به گزارش ایرنا، قصه پرغصه گردوغبار در پی تغییرات اقلیمی، حق‌آبه هیرمند، خشک‌شدن کامل تالاب هامون، ماجرای غم‌انگیزتری دارد که این روزها اهالی منطقه سیستان با آن دست و پنجه نرم می کنند.
حال و روز این روزهای سیستان در هیچ یک از شهرهای هیرمند، نیمروز، زهک، زابل و هامون تعریفی نداشته و بی‌تعارف چنگی به دل نمی‌زند چرا که تل‌ماسه‌های غول‌آسا نفس اهالی را بند آورده و سرفه‌های پی‌درپی امانشان را تاق کرده است.
بادهای ۱۲۰روزهای که روزگاری نه‌چندان دور با عبور از فراز تالاب هامون نویدبخش نسیمی مرطوب و دلنواز بود، امروز با گذر زمان، بدعهدی کشور همسایه و قهر طبیعت به کابوس مردم منطقه تبدیل شده و روزانه جمعیت زیادی را به علت بیماری تنفسی، ریوی، عفونی و چشمی راهی مراکز درمانی و بیمارستان‌ها می‌کند.
معضل خشکسالی و روزهای سخت مردم سیستان دیگر بر کسی پوشیده نیست و خشک‌شدن تالاب هامون و بی‌آبی در مناطق مختلف شمال سیستان و بلوچستان جان مردم را به لب رسانده است.
اگر چه طی سه روز اخیر علاوه بر هجوم ریزگردها و گردوخاک، قطع برق در پاره‌ای از نقاط نیز شرایط زندگی در این خطه را سخت‌تر از گذشته کرد اما مردم صبور سیستان راضی به ترک دیار خود نیستند زیرا رهبر معظم انقلاب سیستان را تنگه احد ایران معرفی فرمودند و برای همین مردم ولایتمدار این خطه نمی خواهند که بار دیگر جریان احد در سیستان تکرار شود.
روزگاری نه چندان دور بادهای ۱۲۰روزه سیستان با عبور از فراز تالاب هامون نویدبخش نسیمی مرطوب و دلنواز بود، اما با گذر زمان، بدعهدی کشور همسایه و قهر طبیعت اکنون به کابوس مردم منطقه تبدیل شده استصدای باد و توفان سهمگین در لابه‌لای کوچه‌ها و خیابان‌های پنج شهرستان سیستان صحنه‌ای دلخراش از افسردگی و ترس را تداعی می‌کند، تمام مردم لُنگ و شال به‌دور دهان و گردن پیچیده‌اند و برخی نیز ماسک بر دهان و عینک بر چشم زده‌اند تا بلکه بتوانند زندگی در این وضعیت بحرانی را تحمل کنند.
هر چند که شرایط امروز حاکم بر سیستان در هیچ نقطه‌ای از کشور قابل‌تحمل نیست، اما مردم سخت‌کوش و مقاوم این منطقه با صبوری ذاتی خود به زندگی‌کردن در این وضعیت سخت عادت کرده‌اند.
هامونی که به‌عنوان بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین فلات ایران و هفتمین تالاب بین‌المللی جهان، روزگاری منشأ خیروبرکت سیستان و بلوچستان بود، امروز منشأ آلودگی زیست‌محیطی برای سیستان و بلوچستان شده و گرفتار خشکسالی است و دیگر خبری از آب‌های روان تالاب هامون نیست.
آواز دلنشین پرندگان و نسیم ملایمی که از میان گندم‌زارهای سیستان و نیزارهای تالاب بین‌المللی هامون شور و نشاط را برای مردمان این مرزوبوم به ارمغان می‌آورد سال‌هاست که جای خود را به زوزه‌ها و فریادهای بی پژواک توفان و گردوغبار داده است.
تداوم خیزش گردوغبار در شمال سیستان و بلوچستان
سرپرست اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان گفت: باتوجه‌به عدم آبگیری بستر تالاب هامون و خشکسالی منطقه سیستان، پدیده گرد و غبار در شمال استان تداوم دارد.
محمدرضا علیمرادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: با توجه به بررسی تصاویر ماهواره‌ای، کانون اصلی گرد و غبار مورخ ۲۳ مردادماه سالجاری منطقه سیستان، رسوبات بستر رودخانه فراه، رود هاروت، هامون صابوری و پوزک افغانستان است.
وی تصریح کرد: باتوجه به سرعت وزش باد به ۱۰۸ کیلومتر بر ساعت، شاخص کیفیت هوا در ایستگاه قرقری ۵۰۰ و در وضعیت خطرناک قرار گرفته است.
