به گزارش ایرنا، سوسک سرخرطومی حنایی خرما مهم ترین و خطرناک ترین آفت نخیلات محسوب می‌شود که از تیرماه سال ۱۴۰۰ در باغ‌های نَرماشیر در مجاورت شهرستان بم دیده و مبارزه با آن آغاز شد.
براساس گزارش‌ها؟، آفت سوسک سرخرطومی حنایی خرما نخستین‌بار در سراوان استان سیستان و بلوچستان دیده شد که با قرنطینه ۳۰ سال در همان منطقه، باقی ماند اما سال ۱۴۰۰ در شهرستان نرماشیر نیز مشاهده شد و امروز این آلودگی خود را به نخیلات شهر بم نیز رسانده است.
مناطق شرقی استان کرمان شامل شهرستان‌های بم، نَرماشیر، فَهرج و ریگان از نواحی اصلی و مهم تولید خرما در کشور به شمار می‌رود که محصولات این بخش به دلیل کیفیت و مرغوبیت، مشتریان داخلی و خارجی بسیاری دارد و به کشورهای مختلف دنیا صادر می‌شود.
اقتصاد مردم شرق استان کرمان وابسته به خرماست و باغ‌شهر جهانی بم، بدون شک مهمترین قطب تولیدکننده خرمای مضافتی و مرغوب در کشور به شمار می رود که بخش قابل توجهی از این محصول راهی کشورهای دیگر می شود و سهم قابل توجهی از بازار جهانی را نیز به خود اختصاص داده است.
۱۰ هزار و ۵۰۰ هکتار از مساحت بم را نخلستان های این منطقه تشکیل می دهند که بیش از ۹۰ درصد آن رقم مضافتی است و میزبانی این آفت بیشتر روی این رقم است.
جدا از بحث اشتغال‌زایی که معیشت ۸۰ درصد مردم شهرستان بم به صورت مستقیم و غیرمستقیم با خرما گره خورده، خرما به عنوان تک محصول شهرستان های شرقی استان کرمان به شمار می‌رود و سالانه ۸۰ هزار تُن خرما فقط از نخلستان‌های شهرستان بم برداشت می‌شود که طبق آمار گمرک، سال گذشته یکصد هزار تُن خرما از بم به بیش از ۵۰ کشور صادر شده که رکورد خوبی بوده است.
لزوم رصد آفت سوسک سرخرطومی در نخلستان های بم
مدیر جهاد کشاورزی بم با اشاره به شیوع گسترده آفت سوسک سرخرطومی حنایی در باغ های این شهرستان اظهار داشت: باوجود توصیه ها و پیگیری کلاس‌های ترویج کشاورزی، تیرماه ۱۴۰۰ که در نخلستان های نرماشیر این آفت دیده شده بود اقدام به آموزش و برگزاری کلاس های ترویجی برای کشاورزان و در راستای مبارزه با این آفت شد.
محمدعلی معقول ادامه داد: متاسفانه در مرداد ۱۴۰۲ وجود اولین مورد سوسک سرخرطومی حنایی به عنوان آفت بسیار خطرناک و ویرانگر نخیلات در قلب شهرستان بم نیز تایید که با همکاری سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان اقدام به تیمار درختان شد.
صدور هشدار قرمز توسط جهاد کشاورزی بم
وی تصریح کرد: از کشاورزان درخواست می شود موضوع ورود آفت سوسک سرخرطومی حنایی را به نخیلات بم جدی بگیرند زیرا هشدار سطح قرمز نیز صادر شده و بدون همکاری باغداران امکان مبارزه با این آفت وجود ندارد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بم بیان کرد: منطقه شهری بم به گونه ای است که باغ ها درب ورودی دارند و باید با هماهنگی آبیار و مالک باغ پایش صورت گیرد که این موضوع سرعت پایش را کُند می‌کند.
وی ادامه داد: باغداران باید نسبت به این موضوع حساس باشند، باغ ها را ردیابی کنند و به محض مشاهده اولین علائم مشکوک، موارد را به کارشناسان جهادکشاورزی اطلاع دهند.
وی با اشاره به اینکه زمان در مبارزه با این آفت بسیار اهمیت دارد خاطرنشان کرد: اگر در اولین مراحل پیشرفت کار، آفت سوسک سرخرطومی حنایی را رصد کنیم، می توانیم مبارزه و تیمار بهتری داشته باشیم تا درخت آسیب کمتری ببیند، اما اگر آفت پیشرفت کند ضمن از دست دادن درخت، کانون آلودگی نیز ایجاد می شود.
