به گزارش خبرنگار ایرنا، کمتر کسی است که با واژه گنبد سلطانیه آشنا نباشد، تنها اثر ثبت جهانی این استان که از دیرباز مورد توجه علاقه‌مندان، گردشگران داخلی و خارجی به میراث کهن ایران زمین و دوستداران میراث بوده و هست، به طوری که همه ساله علاقه‌مندان زیادی برای بازدید از بخش های مختلف آن به این خطه سفر می کنند.
این اثر بی بدیل بعد از کلیسای جامع مریم مقدس در فلورانس ایتالیا و مسجد ایاصوفیه استانبول سومین بنای عظیم آجری در جهان به شمار می‌رود.
این گنبد تجلیگاه هنر و معماری دوران ایلخانی است که در اواخر قرن هشتم به دستور سلطان محمد خدابنده ساخته شد.
این بنای تاریخی که در حدود ۴۰ کیلومتری شهر زنجان قرار دارد با بیش از ۷۰۰ سال قدمت از بخش های مختلفی ساخته شده و آجرکاری، کاشیکاری و معماری منحصربه‌فرد آن هر بیننده ای را به اعجاب وادار می کند.
گنبد سلطانیه بعد از میدان نقش جهان، تخت جمشید، زیگورات چغازنبیل، تخت سلیمان، پاسارگاد و ارگ‌بم هفتمین اثر ایران محسوب می‌شود که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید، هر چند کارهای زیادی برای حفظ و ماندگاری آن انجام گرفته است، اما در راستای نگهداری آن باید تلاش بیشتری انجام شود.
مرمت گنبد سلطانیه نیازمند توجه دولتمردان
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان با بیان اینکه دولت در ۳۰ سال گذشته در خصوص پایگاه جهانی سلطانیه کارهایی را انجام داده است، گفت: این مجموعه با خیابان های اطراف گنبد ۱۴ هکتار را شامل می شود.
سید سعید صفوی از جمله اقدامات انجام گرفته را تملک و آزادسازی عرصه پایگاه جهانی سلطانیه ذکر کرد و افزود: پلاک به پلاک آن متعلق به مردم بود که با تامین اعتبار، در طول سالها تملک و نسبت به آزادسازی آن مبادرت شد.
وی با بیان اینکه همزمان برج و باروی گنبد که در زیر خاک مدفون بود، بخشی از آن حفاری و آشکار سازی شده است، اضافه کرد: بخشی های از این برج و بارو مرمت شده و بخش های دیگر در حال انجام است که تا ۲ سال آینده به شکل کامل خود خواهد رسید.
این مسوول با تاکید بر اینکه در پایگاه جهانی سلطانیه باید کار کاوش را انجام داد، گفت: این کاوش ها از گذشته تا دروازه شمالی گنبد، آغاز شده و در طرح مطالعاتی اخیر هم جبهه ای مد نظر قرار گرفته که این روند تا دروازه جنوبی ادامه می یابد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان ادامه داد: مشاور طرح هم پیشنهادهایی در خصوص فضاسازی محوطه ارگ جهانی سلطانیه ارائه کرده است که پس از تصویب هیات راهبردی به مرور اجرایی خواهد شد.
وی با بیان اینکه در پایگاه های جهانی یک هیات راهبردی وجود دارد که اغلب اعضای هیات علمی دانشگاه ها و متخصصان هستند، اظهار داشت: این اقدام امسال در پایگاه جهانی گنبد سلطانیه تشکیل شده و کلیات برنامه پنج ساله ای هم در شورا مطرح، مصوب و به وزارتخانه ارسال شده است.
این مسوول ادامه داد: بر مبنای اولویت ها، شورا از وزارتخانه، تقاضای اعتبار کرده که مهمترین آن مرمت گنبد سلطانیه است، در حالیکه کاشی های این بنا از سال ۸۳ تا ۸۸ مرمت و به دنبال آن داربست های آن باز شد.
وی با تاکید بر اینکه امر مرمت یک کار مستمر و پایدار است، اظهار داشت: با توجه به اهمیت مساله نسبت به درخواست تامین اعتبار برای قسمت هایی از کاشی هایی که عمر ۱۴ تا ۲۰ ساله دارند انجام شد.