به گفته این مسوول؛ به لحاظ وسعت، انتشار ذرات گرد و غبار تا شرق قندهار افغانستان و از جنوب تا دریای عمان پراکنش داشته است به طوریکه ایستگاه پایش کیفی هوای شهر زاهدان نیز شاخص ۵۰۰ و وضعیت خطرناک را در تاریخ ۲۳ مردادماه ثبت کرده است.
امدادرسانی به ۲۶۰ آسیب‌دیده توفان در منطقه سیستان
مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر سیستان و بلوچستان گفت: ۲۶۰ آسیب‌دیده ناشی از توفان در منطقه سیستان در قالب ۵۹ خانوار در روزهای اخیر توسط نیروهای این جمعیت امدادرسانی شدند.
محمدمهدی سجادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: خشکسالی‌های چند ساله سبب شده بادهایی که درگذشته به «موسمی ۱۲۰ روزه سیستان» یا نعمت بیکران الهی معروف بود و هوایی مطبوع و کشاورزی پرمحصول و زندگی سراسر شاد و با نشاطی را برای مردم به ارمغان می‌آورد امروز به بلای جان ساکنان این منطقه تبدیل شود.
وی ادامه داد: نیروهای امدادی جمعیت هلال‌احمر در منطقه سیستان هم‌زمان با بروز توفان به آماده‌باش درآمده به‌طوری‌که در این مدت ۵۹۰ کیلوگرم برنج بین مردم آسیب‌دیده از این پدیده طبیعی توزیع شد.
سجادی بیان کرد: سه تیم نجاتگر این جمعیت در این مدت به امدادرسانی مردم توفان‌زده سیستان پرداختند.
بیشتر بخوانید:
باز هم تازیانه های توفان بر پیکر بی رمق سیستان
بادهای ۱۲۰ روزه سیستان؛ نعمتی که به نقمت تبدیل شد
سیستان و بلوچستان؛ سیراب از ظرفیت اما در عطش آب
توفان بیش از ۱۵۰۰ نفر را در سیستان راهی بیمارستان کرد
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان گفت: در پی وقوع توفان و ریزگرد در منطقه سیستان یک‌هزار و ۵۶۳نفر به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها مراجعه کردند.
مجید محبی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهارکرد: در پی موج جدید وزش باد در منطقه سیستان از پنجم مرداد تاکنون در پنج شهرستان زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز یک‌هزار و۵۶۳ نفر از مردم این منطقه راهی بیمارستان و مراکز درمانی شدند که از این تعداد ۹۴نفر اکنون بستری هستند.
وی افزود: مشکل تنفسی، قلبی و چشمی از عمده مشکلات مردم در این مدت بوده است.
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان گفت: با توجه به شرایط آب و هوایی افراد دارای بیماری زمینه‌ای و سالمندان باید تا حد ممکن در منزل بمانند و از تردد غیرضروری خودداری کنند.
بی‌توجهی به ریزگردهای حاصل از بادهای ۱۲۰روزه
نماینده مردم زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: حل مساله ریزگردهای استان‌های مرزی همچون سیستان و خوزستان در اولویت مسوولان گذشته نبوده که امروز این گرد و غبار از مرزها عبور کرده و تا مرکز کشور و پایتخت هم رسیده و به معضل ملی تبدیل شده است.
محمد سرگزی با هشدار نسبت به افزایش مهاجرت ساکنان استان‌های مرزی به مرکز کشور، تأکید کرد: مهاجرت و خالی از سکنه شدن استان‌های مرزی همچون سیستان و خوزستان از نتایج بی‌توجهی به طغیان ریزگردها در این استان‌های مرزی است که پیامدهای شدید امنیتی در استان‌های مذکور و سایر استان‌های کشور را به همراه داشته است.
وی با اشاره به مذاکرات محیط زیستی ایران با کشورهای همسایه، یادآور شد: مذاکراتی بین ایران و کشورهای همسایه همچون عراق و افغانستان به شکل شفاهی صورت پذیرفته است؛ اما آنچه که منجر به عملیاتی‌شدن حل مشکل باشد تاکنون نداشتیم.
عضو مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: مساله محیط‌زیست نه تنها مورد توجه مسوولان خارجی نبود؛ بلکه آنچه در این میان نگران‌کننده است "نبود برنامه داخلی" برای حل معضلات محیط زیستی به‌ویژه مساله طغیان ریزگردها از استان‌های مرزی کشور است.
