به گزارش ایرنا، هنوز داغ خسارات سرمای بی‌سابقه زمستان گذشته از دل کشاورزان و دامداران خراسان رضوی برنخاسته بود که خشکسالی و تبعات و آسیب های آن، تکرار تجربه قطع برق چاه های کشاورزی و صنعت با هدف کنترل مدیریت مصرف انرژی و چالش آبیاری اراضی کشاورزی چالش های استان را دوچندان کرد.
اقلیم خشک و نیمه‌خشک خراسان رضوی در ۱۹ سال گذشته تنها حدود ۲ سال بارندگی نسبتا خوب را در کارنامه اقلیمی خود ثبت کرده است، اما امسال نیز بار دیگر این استان وارد بحران شدید خشکسالی شده است که عواقب آن به شدت تهدیدکننده به نظر می‌رسد.
کاهش تولید در تمامی بخش ها از جمله زراعی، باغی و دام و طیور در این استان، نخستین آثار و پیامدهای ناشی از خشکسالی است که در کنار دیگر مشکلات از جمله تورم، افزایش هزینه‌های تولید و کارگری، رشد فزاینده بهای نهاده‌های دامی و کشاورزی و تحریم و موانع وارداتی، موجب زخمی شدن پیکر خسته کشاورزی در استان خراسان رضوی شده است.
این شرایط در حالی رقم می‌خورد که خسارت سرمای بی سابقه دیماه گذشته، شوک و ضربه مهلکی بر پیکر کشاورزی اعم از بخش های زراعی، باغی و دامی استان وارد آورد و ثبت قطعی هشت هزار و ۲۵۰ میلیارد تومان خسارت را برای فعالان این بخش رقم زد.
هم اکنون از مجموع ۳۷ دشت استان خراسان رضوی، نیمی در شرایط ممنوعه بحرانی قرار دارند و وجود چاه های غیرمجاز و برداشت بی‌رویه از منابع آبهای زیرزمینی، مهمترین علت بحرانی شدن وضعیت دشت‌های استان عنوان شده است؛ و حال آنکه بخش کشاورزی این استان هم اکنون تنها منبع تامین معیشت افزون بر نیمی از جمعیت یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفری روستایی این خطه است.
سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار زمین در این استان زیر کشت ۸۳ نوع محصول می‌رود و در این عرصه ۳۶۳ هزار بهره‌بردار در بخش کشاورزی فعالیت دارند.
خراسان رضوی با گستره ۱۱۸ هزار و ۸۵۱ کیلومتر مربع، معادل هفت درصد مساحت کل کشور را دارد و دارای ۳۴ شهرستان، ۸۱ شهر، ۷۹ بخش، ۱۷۵ دهستان و سه هزار و ۲۸۱ روستاست.
بیشتر بخوانید:
سدهای خالی از آب، زنگ بحران کم آبی در مشهد به صدا درآمده است
خشکسالی، کهنه‌زخمی بر پیکر خطه کویری خراسان رضوی
خشکسالی عملکرد گیاهان دارویی خراسان رضوی را ۸۰ درصد کاهش داد
۹۹.۵ درصد مساحت خراسان رضوی درگیر خشکسالی
رییس اداره مدیریت بحران و کاهش مخاطرات کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: افزون بر ۹۹.۵ درصد از مساحت استان بر طبق شاخص شدت خشکسالی SPEI، تا پایان اردیبهشت امسال زیر تاثیر درجات مختلف خشکسالی و شرایط بی سابقه آن بوده است.
سیدمحسن شال‌فروشان افزود: شاخص شدت خشکسالی SPEI استانهای کشور از سوی مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی اعلام می‌شود.
وی با اشاره به اینکه خراسان رضوی در رتبه نخست جدول خشکسالی کشور قرار دارد، بیان کرد: استان های سمنان، قزوین، سیستان و بلوچستان و تهران نیز درگیر خشکسالی شدید هستند اما از نظر کاهش بارندگی نسبت به مدت مشابه دوره آماری در رده های پس از خراسان رضوی قرار دارند.
