به گزارش ایرنا، قداست شیر مادر در فرهنگ ایرانی به گونه‌ای است که مهمترین قسم و سوگند در بین اقوام مختلف را برای شیر مادر می‌خوردند و سند معتبری برای سخن‌پرداز است وقتی قسم می دهد به "شیر دات".
شیر مادر آن قدر قداست دارد که حتی گزارشگران ورزشی نیز گاهی برای نشان دادن راستی و درست کرداری پهلوانان اعلام می‌کنند " شیر مادر و نان پدر حلالت" و این حلاوت همان شیره جان مادر است که در رگان طفلان جاری می‌شود.
ادبیات ایران زمین نیز سرشار از قداست شیر مادر است؛ چنانکه آن شاعر بزرگ،سعدی علیه‌الرحمه فرموده است: "به شیر بود مگر شور عشق سعدی را / که پیر گشت و تغیر در او نمی‌آید"، یا حافظ که می‌گوید:" ای نازنین‌پسر، تو چه مذهب گرفته‌ای؟/ کِتَ خون ما حلال‌تر از شیر مادر است" یا آنچه که در شعر معاصر آمده است:"او گفت یا علی بگو از جا بلند شو / این ذاکر علی شدن از شیر مادر است " یا آنجا که شاعر معاصر گفته است" مرا با عشق عترت‌زاده مادر / مرا شیر محبت داده مادر".
از سوی دیگر به گفته کارشناسان، در متون دینی نیز بر اهمیت و جایگاه شیر مادر تاکید شده است، مسائل مهمی همانند شیر اولیه یا آغوز، اولویت مادر در شیردادن به نوزاد، اهمیت مشاوره در فرایند شیردهی، مدت زمان مطلوب شیردهی، رضاعت و پیوند خویشاوندی میان شیرخوار و شیردهنده در آیات الهی مورد اشاره قرار گرفته و خداوند با ظرافتی خاص، از آن ها سخن به میان آورده است و در علوم پزشکی نیز همانند قرآن کریم بر ضرورت تغذیه کودک با شیر مادر تاکید شده است.
در ایران نیز با تصویب قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی در سال ۱۳۷۰ به عنوان نخستین کشور در منطقه مدیترانه شرقی توانست در جهت ترویج تغذیه با شیر مادر قدم بردارد و سال‌ها بعد نیز اصلاحاتی در این قانون بوجود آمد و با تصویب قانون حمایت از خانواده وجوانی جمعیت در سال ۱۴۰۰ یکی از کشورهای پیشرو در مسیر حمایت از مادران شاغل در دوران بارداری وشیردهی محسوب می‌شود.
سلامت جسمی و روحی کودک با تغذیه شیر مادر
شیر مادر به عنوان یک تغذیه مناسب در تامین امنیت غذایی شیرخوار و تامین سلامت شیرخوار و مادر است
کارشناس سلامت کودکان و نوزادان مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری گفت: شیر مادر به‌عنوان یک تغذیه مناسب در بهبود امنیت غذایی و کاهش نابرابری‌ها است که تمام نیازهای کودک را برآورده و در پیشگیری از بیماری‌ها و عفونت‌ها بسیار کمک‌کننده است.
مهری یوسفی با توجه به اهمیت تغذیه با شیر مادر افزود: محافظت از تغذیه با شیر مادر و همچنین گسترش و فرهنگ سازی یک مسئولیت مشترک و همگانی است تا همگی برای حفظ و حمایت از تغذیه با شیر مادر در مسیر ارتقاء کمی و کیفی آموزش و بهبود حمایت‌های اجتماعی گام برداریم.
وی گفت: پاسداشت حقوق مادران و شیرخواران و بهره‌مندی از مزایای تغذیه با شیرمادر ضامن بقاء، سلامتی و رفاه فرزندان و خانواده‌های آنها است و در دستیابی به اهداف توسعه پایدار در سطح جامعه و کشور نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.
یوسفی اظهار داشت: در راستای ارتقاء سلامت جامعه در تمامی واحدهای ارائه خدمات بهداشتی سطح استان و مراکز خدمات جامع سلامت، پایگاه‌های بهداشتی و خانه‌های بهداشت و به منظور ارتقاء آگاهی و توانمندسازی مادران در امر شیردهی در تمامی در طول دوران بارداری آموزش‌های لازم به مادران ارائه و در دوران نوزادی و شیرخواری نیز از طریق آموزش و انجام مشاوره شیردهی در راستای تحقق اهداف برنامه ترویج تغذیه با شیرمادر خدمات لازم به مادران و شیرخواران ارائه می‌شود.
اهمیت تغذیه با شیر مادر
کارشناس سلامت کودکان و نوجوانان مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری گفت: تغذیه با شیر مادر در تعالیم دین مبین اسلام مورد تاکید قرار گرفته است و در آیات و روایات متعدد و نیز در سیره معصومین(ع) به اهمیت آن اشاره شده و در دهه‌های اخیر سازمان‌های بین‌المللی بهداشتی نیز اهمیت حفظ و ترویج تغذیه با شیر مادر را برای ارتقاء سلامت و تغذیه شیرخواران و کودکان خردسال مورد تاکید قرار دادند.