صفوی افزود: بر این اساس با مطالعه انجام گرفته و با تصویب هیات راهبردی، بخش هایی از این کاشی هایی که نیاز به مرمت اضطراری دارند شناسایی شد که نیازمند تامین اعتبار ۲۵ میلیارد تومانی در مدت ۲ سال است.
بر این اساس با مطالعه انجام گرفته و با تصویب هیات راهبردی بخش هایی از این کاشی هایی که نیاز به مرمت اضطراری دارند شناسایی شد که نیازمند تامین اعتبار ۲۵ میلیاردی تومانی در مدت ۲ سال است. مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان ادامه داد: یکی از درخواست های این اداره کل در سفر آینده هیات دولت به استان تخصیص اعتبار برای ساماندهی گنبد سلطانیه به ویژه محوطه و فضاسازی آن است.
وی با بیان اینکه شهرستان سلطانیه به دلیل دارا بودن شرایط خاص آب و هوایی و تفاوت دما موجب شده دقت بیشتری در محیط کاشی های مورد استفاده و لعاب آن لحاظ شود، اظهار داشت: به همین جهت برای انجام این کار به مطالعه و پژوهش بیشتری نیاز داریم و از همه مهمتر آزمایش بیشتری لازم است تا در انتخاب نوع، جنس مصالح و نحوه اجرا توجه بیشتری شود.
صفوی تاکید کرد: بنا بر اعلام متخصصان، بنای گنبد یکی از سالمترین بناهای تاریخی محسوب می شود که در طول زمان مرمت های مختلفی بر بنای گنبد، قوس های آن و تزئینات داخلی انجام گرفته و این اقدامات نیز در حال انجام است.
وی با بیان اینکه این اثر جهانی و منحصر فرد باید همواره رصد و پایش شود، اضافه کرد: قسمت هایی که به مرمت اضطراری نیاز دارند باید با اولویت انجام شود.
سنگفرش ضلع جنوبی گنبد سلطانیه آغاز می شود
فرماندار سلطانیه با بیان اینکه هر بنایی سالانه نیاز به مرمت و بازسازی دارد، گفت: در زمان حاضر کارشناسان میراث فرهنگی در گنبد سلطانیه مستقر هستند و بنا بر نیاز قسمت های مختلف آن نیز در حال تعمیر و مرمت است.
محمدرضا براتی در خصوص موضوع فرو ریختن کاشی های گنبد، افزود: حدود ۵۰ سال از احداث کاشی های آبی گنبد سلطانیه می گذرد و در زمان حاضر نیز به مرمت و بازسازی نیاز دارد و کارگاه های مختلفی در حال فعالیت هستند.
وی با بیان اینکه تعمیر و بازسازی گنبد، ضروری و لازم است، اضافه کرد: این بنای عظیم و تاریخی نیاز به حفظ و نگهداری دارد، چرا که باید برای نسل های بعدی بماند بنابراین حتی مواد مورد نیاز مرمت نیز در داخل اثر و توسط کارگاه ها تولید می شود.
این مسوول با تاکید بر اینکه کاشی های آبی گنبد نیز تولیدی خود این مکان است، ادامه داد: وضعیت این اثر تاریخی از سوی پایگاه جهانی رصد می شود و اعتبارات مورد نیاز تخصیص می یابد، اینکه گفته شود کمبود در این بخش وجود دارد، چندان قبول ندارم.
وی اظهار داشت: کارشناسان زبده برای انجام کارهای مرمت و بازسازی این اثر تاریخی انگشت شمار هستند و به ثمر نشستن فعالیت ها زمان زیادی را به خود اختصاص می دهد و باید تعداد کارشناسان را افزایش دهیم و همچنین آموزش های لازم را نیز ارائه کنیم تا این اثر برای آیندگان باقی بماند.
کارشناسان زبده برای انجام کارهای مرمت و بازسازی این اثر تاریخی انگشت شمار هستند و به ثمر نشستن فعالیت ها زمان زیادی را به خود اختصاص می دهد و باید تعداد کارشناسان را افزایش دهیم.براتی با به اینکه به تازگی ۱۵ میلیارد تومان اعتبار از سوی وزارت میراث فرهنگی به سلطانیه اختصاص یافته است، افزود: به زودی سنگفرش ضلع جنوبی گنبد سلطانیه آغاز خواهد شد که پیمانکار پروژه نیز مشخص شده که در محدوده یاد شده مسیرهایی نظیر پیاده راه، دوچرخه سواری، کالسکه و ماشین رو لحاظ می شود.
