گزارش خبرنگار ایرنا، ای صبحدم یک دم ندم یک امشب از بهر خدا تا حسین کشته نگردد اندر زمین کربلا... این همان نوایی است که در نیمههای شب عاشورا و تا پیش از اذان صبح در کوچه پس کوچههای بوشهر پس از عزاداری شبانه شنیده میشود و از خورشید میخواهند که طلوع نکند زیرا این تنها شبی است که طلوع صبحش آنها را شاد نمیکند.
بوشهر شهر آواها و نواها که نه تنها در شادی و سرور که در سوز و عزا نیز گنجینهای غنی دارد که از گذشتگان به امروز رسیده و همچنان پرشور اجرا میشود؛ در فاصله صبح تاسوعا تا شب شام غریبان آئینهای گستردهای در سوگواری سالار شهیدان در سراسر استان بوشهر اجرا میشود که برخی از این آئینها از جمله صبحدم قدمتی چند صد ساله دارد و برای حفظ آنها برای آیندگان بعنوان میراث ناملموس این استان به ثبت رسیده است.
به دلیل شرایط خاص آب و هوایی بیشترین بخش عزاداری بوشهریها شب هنگام در مسجدها و حسینیهها برگزار میشود؛ پس از برگزاری ۹ شب عزاداری، در شب عاشورا نوای حزن انگیز سنج و دمام در بیشتر محلهها و مناطق طنین انداز میشود و از نیمههای شب مردم برای "مُروا" سالی و به عنوان اینکه سال دیگر هم خدا توفیق دهد و در عزای سرور و سالار شهیدان حاضر باشند به چهار محل قدیم بوشهر که شامل محلههای کوتی (شیخ سعدون)، شنبدی، دهدشتی و بهبهانی است میروند و با مردم آن محلهها تا نیمههای شب به سینه زنی و عزاداری میپردازند.
اوج عزاداری بوشهریها در شب عاشورا اتفاق میافتد؛ آنها اعتقاد دارند که مبادا در هنگام شهادت امام حسین (ع) و یارانش در خواب بمانند.
آئین صُبحَدَم یکی از زیباترین مراسمهای آئینی مردم جنوب کشور است که در بامداد روز عاشورا برگزار میشود؛ در شب دهم محرم زنان و مردان پس از عزاداری وسینه زنی از نیمههای شب دوباره در مساجد و تکایا دور هم مینشینند و با آواز دشتی وشروه خوانی نوحهگران از سپیده میخواهند که فقط این یک بار از دمیدن بگذرد.
روش اجرای آئین صبحدم بدان گونه است که زنان عروسکی که نمادی از علی اصغر (ع) است را حمل میکنند و پشت سر مردان که علم بزرگی که از قبل آماده کرده و پارچهها و شالهای رنگارنگ و سیاه از آن آویزان کردهاند را به یاد علمدار کربلا حضرت عباس (ع) در دست دارند، مرکز قرار داده و اطراف آن دستهجمعی دایرهوار میچرخند، چنان که مردان در جلو و زنان در پشت سر حرکت میکنند و میخوانند: "ای صبحدم یکدم مدم/ یک امشبی بهر خدا تا حسین کشته نگردد در زمین کربلا ".
مراسم صبحدم تا هنگام اذان صبح که مؤذن مسجد با صدای رسا شروع به اذان گفتن میکند ادامه دارد و پس از آن همه عزاداران با هم این نواها را سرمیدهند: "صبح قیامت دمید/ گشت به کام یزید/ از افق مشرقین/ صبح قیامت دمید/ زینب محزون و زار/ وقت اسیری رسید.» و مردم پس از مدت کوتاهی سوگواری، برای وضو و اقامه نماز آماده میشوند.
پخت غذاهای نذری از جمله آش بوشهری (آش سبزی و گوشت) که بعنوان یکی از آثار ناملموس این استان به ثبت آثار ملی رسیده یکی دیگر از سنتهای قدیمی بوشهریها در شب عاشورا است به نحوی که باید برای صبحانه عزاداران پس از برگزاری آئین صبحدم آماده میشد و از طرفی برای ناهار و شام نیز بیشتر شکر پلو که با شکر و زعفران و قیمه بوشهری که با گوشت و نخود له شده ( چلو قیمه ) پخته میشود همچنین حلوا برنجی، حلوای آردی، شله زرد و حلیم هم در مناطق مختلف بوشهر پخته و به صورت نذری به مردم عزادار داده میشود از دیگر آئینهای شب عاشورا است.