«عبدالله مرادی» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، با ارائه گزارشی از تعداد احزاب فعال در فضای سیاسی کشور، گفت: اکنون ۱۳۷ حزب طبق قانون فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی در کشور داریم که از این تعداد ۹۵ حزب ملی هستند و حداقل در یک سوم از استان‌های کشور، شعبه دارند.
وی افزود: ۴۲ حزب استانی نیز در کشور فعال است که دفاترشان هم در استان و شهرستان‌های یک استان تشکیل می‌شود.
مدیرکل دفتر امور سیاسی وزارت کشور اضافه کرد: کمیسیون ماده ۱۰ احزاب که متولی نظارت، ارائه مجوز و بررسی موضوعات احزاب است، به طور مستمر با درخواست‌هایی از سوی شخصیت‌ها، چهره‌ها و فعالان سیاسی برای دریافت مجوز حزب مواجه است. این درخواست‌ها به طور مستمر در طول سال دریافت می‌شود و کمیسیون ماده ۱۰ احزاب طی فرآیند قانونی این مجوزها را مورد بررسی قرار می‌دهد.
وی درباره اطلاعیه اخیر وزارت کشور برای برگزاری مجامع عمومی احزاب، تصریح کرد: احزاب وقتی مجوز فعالیت حزبی را دریافت می‌کنند، طبق اساسنامه خود و قانون فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی، موظفند هر دو یا سه سال یکبار با توجه به مواعید زمانی که در اساسنامه خود قید کردند، ارکان حزب خود را با توجه به برگزاری مجامع عمومی تعیین کنند. ارکان حزب هم شامل دبیرکل، شورای مرکزی و بازرسان هستند. یک فرآیند طبیعی در کار حزبی است و اگر احزاب قصد تغییر در متن اساسنامه داشته باشند و یا برای تعیین اعضای جدید شورای مرکزی باید مجمع عمومی برگزار کنند.
۷۰ حزب مجمع عمومی برگزار نکرده و فاقد وجاهت قانونی هستند
مرادی ادامه داد: نکته مورد توجه در اطلاعیه وزارت کشور در مورد فعالیت احزاب این بود؛ ما احزابی داریم که برخلاف اساسنامه خودشان، مدتهاست نسبت به برگزاری مجامع عمومی اقدام نکردند و طبق د، طبق اساسنامه خود آن حزب، فعالیت افراد به عنوان دبیرکل یا اعضای شورای مرکزی حزب، فاقد وجاهت قانونی است؛ به همین دلیل به طور مرتب با احزاب در ارتباط هستیم.
وی افزود: بر اساس ماده ۲۰ قانون فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی به آنها تذکر دادیم که اگر به مدت دو سال متوالی نسبت به تشکیل ارکان حزب طبق اساسنامه خودش اقدام نکند، آن حزب نسبت به تداوم فعالیتش دچار خلاء قانونی خواهد شد.
سخنگوی کمیسیون ماده ۱۰ احزاب با تاکید بر اینکه تلاش شده تا برگزاری مجامع عمومی تسهیل شود، اظهار داشت: با توجه به مشکلاتی که در فراهم کردن یک جلسه مجمع عمومی وجود دارد، دستورالعملی تهیه شده تا به صورت نشست مجازی و با استفاده از سامانه‌های الکترونیک مجامع خود را برگزار کنند. این دستورالعمل در اختیار احزاب قرار داده شده است و بسیاری از احزاب از این فرصت استفاده کرده و مجامع عمومی خود را با استفاده از ظرفیت‌های سامانه‌های الکترونیک برگزار کردند که هزینه کمتر و سرعت بیشتری داشت.
وی تعداد احزابی که مجموع عمومی خود را برگزار نکردند را ۷۰ حزب اعلام کرد و گفت: دبیران کل و شورای مرکزی احزابی که بدون توجه به مفاد اساسنامه خودشان، هنوز نسبت به برگزاری مجامع عمومی اقدامی نکردند، فاقد وجاهت قانونی هستند، بنابراین از ظرفیت‌هایی که قانون برای فعالیت حزبی پیش‌بینی کرده است، محروم می‌شوند.
مرادی از کمیسیون ماده ۱۰ احزاب به عنوان یک کمیسیون فراقوه‌ای نام برد که دو نماینده از قوه قضائیه، دو نماینده از قوه مقننه و یک نماینده از دولت به علاوه دو نماینده از احزاب که به انتخاب احزاب و دبیران کل آنها در کمیسیون ماده ۱۰ احزاب حضور پیدا کرده و نقش ایفا می‌کنند.