به گفته وی، تغذیه با شیر مادر از ارکان مهم ارتقاء سلامت کودکان و جامعه است.
مزایای شیردهی برای مادر
یوسفی با اشاره به اینکه شیردهی در مادران بلافاصله پس از تولد نوزاد، باعث کاهش کم خونی در آنان می‌شود، گفت: مادران شیرده زودتر به وزن قبل از بارداری خود بازگشته و چاقی در آنان کمتر است.
این کارشناس حوزه بهداشت اظهار داشت: احتمال ابتلا به پوکی استخوان در دوران سالمندی برای مادران شیرده کمتر و قند خون مادران شیرده بهتر کنترل می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه شیر مادر عاری از هرگونه آلودگی بوده و از دمای مناسب نیز برخوردار است و مادران شیرده برای تغذیه شیرخوار در خانه و در هنگام مسافرت آسوده هستند.
کارشناس سلامت نوزادان و کودکان مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری افزود: تغذیه با شیر مادر منجر به ایجاد رابطه عاطفی مستحکم و دوطرفه بین مادر و فرزند می‌شود و این رابطه مستحکم یکی از عوامل مهم حفظ سلامت روانی و صمیمیت بین خانواده و فرزندان در آینده خواهد بود.
وی تصریح کرد، مادران شیرده کمتر دچار استرس و اضطراب می‌شوند و به‌دلیل ترشح هورمون مخصوص در مادران شیرده، آنان از امنیت خاطر و شادابی بیشتری برخوردارند و کمتر افسرده می‌شوند.
مزایای تغذیه با شیر مادر برای شیرخوار
یوسفی با اشاره به اینکه تغذیه با شیر مادر سبب رشد مطلوب و حفظ سلامت کودک می‌شود، افزود: شیر روزهای اول (آغوز) بسیار مغذی است و حاوی مواد مفیدی برای مقابله در برابر بیماری‌هاست و به عنوان نخستین واکسن کودک محسوب می‌شود و شیر مادر نیازهای غذایی شیرخواران را در ۶ ماه اول تامین می‌کند.
وی اظهار داشت: تغذیه با شیر مادر از بروز آسم و حساسیت و بسیاری از بیماریهای دیگر در کودکان پیشگیری می‌کند و احتمال ابتلاء به بیماریهای قلبی عروقی در بزرگسالی را کاهش می‌دهد و کودکی که با شیر مادر تغذیه می‌شود کمتر دچار ناهنجاری‌های فک و رویش نابجای دندان و پوسیدگی آن می‌شود.
یوسفی افزود: مرگ و میر ناشی از عفونت‌های گوارشی و بیماریهای اسهالی در بین شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند تا ۲۵ برابر کمتر از شیرخوارانی است که با شیر مصنوعی تغذیه می‌شوند و میزان ابتلاء به اسهال و بیماریهای انگلی نیز در آنان کمتر است.
مزایای اقتصادی اجتماعی و محیط زیستی شیر مادر
کارشناس سلامت کودکان و نوزادان مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری گفت: تغذیه با شیر مادر با توجه به افزایش نیاز غذای مادر در طول شیردهی از هر شیوه دیگر تغذیه به مراتب ارزان‌تر است، به عبارت دیگر هزینه خرید شیر خشک و غذاهای آماده برای شیرخواران محروم از شیر مادر، سه برابر میزان هزینه‌های است که مادر برای تغذیه صحیح خود و شیردهی موفقیت‌آمیز لازم دارد.
وی افزود: کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، چون کمتر بیمار می‌شوند هزینه درمان آنها به طور مشخصی کاهش می‌یابد و از خروج مقادیر هنگفتی ارز به خارج از کشور برای ورود شیر خشک جلوگیری می‌کنند.
انحصار ۷۰ درصدی تغذیه با شیر مادر در چهارمحال وبختیاری
کارشناس سلامت کودکان و نوزادان مرکز بهداشت چهارمحال و بختیاری گفت: ۷۰ درصد شیرخواران استان تا پایان ۶ ماهگی به صورت انحصاری بدون مصرف سایر مواد غذایی و فقط از شیرمادر تغذیه می‌کنند.