معقول ادامه داد: این موضوع یک مسئله ملی و جدی و مربوط به اداره خاص نیست، بلکه مربوط به معیشت مردم است و باید دلسوزانه پیگیری شود.
وی گفت: از علائم اولیه این آفت که کشاورزان می توانند آن را پایش کنند وجود حفره ها و سوراخ هایی در تنه درخت است که در این صورت خاک اره از درخت ریزش می‌کند.
وی تاکید کرد: همچنین وجود شیرابه قهوه ای رنگ و بدبویی که از تنه درخت خارج می شود از دیگر علائم وجود سوسک سرخرطومی حنایی در بدنه درخت است.
مدیر جهاد کشاورزی بم تصریح کرد: کشاورزان نسبت به آبیاری درختان دقت کنند، زیرا این آفت رطوبت‌پسند است لذا در باغ هایی که به صورت غرقابی آبیاری می شود احتمال حضور آفت بیشتر است و درختان جوان نیز در خطر بیشتری قرار دارند.
وی افزود: پایش روزانه آفت توسط کشاورز باید انجام شود زیرا کارشناس جهاد کشاورزی نمی تواند هر روز تمام درخت ها را پایش کند و اولویت کاری جهاد مبارزه با آفت سوسک سرخرطومی حنایی است.
باغداران به آفت سوسک سرخرطومی حساس باشند
کارشناس حفظ نباتات جهاد کشاورزی بم نیز گفت: بعد گذشت ۲۴ ساعت از شناسایی باغ آلوده باید منشأ آلودگی مشخص شده باشد.
محمدحسین فرخی افزود: در حال پایش کل منطقه هستیم زیرا این آفت تنها از ۲ طریق قابل انتقال است، یکی پاجوش آلوده و دیگری پرواز و جابه‌جایی سوسک سرخرطومی حنایی که احتمالا این آفت از طریق پاجوش آلوده وارد منطقه بم شده است.
وی ادامه داد: اولویت کاری جهاد کشاورزی بم مبارزه با این آفت است و برای ردیابی و کنترل سوسک سرخرطومی حنایی بسیج شده‌ایم اما تا باغدار به کمک ما نیاید، موفق نمی شویم.
وی اظهار داشت: با توجه به قدرت بالای این سوسک در پرواز و تعداد زیاد تخم ریزی در هر مرحله بیش از ۲ نسل در سال تولید می کند و یک جفت سوسک سرخرطومی حنایی طی یک سال توانایی تولید هزار آفت دیگر را دارد.
این کارشناس جهاد کشاورزی گفت: باغداران باید حساس باشند و با کوچکترین علامتی که روی درخت مشاهده می‌شود حتما به کارشناسان جهاد کشاورزی اطلاع دهند.
وی تاکید کرد: باغداران از آبیاری بیش از حد درختان اجتناب کنند و همان مدت هفت تا ۱۰ روز آبیاری درخت را انجام دهند؛ زمانی که با آفت روبه‌رو شویم و آلودگی درخت نیز محرز شود اقدام به تیمار کردن درخت می شود.
فرخی ادامه داد: ابتدا کانال های ورود آفت را پیدا می کنیم و کانال هایی که مملو از شیرابه همراه با خرده چوب است را خالی و پاکسازی می کنیم، سپس از قرص گازی برای کنترل آفت در محل ورود هر کانال استفاده می‌کنیم و دور تا دور درخت را با پلاستیک می پوشانیم به نحوی که گاز حاصل از قرص بیرون نرود و وارد کانال های درخت شود تا آفت را از بین ببرد.
وی افزود: یکی دیگر از راه های کنترل آفت استفاده از تله است که برای ردیابی آفت از یک نمونه تله فرمونی نیز استفاده می‌کنیم که داخل سطل ها آب قرار می‌گیرد و در سطح باغ تله ها کار گذاشته می شود.
شهر بم ۷۵۰ نخلستان دارد که با توجه به باغ شهر بودن و ثبت جهانی آن، باغ ها و نخلستان های این شهر نیز ثبت جهانی شده است اما اکنون این میراث ثبت شده درگیر افت سوسک سرخرطومی حنایی شده و می طلبد مسئولان کشوری و استانی برای جلوگیری از شیوع و انتشار این آفت تدابیر لازم را بیندیشد.