وی با بیان اینکه طبق برنامه ریزی ها این پروژه طی یکماه به پایان می رسد، اظهار داشت:طبق رایزیی های انجام گرفته با اداره توزیع برق، اعتبار پنج میلیارد تومانی از وزارت نیرو برای تیرهای برق روگذر محدوده گنبد سلطانیه اختصاص یافته که زمینی خواهد شد و دیگر دید بصری را اشغال نخواهد کرد.
فرماندار سلطانیه با تاکید بر اینکه اقدامات بیرونی گنبد سلطانیه باید با داخل آن، همخوانی داشته باشد، ادامه داد: از این پس هر فردی بخواهد در اطراف این اثر تاریخی ساخت و ساز کند، نمای آن باید با گنبد سلطانیه همخوانی لازم را داشته باشد.
وی با بیان اینکه تمامی اقدامات اطراف گنبد سلطانیه در راستای حفظ بافت سنتی آن است، اضافه کرد: از سال گذشته نیز طرحی اجرا شد مبنی بر اینکه در داخل گنبد مناسب سازی انجام شود، به این صورت که ارگ نیز همانند شکل خود گنبد بهسازی شود تا برای گردشگر جذابیت های لازم را داشته باشد.
براتی افزود: تا پایان سال جاری تحولاتی خاص در اطراف گنبد سلطانیه به وقوع خواهد پیوست که آثار آن برای گردشگران مشخص خواهد شد، همچنین در پاییز امسال جشنواره بین المللی پانتومیم برگزار می شود که مجموعه این اقدامات با هدف معرفی این شهر علاوه بر تاریخی بودن به عنوان نگین فرهنگی به عموم مردم است.
وی در خصوص مشکلات به وجود آمده در چمن سلطانیه نیز گفت: از سال گذشته برنامه های از قبیل قرق کردن برای احیای چمن سلطانیه انجام گرفت که امسال نمود عینی داشت به طوری که دیگر با کوچکترین بادی، گرد و خاک از چمن بلند نمی شود.
این مسوول خاطر نشان کرد: متاسفانه عده ای از شهروندان، آب رودخانه و مسیرهایی را که به چمن منتهی می شدند، محصور و به باغهای خود هدایت کرده بودند که امسال نسبت به رفع آنها اقدام شد.
وی یادآور شد: با توجه به بارندگی های سال زراعی جاری در تمامی رودخانه ها آب جاری و چمن احیا شد که همین روند برای سال آینده نیز تداوم خواهد یافت.
ساماندهی ارگ سلطانیه در مدت پنج سال لحاظ شده است
مدیر پایگاه میراث جهانی گنبد سلطانیه هم در این خصوص ادامه داد: ساماندگی ارگ گنبد سلطانیه در بازه زمانی پنج ساله از مهمترین اولویت‌های این پایگاه است که انجام این کار مهم به ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
ابوالفضل عالی با بیان اینکه قول مساعد برای تخصیص این میزان اعتبار داده شده است، افزود: در صورت دریافت اعتبار لازم حتی می توان آن را در بازه زمانی کوتاهتر سه ساله هم به سرانجام رساند.
وی با بیان اینکه طرح مربوط به ساماندهی ارگ بر اساس طرحی مشابه آماده شده است، اضافه کرد: مطالعات باستان شناسی ارگ سلطانیه نیز طبق برنامه ریزی ها از سرگرفته خواهد شد.
این مسوول، فعال شدن کارگاه های مرمت گنبد سلطانیه را از دیگر اولویت های پایگاه عنوان کرد و گفت: این کارگاه ها در حال راه اندازی بوده و داربست های انجام این کار نیز مهیا شده است.
وی خاطر نشان کرد: مخاطبان باید به این موضوع اشرافیت داشته باشند که مرمت به یک روز اختصاص ندارد بلکه عرصه و بنا باید به طور مستمر، پایش، حفظ و نگهداری شود.