وی متذکر شد: نمایندگان احزابی می‌توانند در انتخابات اعضای کمیسیون ماده ۱۰ احزاب شرکت کنند که دارای وجاهت قانونی باشند. بنابراین حزبی که نتواند مجمع عمومی برگزار و دبیرکل خود را انتخاب کند، طبق قانون نمی‌تواند در این انتخابات مشارکت کند و این فرصت برای کنشگری احزاب از بین می‌رود.
مدیرکل دفتر امور سیاسی وزارت کشور با بیان اینکه که نداشتن وجاهت قانونی بر فعالیت انتخاباتی احزاب اثرگذار است، اضافه کرد: طبق ماده ۳ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی موظف هستیم اسامی احزاب و جبهه‌های قانونی را برای ارائه لیست‌ها و فهرست‌های قانونی اعلام کنیم و بنابراین حزبی که دچار خلاء قانونی باشد نمی‌تواند از این فرصتی که قانون مهیا کرده استفاده کنند.
وی تاکید کرد: بر این اساس اصرار داریم که احزاب طبق قانون و اساسنامه خودشان، نسبت به برگزاری مجمع عمومی اقدام کنند و به همین دلیل تا انتهای شهریور ماه احزاب فرصت برگزاری مجامع خود را دارند.
شریان مجوز فعالیت حزبی ندارد
وی در پاسخ به سوال ایرنا درمورد فعالیت مجموعه «شریان» ( شبکه راهبردی یاران انقلاب اسلامی) که تحت عنوان حزب در رسانه‌ها مطرح می شود، گفت: یک مجموعه زمانی می‌تواند خود را حزب بنامند که فرآیند قانونی خود را در مرجع ملی این موضوع که کمیسیون ماده ۱۰ احزاب است، طی کرده و پروانه فعالیت معتبر را دریافت کند. آن زمان است که می‌توانیم به یک مجموعه نام حزب را اطلاق کنیم.
وی در عین حال یادآور شد: مجموعه‌ها و تشکل‌های مختلفی در حوزه‌های صنفی، اجتماعی، مردم‌نهاد و فرهنگی وجود دارند که مجوزهای خود را از مراجع ذی‌صلاح خودشان دریافت می‌کنند.
مرادی با تأکید بر اینکه در کمیسیون ماده ۱۰ احزاب، تلاش داریم فرآیند احزاب را تسهیل کرده و فرصت‌های حزبی را افزایش دهیم تا زمینه برای مشارکت بیشتر احزاب فراهم شود، اضافه کرد: همچنین حساسیت داریم هیچ کدام از مجموعه‌ها و فعالانی که در عرصه عمومی حضور دارند، درحالی که مجوز فعالیت حزبی نداشته باشند، از نام حزب سواستفاده نکنند.
مدیرکل دفتر امور سیاسی وزارت کشور یادآور شد: مثلا در مقطعی مجموعه‌ای با نام «ایران قوی» به عنوان حزب فعالیت می‌کرد. بنابراین اعلام کردیم مجموعه‌ای به نام ایران قوی مجوز فعالیت ندارد. یا بعضاً مجموعه‌هایی با عناوین خاص مثل گام دوم انقلاب ممنوعیت فعالیت داشتند.
سخنگوی کمیسیون ماده ۱۰ احزاب یادآور شد: در کمیسیون ماده ۱۰ احزاب تلاش می‌کنیم که تا جای ممکن زمینه فعالیت را برای احزاب قانونی و دارای پروانه فعالیت معتبر فراهم کرده و فرصت‌های قانونی را برای کنش بهتر احزاب ایجاد کنیم. اما در مقابل، مجموعه‌هایی که با استفاده از نام حزب در حالی که مجوز لازم را دریافت نکردند، حتما به شکل رسانه‌ای و شفاف اعلام می‌کنیم. لذا از فعالان سیاسی مختلفی که قصد دارند فعالیت حزبی و سیاسی انجام دهند، دعوت می‌کنیم از راه قانونی اقدام کنند.
در کمیسیون ماده ۱۰ احزاب رویکرد جناحی نداریم
مدیرکل دفتر امور سیاسی وزارت کشور گفت: در کمیسیون ماده 10 احزاب شفافیت و سرعت عمل خوبی وجود دارد تا زمینه را برای صدور مجوز فعالان سیاسی جهت تشکیل حزب فراهم کنیم. در این رویکرد، نگاه جناحی نداریم و احساس می‌کنیم تعدد احزاب و فعالیت آنها، به بلوغ و بالندگی نظام مردمسالاری دینی کمک می‌کند. به همین دلیل از همه فعالانی که قصد فعالیت در عرصه سیاسی را دارند دعوت می‌کنیم به کمیسیون ماده ۱۰ احزاب مراجعه کنند و مجوز قانونی فعالیت حزبی خود را دریافت کنند.