یوسفی افزود: تغذیه انحصاری با شیر مادر تا سن ۶ ماهگی(۱۸۰ روزگی نوزاد) از اهمیت بالای در ارتقاء سلامت شیرخوار برخوردار است و به تمام مادران توصیه می‌شود در ۶ ماه اول زندگی شیرخوار به این موضوع توجه ویژه داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه ۹۰ درصد شیرخواران زیر یک سال در استان از شیر مادر تغذیه می‌کنند، گفت: ۱۰ درصد شیرخواران نیز از شیر خشک استفاده می‌کنند که پنج درصد این نوزادان از سیستم مراکز بهداشت شیر مصنوعی یارانه‌ای دریافت می‌کنند که شیر مصنوعی یارانه‌ای پس از بررسی کارکنان بهداشتی و بر اساس دستورالعمل تجویز شده است و پنج درصد مادران نیز از شیر مصنوعی به صورت خودسرانه و بدون مشورت با کارکنان بهداشتی و به توصیه سایر افراد و از داروخانه‌ها و بازار آزاد تهیه می‌کنند.
به گفته وی، هم‌اکنون در استان پنج بیمارستان دارای بخش‌های مادر و نوزاد است که پس از بررسی ارزیابان کشوری و دانشگاهی همه این بیمارستانها لوح دوستدار کودک را دریافت کردند.
شیر مادر نخستین واکسن خوراکی برای نوزاد تازه متولدشده است
پزشک فوق تخصص نوزادان چهارمحال و بختیاری و مسوول بخش نوزادان و مسوول ترویج شیر مادر در بیمارستان هاجر شهرکرد افزود: شیر مادر تنها گوهر و طلای سفید است که به سهولت در اختیار شیرخوار قرار می‌گیرد و به عنوان نخستین واکسن خوراکی است که نوزاد دریافت می‌کند و علاوه بر اینکه نقش تغذیه خیلی خوب برای نوزاد دارد، تمام مواد مغذی و ریزمغذی لازم برای شیرخوار را دارد.
رویا چوپانی افزود: شیر مادر حاوی سلول‌های زنده است که این سلول‌های زنده نقش ایمنی را در بدن ایفا می‌کنند و یک‌سری فاکتورهای در شیر مادر وجود دارد که از بیماریهای عفونی جلوگیری می‌کنند.
وی اظهار داشت: به خاطر موادی که در شیر مادر وجود دارد نوزادانی که شیر مادر مصرف می‌کنند کمتر در بیمارستان بستری می‌شوند و کمتر عفونت، اسهال و استفراغ می‌گیرند.
چوپانی افزود: برخی فاکتورها و ریزمغذی‌ها از جمله اچ.ام. او. شیر، که در شیر مادر وجود دارد، در شیر هر مادر مانند اثر انگشت خاص است و وجود این فاکتور در شیر مادر باعث می‌شود که علاوه بر اینکه ایمنی نوزاد افزایش پیدا می‌کند، شیرخوار از آی.کیو. بالاتر برخوردار شود و ریاضی قوی‌تری نسبت به نوزادانی که از شیر مصنوعی استفاده می‌کنند، دارند.
به گفته وی، این کودکان کمتر دچار بیماری روانی، آلرژی و بیماری قلبی، چربی، دیابت در بزرگسالی می‌شوند.
مسوول بخش نوزادان بیمارستان هاجر شهرکرد افزود: تغذیه با شیر مادر برای شیرخوار ایمنی را تا آخر عمر دارد و مادرانی که شیردهی به نوزادان دارند، برنده هستند و احساس مسئولیت بیشتری در قبال نوزاد و احساس مفیدبودن دارند و بیماریهای روحی و روانی در مادرانی که شیر می‌دهند کمتر اتفاق می‌افتد.
چوپانی اظهار داشت: مادرانی که شیر می‌دهند کمتر دچار کم‌خونی می‌شوند و با توجه به اینکه نسل کنونی به زیبایی خود اهمیت می‌دهند مادرانی که شیر به نوزاد خود می‌دهند زودتر به وزن قبل زایمان برمی‌گردند و نیاز به رژیم گرفتن ندارند.
به گفته وی، شیر مصنوعی که از شیر گاو تهیه می‌شود و هیچ کدام از این مزیت‌های شیر مادر را ندارد، باعث خروج ارز از کشور شده و بار اقتصادی برای خانواده و کشور دارد.
چوپانی با تاکید بر اینکه شیر مادر شیر تمیز، استریل، آماده و در دسترس است، گفت:برای تغذیه با شیر مصنوعی نیاز به شیشه و سرپستانک است که احتمال آلودگی وجود دارد.
وی با اشاره به اهمیت تغذیه با شیر مادر برای شیرخوار گفت: هم‌اکنون در مراکز بهداشت و همچنین بیمارستانها بر استفاده از شیر مادر تاکید می‌شود و تمام بیمارستان‌های استان که دارای زایشگاه هستند، لوح بیمارستان دوستدار مادر و کودک را دارند.
به گزارش ایرنا، چهارمحال و بختیاری دارای ۱۲ شهرستان و جمعیتی بیش از یک میلیون نفر است و در سه ماهه نخست پارسال سه هزار و ۴۶۸ ولادت نوزادان در این استان ثبت شد که از این تعداد یک‌هزار و ۸۱۴ نوزاد پسر و یک‌هزار و ۶۵۴ نوزاد دختر متولد شد.