رییس اداره مدیریت بحران و کاهش مخاطرات کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی اظهار داشت: در هشت ماه نخست سال زراعی جاری (از مهر پارسال تا اردیبهشت امسال) تجربه کاهش شدید بارندگی در این استان گزارش شده است که این موضوع وضعیت خراسان رضوی را در مقایسه با سایر استانهای کشور بسیار نامناسب و بحرانی ساخته است.
شال‌فروشان افزود: طبق بررسی های انجام شده میزان کاهش بارندگی در استان خراسان رضوی در سال زراعی جاری ۲.۵ برابر میانگین کاهش بارندگی در دیگر استانهای کشور است.
به گفته وی، میانگین کاهش بارندگی در کشور طی هشت ماه نخست سال زراعی جاری ۲۰.۵ درصد است که این رقم در استان خراسان رضوی ۵۲ درصد است.
کاهش ۶۷ درصدی بارندگی در سال‌جاری
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی گفت: میزان بارندگی در مشهد در سال آبی جاری (از ابتدای مهر ۱۴۰۱ تاکنون) ۷۰ میلی‌متر بوده است که نسبت به سال آبی گذشته ۵۸ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت ۶۷ درصد کاهش دارد.
علیرضا طاهری گفت: کسری سالیانه مخازن آبی در استان ۱۰۷ میلیون متر مکعب است، اکنون در شرایط تنش آبی سختی قرار داریم و علاوه بر اجرای طرح های مختلف کوتاه مدت، میان مدت و درازمدت، شهروندان نیز باید مدیریت مصرف را جدی تر از گذشته رعایت کنند تا از این شرایط تنش با کمترین مشکل عبور کنیم.
وی با بیان اینکه حجم ذخیره آب سدهای مشهد شامل سدهای ارداک، طرق، دوستی و کارده به حدود ۱۰ درصد رسیده که کم سابقه است، ادامه داد: سرانه مصرف آب به ازای هر نفر در سال ۲۰۰ متر مکعب است اما با توجه به کاهش بارندگی در مشهد، وضعیت این کلانشهر در سال آبی جاری نگران کننده‌تر از استان است.
بیشتر بخوانید:
خشکسالی عامل شور شدن آب دریاچه ملی بزنگان در خراسان رضوی است+فیلم
زنجیر خشکسالی بر پای آهوان خراسان رضوی
سرقت از آبخوان‌های فقیر خراسان رضوی و تشدید تنش آبی
فاصله فراوان مدیریت مصرف آب متناسب با خشکسالی شدید
نیاز آبی مشهد در شرایط اوج مصرف ۱۲ هزار و ۷۰۰ لیتر در ثانیه است و اکنون چهار هزار و ۱۵۰ لیتر در ثانیه کسری تولید و استحصال آب وجود دارد.
منابع آبی مشهد شامل دریاچه چهار سد "طرق، اَرداک، دوستی و کاردِه"، چندین حلقه چاه و ۲ رشته قنات است که سد دوستی از مهمترین آنهاست. هم اینک کمتر از ۱۲۶ میلیون متر مکعب از حجم مخزن یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعبی سد دوستی آب دارد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد با بیان اینکه متاسفانه هنوز در مدیریت مصرف آب متناسب با شرایط موجود خشکسالی و خشکسالی شدید در استان موفق عمل نکرده‌ایم، افزود: شعار "مصرف آب، نصف" تنها یک حرف نیست بلکه راهکاری برای گذر از بحران بی‌سابقه طی ۶ دهه گذشته و وضعیت خاص استان در زمینه کم آبی و کم بارشی است که باید همه مردم و اقشار در بخش های مختلف و دستگاهها و مجموعه های مختلف به ضرورت آن پی ببرند.
حسین اسماعیلیان اظهار کرد: با همکاری مردم است که می توان به تامین آب پایدار رسید و کماکان تلاش ها در حال انجام است و امید داریم دستگاهها و مجموعه های مسوول از جمله شهرداری مشهد، جهاد کشاورزی و غیره ما را برای عبور از بحران آب بیش از پیش یاری کنند.