وی یکی از آسیب‌هایی که در فضای سیاسی کشور ما وجود دارد را محدود شدن فعالیت احزاب به فصل انتخابات دانست و عنوان کرد: این آسیب‌ها مرتباً در عرصه عمومی، از سوی صاحب‌نظران و مجموعه وزارت کشور و کمیسیون ماده ۱۰ احزاب به این مسأله پرداخته شده است. حتماً دولت، وزارت کشور و کمیسیون ماده ۱۰ احزاب نمی‌خواهد که فعالیت حزبی محدود به فصل انتخابات باشد.
مرادی ادامه داد: انتظار داریم این فعالیت سیاسی و حزبی در گستره چهار سال یا چند سال بین انتخابات‌ها، به طور مستمر و البته رو به توسعه و پیشرفت وجود باشد و این را جزو مصادیق پیشرفت سیاسی می‌دانیم که از ملزومات نظام مردمسالاری دینی است؛ به همین جهت تلاش کردیم تا جای ممکن در کمیسیون ماده ۱۰ احزاب، تسهیلاتی را برای احزاب در نظر بگیریم.
به گفته وی، این تسهیلات در برگزاری مجامع عمومی، در کمک به ایجاد نشست‌های تخصصی و همایش‌های مختلف برای ایجاد گفت‌وگوی سیاسی، تضارب آرا و برگزاری برنامه‌های حزبی بوده است.
مرادی با تاکید بر اینکه نگاه وزارت کشور به فعالیت احزاب، نگاه فصلی و انتخاباتی نیست، به برگزاری انتخابات در اسفندماه اشاره کرد و افزود: از پیش ثبت نام ها فرصت مناسبی است که احزاب و گروه‌های سیاسی از فعالان و اعضای خودشان دعوت کنند که در عرصه انتخابات پیش‌ثبت‌نام لازم را داشته باشند و در انتخابات حضور حداکثری داشته باشند.
سخنگوی کمیسیون ماده 10 احزاب خاطرنشان کرد: انتخابات صرفاً یک رقابت سیاسی برای کسب کرسی‌های مجلس شورای اسلامی نیست؛ فراتر از آن، انتخابات یک فرصتی برای گفت‌وگوی سیاسی، طرح ایده‌های حکمرانی و همبستگی ملی برای ایجاد یک اجماع نخبگانی برای آینده کشور است. به همین جهت ضمن اینکه فعالیت حزبی را محدود به دوره انتخابات نمی‌دانیم، تلاش می‌کنیم حداکثر زمینه‌های فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی در عرصه انتخابات فراهم شود.
به مجمع عمومی احزاب، نگاه شرکتی نداریم
وی با بیان اینکه کمیسیون ماده ۱۰ احزاب برخلاف نظر برخی فعالان حزبی به مجمع عمومی احزاب، نگاه شرکتی ندارد، تصریح کرد: در قانون فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی مصوب مجلس شورای اسلامی، تلاش شد قاعده‌مندی فعالیت احزاب مبتنی بر برگزاری مجامع عمومی و تشکیل شورای مرکزی اتفاق بیفتد. برخی از گروه‌های سیاسی این را با استفاده از فرآیندهایی که قانون تجارت و شرکت‌ها وجود داشت می‌دانستند. اما آنچه که اهمیت دارد، قاعده‌مندی فعالیت سیاسی است. حزب مانند همه مجموعه‌ها و تشکل‌های سیاسی، اجتماعی و صنفی، باید دارای ساختار، سازمان و قاعده‌مندی باشد که در درجه اول در اساسنامه حزب و در درجه دوم قانون فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی درج شده است.
مرادی افزود: ما در کمیسیون ماده ۱۰ احزاب واقعا نگاه جناحی نداریم که آیا مجوعه حزبی اصولگرا است یا اصلاح‌طلب؛ بلکه تلاش می‌کنیم انطباق قانونی را درمورد فعالیت یک حزب در نظر بگیریم. ضمن اینکه در کنار ویژگی‌های قانونی نسبت به تسهیل فعالیت‌ها و ایجاد یک زمینه مشابه و عادلانه میان احزاب تلاش می‌کنیم. نگاه ما به اساسنامه احزاب نگاه شرکتی یا هیأت مدیره‌ای نیست. بلکه یک نگاه فعالی سیاسی-مدنی بالنده و حداکثری رو به پیشرفت است و همه زمینه‌ها برای این موضوع را فراهم می‌کنیم. نگاه اصولگرایانه یا اصلاح‌طلبانه را هم دخیل نمی‌کنیم.
