به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، شرکت های دانش بنیان در طول سال های اخیر در خصوص نحوه دسته بندی و ارزیابی و نظام حمایتی از فعالان حوزه زیست بوم نوآوری و فناوری گلایه هایی داشتند. کارشناسان نیز بر ناقص بودن نظام قبلی ارزیابی شرکت های دانش بنیان که مبتنی بر یک شاخص محدود یعنی پیچیدگی فناوری بود، بر آن اذعان داشتند.
از سوی دیگر، تاکنون شرکت های دانش بنیان به سه دسته ی نوع اول، دوم و سوم دسته بندی می شدند که گاهاً شاهد بروز برخی تبعیض ها در مورد آنها بودیم.
واقعیاتی که معاونت علمی، فناوری و ریاست جمهوری را به سمت تدوین آیین نامه جدید ارزیابی شرکت های دانش بنیان، دسته بندی مجدد این شرکت ها و تعریف نظام حمایتی جدیدی سوق داده است.
بر همین اساس نیز آیین نامه جدید ارزیابی شرکت های دانش بنیان توسط معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری تدوین و اخیرا نیز ابلاغ شد و در این آئین نامه جدید تلاش شده است نواقص موجود، پوشش داده شود.
هدفمند و زمان‌دار کردن حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان چه ضرورتی دارد؟
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور با بیان اینکه، شواهد نشان می دهد، حمایت هایی که تا الان از صنایع داشته ایم، نتوانسته است ما را به هدف نهایی مبنی بر توسعه زنجیره ارزش محصولات و افزایش ارزآوری برای کشور برساند، افزود: به طوری که در حال حاضر تبدیل به یکی از بزرگترین واردکنندگان محصولات نهایی و صادرکنندگان مواد خام و نیمه خام در جهان شده ایم.
روح الله دهقانی فیروزآبادی در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا با اشاره به اینکه، به زعم برخی کارشناسان، صنایع کشور در شرایط نامناسبی رشد یافته اند، افزود: به طوری که برای رقابت در بازارهای جهانی آماده نشده اند و تاب آوری پایینی دارند.
وی ادامه داد: چرا که آنها به حمایت های غیرمشروط و غیرزمان دار وابسته شده اند. به عنوان مثال در حال حاضر اگر به پتروشیمی های کشور خوراک با قیمت پایین داده نشود، تولید برایشان صرفه اقتصادی ندارد.
دهقانی می گوید: در شرایط فعلی به اعطای رانت خوراک به پتروشیمی ها به صورت غیرمشروط و غیر زمان دار می پردازیم و در نهایت آن ها محصولات خام و نیمه خام را صادر می کنند و به نحوی درگیر موضوع صادرات انرژی مجازی شده ایم.
وی اضافه کرد: صنایع دیگر نیز به همین ترتیب به حمایت های مادام العمر و بی جا وابسته شده اند و کشور را از مزیت های توسعه زنجیره ارزش محصولات بی نصیب کرده اند. لذا مواردی که گفته شد، لزوم در پیش گرفتن سیاست های هدفمند، دقیق و برنامه ریزی شده را در راستای اعمال حمایت های هدفمند و مدت دار از صنایع و شرکت ها را ضروری کرده است.
دسته‌بندی شرکت‌های دانش‌بنیان در آیین‌نامه جدید
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور همچنین در ادامه با اشاره به اینکه، در آیین نامه جدید، تمام شرکت های دانش بنیان در سه دسته بندی قرار خواهند گرفت، افزود: این شرکت ها به نوپا به عنوان شرکت های کوچکی که هنوز به لحاظ کسب و کار به بلوغ لازم نرسیده اند، نوآور به عنوان شرکت هایی که فروش سالانه آنها بالاتر از ۵ میلیارد تومان است اما سهم فروش آن ها از محصولات دانش بنیان کمتر از ۵۰ درصد است و همچنین شرکت های فناور که تمرکز اصلی آن ها بر اقتصاد دانش بنیان است تقسیم بندی شده اند.
دهقانی افزود: البته سهم محصولات دانش بنیان از کل فروش شرکت های فناور ۵۰ بعلاوه یک درصد است و این شرکت ها نیز فروش بالای ۵ میلیارد تومان را در سال دارند.
۸۰ درصد شرکت‌های دانش‌بنیان در دسته نوپا قرار می‌گیرند
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور در ادامه با بیان اینکه، حدود ۸۰ درصد شرکت های دانش بنیان کشور که به طور تقریبی ۶ هزار و ۷۵۰ واحد هستند، در دسته نوپا قرار می گیرند تصریح کرد: همچنین یک هزار شرکت در دسته نوآور و ۶۵۰ شرکت نیز فناور محسوب می شوند.
دهقانی با تاکیدبراینکه، شرکت های دانش بنیان باید روند رشد خود را مرحله به مرحله طی کنند و نمی توانند از شرکت نوپا به فناور تبدیل شوند، افزود: این مهم باعث می شود که شرکت ها مراحل رشد را پله پله طی کرده و در مسیر رشد واقعی و توسعه زنجیره ارزش محصولات قرار گیرند.
تغییرات تحولی در نظام حمایتی شرکت های دانش بنیان
اما معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور در ادامه با بیان اینکه، در آیین نامه جدید، حمایت از شرکت های دانش بنیان مبتنی بر میزان رشد آنهاست و شرکت هایی که در مراحل مختلف قرار دارند، از حمایت های متفاوتی بهره مند می شوند، افزود: به این ترتیب، نوعی انگیزه برای شرکت ها به وجود می آید که خود را از یک مرحله به مرحله بالاتر برسانند و از مزیت های این امر بهره مند شوند.
دهقانی تاکید کرد: نکته مهم دیگری که در آیین نامه ی جدید نحوه ارزیابی و حمایت از دانش بنیان ها پیش بینی شده، این است که هر شرکت مدت زمان مشخصی می تواند در یک مرحله باقی بماند و پس از سپری شدن یک مدت مشخص باید به مرحله بعدی صعود کرده باشد.
وی افزود: به عنوان مثال شرکت ها تا ابد نمی توانند در مرحله نوپا باقی بمانند و از حمایت های این سطح بهره مند شوند. آنها سه سال فرصت دارند خود را به مرحله نوآور برسانند. در غیر این صورت حمایت ها قطع می شود. به این ترتیب، به نظر می رسد نوعی حمایت مشروط و زمان مند از شرکت ها به عمل می آید.
به گفته دهقانی، از آنجایی که حمایت از شرکت های دانش بنیان منوط به گام برداشتن در مسیر رشد شده است، نوعی انگیزه برای این شرکت ها در راستای تحقیق و توسعه به وجود می آید.
وی گفت: تمامی تمهدات انجام شده در این راستا است که استفاده حداکثری از ظرفیت های قانون جهش تولید دانش بنیان صورت بگیرد و حمایت های لازم از دانش بنیان ها به صورت مشروط و زمان دار به عمل آید.