وی با بیان اینکه مشهد در اوج مصرف آب به ۱۲ هزار و ۷۰۰ لیتر بر ثانیه آب نیاز دارد که اکنون هشت هزار و ۵۵۰ لیتر بر ثانیه آن در حال تامین است، ادامه داد: مابقی این نیاز را با اجرای طرحها و برنامه های متعدد تامین می کنیم و کمک و مردم در این زمینه باید یاریگر ما باشند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد، انشعابات غیرمجاز برخی باغ ویلاها را تضییع حقوق مردم دانست و افزود: در این رابطه از دستگاه قضا پیگیری لازم برای برخورد با متخلفان را درخواست داریم.
خشکسالی و کاهش ۱۱ درصدی کشت گیاهان دارویی
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: خشکسالی موجب کاهش ۱۱ درصدی سطح زیر کشت گیاهان دارویی در استان شده است.
غلامحسین ساربان گفت: هم اکنون سطح زیر کشت این بخش به ۲۳ هزار و ۳۷۴ هکتار رسیده است، اما همچنان این استان رتبه نخست سطح زیر کشت گیاهان دارویی را در کشور دارد.
وی بیشترین میزان کاهش سطح زیر کشت را مربوط به محصول زیره سبز اعلام کرد و گفت: سال زراعی گذشته بیش از ۴۶ هزار و ۶۱۹ تن محصولات گیاهی دارویی در استان برداشت شده بود.
معاون جهاد کشاورزی خراسان رضوی بیان کرد: ۳۷ درصد سطح زیر کشت دارویی کشور به صورت زراعی در این استان است.
وی افزود: علاوه بر این در سطح زیر کشت محصول راهبردی زعفران نیز از مجموع ۱۲۱ هزار هکتار سطح زیر کشت زعفران در کشور، ۹۱ هزار هکتار، یعنی حدود ۷۶ درصد متعلق به خراسان رضوی است که دارنده رتبه نخست هستیم.
ساربان افزود: محصول زعفران به شدت زیر تأثیر شرایط اقلیمی به ویژه دمای هوا و بارندگی است، لذا سال گذشته سطح زیر کشت زعفران با ۵۰ درصد کاهش بسیار فاجعه آمیز بود.
بیشتر بخوانید:
سال کم‌بارش خراسان رضوی و چشم‌هایی که به آسمان خشک شد
بخش کشاورزی خراسان رضوی ۳۰ هزار میلیارد تومان خسارت را تجربه کرد
توزیع ۶۰ هزار تن نهاده دامی ویژه خشکسالی در خراسان رضوی آغاز شد
قطع برق در بخش کشاورزی و افت ۲۰ درصدی محصولات
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: قطع برق در بخش کشاورزی و خاموشی چاههای کشاورزی در این استان موجب افت ۲۰ درصدی محصولات زراعی و باغی خواهد شد.
غلامحسین ساربان افزود: در حالی که بخش کشاورزی استان قرارداد خرید ۷۱۶ مگاوات برق را دارد عملا در حال مصرف ۵۸۰ مگاوات است اما همچنان شرکت برق استان تاکید بر ۲۵۰ مگاوات صرفه جویی دیگر از سوی بخش کشاورزی است، حال آنکه این بخش در سال زراعی جاری بدترین تجربه خسارت را داشته است.
وی بیان کرد: قطع برق چاههای کشاورزی استان را به هیچ وجه به نفع کشاورزان به عنوان یکی از اقشار زحمتکش و خسارت دیده نمی دانیم و روال موجود قطع برق موجب آسیب جدی به این حوزه خواهد شد.
معاون جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: بخش کشاورزی استان مشتری ۴۰ ساله صنعت برق است و تداوم قطعی برق در محصولاتی مانند پنبه، گوجه فرنگی و سیب زمینی موجب کاهش تولید محصول، در انواع باغی مانند انار و سیب سبب افت کیفیت و در محصولی مانند انگور موجب سوختگی میوه می شود.
وی خسارات ناشی از قطع برق در بخش کشاورزی را چشمگیر پیش بینی کرد و ادامه داد: باید توجه داشت که خراسان رضوی که ۱۰۰ هزار میلیارد تومان درآمد ناخالص بخش کشاورزی دارد امسال به دلیل سرمای بی سابقه، خشکسالی شدید و سرمای بهاره ۳۰ هزار میلیارد تومان خسارت را تجربه کرده است و این به معنای وضعیت بحرانی در این زمینه است.