تشکیل جبهه سیاسی یا ائتلاف، نیازمند کسب مجوز نیست
مدیرکل دفتر امور سیاسی وزارت کشور تأکید کرد: طبق قانون فعالیت احزاب و گروه‌های سیاسی، احزاب قانونی و دارای فعالیت معتبر می‌توانند در کنار یکدیگر، یک ائتلاف یا جبهه سیاسی را بدهند. یعنی مجموعه‌ای از احزاب قانون در هم به کمیسیون احزاب اطلاع می‌دهند که ما پیرامون فعالیت سیاسی، یک ائتلاف را در کنار هم تشکیل می‌دهیم. تشکیل جبهه سیاسی یا ائتلاف، نیازمند کسب مجوز نیست. زیرا اعضای تشکیل‌دهنده جبهه یعنی احزاب، قبلاً مجوز فعالیت خودشان را دریافت کردند. پس ایجاد جبهه سیاسی فقط به اطلاع کمیسیون ماده احزاب می‌رسد. تجارب نشان می‌دهد که این اطلاع‌رسانی بیشتر در سال‌های منتهی به انتخابات اتفاق می‌افتد و احزاب حول یک کنش انتخاباتی با هم تشکیل جبهه می‌دهند.
وی یادآور شد: طبق قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، وزارت کشور و کمیسیون ماده ۱۰ احزاب، رسماً اسامی جبهه‌های سیاسی دارای مجوز و یا به طور دقیق‌تر به اطلاع کمیسیون رسیده را اعلام خواهند کرد. در فضای فعلی کشور، ۱۲ جبهه سیاسی داریم که از احزاب مختلف در سال‌های گذشته شکل گرفته، به اطلاع کمیسیون رسیده و تاکنون هم نسبت به فعالیت خود، اقدام می‌کنند. با توجه به درخواست‌ها در این زمینه جمع‌بندی خواهیم کرد و در قالب اطلاعیه از سوی کمیسیون و ستاد انتخابات کشور، جبهه‌های سیاسی دارای ویژگی‌های فعالیت قانونی را اعلام خواهیم کرد.
استعلام وضعیت کیفری آذر منصوری در اسفندماه؛ قوه قضاییه هنوز پاسخ نداده است
مرادی همچنین درباره فعالیت دبیرکل منتخب حزب اتحاد ملت گفت: مجموعه حزب اتحاد ملت سال گذشته نسبت به برگزاری مجمع عمومی خود اقدام کرد، اما نتوانست حد نصاب تعداد لازم را احصاء کند. به همین جهت مجدد در کمیسیون تصمیم‌گیری شد که حزب اتحاد ملت انتخابات خود را تجدید کرده و دوباره برگزار کند. این انتخابات در گذشته اتفاق افتاد و حزب اتحاد ملت مجمع عمومی خود را برگزار کرد و بعد از آن، مدارک و مستندات خود را از برگزاری انتخابات و منتخبین اعضای شورای مرکزی به صورت قانونی برای کمیسیون ارسال کرد.
وی با بیان اینکه استعلامات لازم به ویژه استعلام قضایی افراد برای تایید انتخابات احزاب اخذ می شود، افزود: با توجه به اینکه طبق قانون احزاب، افرادی که دارای سوءپیشینه کیفری مؤثر باشند، امکان فعالیت حزبی ندارند. احزاب هم از عضویت فرد یا افرادی که دارای سوءپیشینه کیفری باشند و وجاهت اجتماعی لازم را ندارند، استقبال نمی‌کنند. قانون هم برای بعضی از جرائم، محرومیت‌های اجتماعی را پیش‌بینی کرده است.
وی افزود: ما این کار را درمورد همه احزاب و اعضای احزابی که معرفی می‌شود، انجام می‌دهیم. در مورد حزب اتحاد ملت، در سابقه گذشته کمیسیون، این اقدام یکبار صورت گرفته بوده و با توجه به اینکه آذر منصوری در گذشته دارای سوءپیشینه کیفری موثر بود و طبق نظر دستگاه قضاء واجد محرومیت شناخته می‌شد، در گذشته کمیسیون رأی داد و او را از عضویت حزبی مؤثر به عنوان یکی از ارکان حزب، منع کرد.