وی در مورد وزش بادهای معروف ۱۲۰ روزه سیستان و مشکلاتی که برای اهالی آن منطقه ایجاد کرده، گفت: در نظام اولویت‌بندی ما شاخص‌های مشخصی وجود ندارد و به‌صورت روزمرگی موضوعات دنبال می‌شود، به بیانی نظام کلانی وجود ندارد که اهمیت موضوعات مختلف را بررسی کند.
سرگزی ادامه داد: مساله ریزگردهای ناشی از بادهای ۱۲۰ روزه سیستان باید در سال‌های گذشته مورد بررسی قرار گرفته و حل می‌شد تا شاهد گستردگی آن در کل کشور نباشیم، اما چون در گذشته اولویت‌های دیگری نسبت به حل معضل ریزگردها وجود داشته این مساله مغفول مانده است.
توصیه‌های سلامتی در روزهای توفانی
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زابل گفت: گروه‌های پر خطر و آسیب پذیر در مواجهه با پدیده گردوغبار شامل نوزادان، کودکان، نوجوانان، سالخوردگان، افراد مبتلا به بیماریهای قلبی و تنفسی مراقبت از تردد و فعالیت غیر ضروری در خارج از منزل خودداری کنند.
دکتر جواد اکبری زاده اظهارکرد: این افراد در هنگام بروز پدیده ریزگردها در منزل بمانند، درب ها و پنجره ها را بسته نگه داشته و از فعالیت غیر ضروری در خارج از منزل خودداری کنند و در صورت اجبار به فعالیت در هوای آزاد، ضمن به حداقل رساندن زمان مواجهه با این پدیده، حتما از ماسک های مخصوص گرد و غبار که در داروخانه های سطح شهر موجود است استفاده کنند و در صورتی که به این نوع ماسک ها دسترسی ندارند یک قطعه دستمال مرطوب را جلوی دهان و بینی خود قرار دهند.
وی افزود: همچنین توصیه می شود افرادی که دارای بیماریهای قلبی، تنفسی و آسم و علایمی مانند تنگی نفس، سرفه، خس خس و درد قفسه سینه هستند، ضمن مصرف به موقع داروهای خود، اقدامات احتیاطی و پیشگیری کننده را جدی گرفته و در صورت تداوم یا تشدید علایم به پزشک و یا نزدیک ترین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کنند.
پرهیز از مصرف غذاهای چرب، استفاده زیاد از مایعات و لبنیات کم چرب و شستشوی مکرر بینی و دهان و همچنین پوشش مناسب مواد غذایی آماده مصرف جهت جلوگیری و کاهش بروز عوارض ناشی از ریزگردها موثر هستندمعاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زابل گفت: پرهیز از مصرف غذاهای چرب، استفاده زیاد از مایعات و لبنیات کم چرب و شستشوی مکرر بینی و دهان و همچنین پوشش مناسب مواد غذایی آماده مصرف جهت جلوگیری و کاهش بروز عوارض ناشی از ریزگردها موثر هستند.
وی تاکید کرد: با توجه به کاهش میزان دید در هنگام بروز ریزگردها، لازم است از سفرهای غیر ضروری در این مواقع خودداری شود و چنانچه بنا به ضرورت در جاده بوده و در حال رانندگی هستند ضمن رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی با دقت و با سرعت مناسب رانندگی کنند.
اکبری زاده ادامه داد: مصرف آب و سبزیجات فراموش نشود زیرا آب به دفع مواد سمی از بدن کمک می کند و سبزیجات حاوی مواد مورد نیاز بدن برای بالا بردن قدرت ایمنی هستند.
وی اظهارکرد: برای اینکه هوای با آلودگی کمتری تنفس شود بهتر است تمیز کردن و تصفیه هوای منزل را مدنظر قرار دهید و برای اینکار از گل و گیاه خانگی استفاده شود زیرا برخی از گیاهان خاصیت تصفیه کنندگی دارند و سموم را جذب می‌کنند.
تداوم بادهای ۱۲۰ روزه در سیستان
رئیس اداره پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا سیستان و بلوچستان از تداوم بادهای ۱۲۰ روزه در شمال این استان خبر داد و گفت: عصر سه‌شنبه هفته آینده از شدت توفان گردوخاک در شمال سیستان و بلوچستان کاسته می‌شود.
علی ملاشاهی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: این شرایط تا ظهر پنجشنبه ۲۶ مرداد وزش باد شدید و گردوخاک برای مناطق شمالی سیستان و بلوچستان پیش‌بینی می‌شود.
رئیس اداره پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا سیستان و بلوچستان ادامه داد: شهروندان باید در ترددهای جاده‌ای احتیاط کرده و از تردد غیرضروری بیماران تنفسی، افراد سالخورده و کودکان، در زمان غبارآلود شدن هوا خودداری کنند.