سخنگوی کمیسیون ماده 10 احزاب ادامه داد: اما در دور اخیر مجمع عمومی حزب اتحاد ملت که در اسفندماه سال گذشته انجام شد، استعلامات لازم را از دستگاه قضایی درخواست کردیم که آیا همچنان دارای سوءپیشینه کیفری موثر منصوری همچنان وجود دارد یا نه؛ هنوز در کمیسیون به جمع‌بندی نرسیدیم. به محض اینکه استعلام قضایی واصل و در کمیسیون تصویب شود، اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.
وی همچنین درباره ریاست منصوری بر جبهه اصلاحات بیان داشت: طبیعتاً به لحاظ قانونی، اگر یک فردی در مجموعه حزبی نتواند امکان فعالیت حزبی به دلیل محرومیت اجتماعی، نخواهد توانست در جبهه‌ای که از ائتلاف احزاب شکل می‌گیرد، عضویت داشته باشد. لذا مسأله خانم منصوری با توجه به حضورش در حزب اتحاد ملت و جبهه اصلاحات، از این منظر مورد بررسی قرار خواهد گرفت و کمیسیون باید اطمینان پیدا کند که فعالیت حزبی و فعالیت سیاسی مطابق با قانون و منبعث باشد.
مرادی در عین حال تاکید کرد : احزاب بیشتر از کمیسیون به این موضوع توجه دارند، زیرا نمی‌خواهند دست خوش حاشیه‌های این بشوند که فرد یا افرادی وجاهت لازم را به جهت سوءپشیشنه کیفری نداشته باشند.
انتخابات فصل مهمی در نظام مردمسالاری دینی است
مرادی با بیان این نکته که انتخابات فصل مهمی در نظام مردمسالاری دینی است، گفت: احزاب سیاسی در نظام مردمسالاری دینی یکی از مهم‌ترین ارکان شکل‌گیری هستند. فعالیت احزاب در چارچوب قانون، با ارائه ایده‌های حکمرانی، گفتمان سیاسی و ارائه برنامه‌های مشخص حکمرانی و اجرایی برای بخش‌های مختلف کشور باشد، لحاظ شده است. به همین جهت فعالیت حزبی را فرصتی در راستای مشارکت در انتخابات و تقویت‌های فرآیندهای انتخابات برای ریل‌گذاری پیشرفت کشور می‌دانیم.
مدیرکل دفتر امور سیاسی وزارت کشور تأکید کرد: یک مجموعه حزبی با ارائه برنامه‌های مشخص و مدون خودشان در حوزه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و زیرساختی می‌توانند ریل‌گذاری توسعه آینده را فراهم کنند. انتخابات فرصتی است که احزاب برنامه‌ها و گفتمان خودشان را به جامعه مخاطب عرضه می‌کنند و این مردم هستند که در پای صندوق‌های رأی بین احزاب و سلیقه‌های مختلف انتخاب می‌کنند.
وی ادامه داد: وزارت کشور فارغ از فضای سیاسی و جناح‌بندی‌ها، معتقد است که فضا و زمینه را برای مشارکت همه احزاب در انتخابات فراهم کند تا ایده‌ها و برنامه‌های خود را ارائه کنند. زمینه‌های قانونی از این کنش سیاسی حمایت می‌کند و میدان را برای فعالیت حزبی و سیاسی می‌گشاید.
مرادی با بیان اینکه احزاب، اعضای خود را برای پیش ثبت نام انتخابات مجلس تشویق کنند، اظهار داشت: با توجه به آغاز پیش ثبت نام، لازم است در این زمینه تسریع صورت گیرد زیرا فرصت پیش ثبت نام 22 مرداد پایان می یابد و افرادی که در این فرایند اقدام بارگذاری مدارک نکنند، نمی‌توانند در ۲۷ مهرماه، ثبت نام نهایی را انجام بدهند و داوطلب انتخابات مجلس شناخته شوند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه زمان برای اطلاع‌رسانی، از زمان تصویب قانون تا زمان پیش‌ثبت نام اندک بود، تلاش کردیم با ابزارهای رسانه‌ای مختلف در فضای عمومی و نخبگانی اطلاع‌رسانی کنیم. از احزاب هم می‌خواهیم ضمن کمک به اطلاع‌رسانی، از اعضای خود برای حضور در عرصه انتخابات دعوت کنند.