به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا (Asia Cooperation Dialogue) نهادی بین دولتی اما غیرسیاسی است و با هدف ارتقا سطح همکاری آسیایی در سطح قاره‌ای و تبدیل قاره آسیا به یک جامعه آسیایی با توانایی برقراری ارتباط با بقیه جهان حدود ۲۲ سال پیش تشکیل شده است؛ در این سال‌ها اجلاسیه های در سطح وزیران در کشورهای عضو برگزار شده است و جمهوری اسلامی ایران در این مجمع مشارکت فعال و اثرگذار داشته است.
اکنون قرار است پورنجای دانویواتانا (Pornchai Danvivathana) دبیرکل این مجمع آسیایی اوایل شهریور ماه به تهران سفر کند، تا علاوه بر آشنایی هر چه بیشتر با زیرساخت‌های فرهنگی، گردشگری، سینمایی و رسانه‌ای ایران با مسئولان کشورمان دیدار و در خصوص توسعه طرح‌های مشترک فرهنگی کشورهای عضو این مجمع گفت‌وگو کند.
در این همین چارچوب با محمد جعفری ملک رئیس مرکز هماهنگی‌های فرهنگی همکاریهای آسیا در تهران گفت‌وگو کردیم.
هدف مجمع توسعه بازارهای مالی آسیاست نه رقابت کشورهای عضو
جعفری ملک در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا، درباره مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا (Asia Cooperation Dialogue) اظهار داشت: این مجمع یک نهاد بین دولتی است که در ۱۸ ژوئن ۲۰۰۲ میلادی (۱۸ خرداد ۱۳۸۱) به منظور ارتقای همکاری آسیایی در سطح قاره‌ای و تبدیل قاره آسیا به یک جامعه آسیایی با توانایی برقراری ارتباط با بقیه جهان و کمک بیشتر برای رسیدن به صلح و رفاه متقابل در سراسر دنیا تشکیل شد. ایده این نهاد، اولین بار توسط نخست وزیر تایلند در سی و چهارمین نشست وزیران امور خارجه کشورهای آ.سه.آن در سال ۲۰۰۱ مطرح و مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
رئیس مرکز هماهنگی‌های فرهنگی همکاریهای آسیا توضیح داد: ظرف چهار سال از پیدایش مجمع، تعداد کشورهای عضو از ۱۸ به ۳۲ و در سال ۲۰۱۹ با عضویت سه کشور دیگر از جمله فلسطین به ۳۵ کشور افزایش یافت به گونه‌ای که در مقطع فعلی این مجمع فراگیرترین تشکیلات آسیایی است که تقریباً تمام کشورهای آسیایی در آن عضویت دارند.
وی افزود: اهداف اصلی مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا ترویج همکاری کشورهای آسیایی در همه نقاط قوت و فرصت‌های شناسایی شده که بتواند فقر را کاهش داده و با توسعه زیرساخت‌های علمی باعث پیشرفت سطح زندگی مردم آسیا شود. همچنین این مجمع تلاش می‌کند با افزایش قدرت چانه‌زنی و در نتیجه افزایش قدرت رقابت در بازارهای بین‌المللی، به جای رقابت میان کشورهای عضو، اقتصاد و بازارهای مالی این کشورها را توسعه دهد.
ایران رئیس دوره‌ای مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا در سال ۲۰۲۳
جعفری ملک خاطرنشان کرد: تلاش در جهت تمرکز بر نقاط مثبت و توانایی های کشورهای عضو در یک رشته فعالیت اقتصادی، به منظور تبدیل اعضاء به شرکایی قابل اطمینان و مناسب برای دیگر مناطق، و تبدیل قاره آسیا به یک اجتماع آسیایی که قادر به ارتباط با سایر نقاط دنیا بوده و ضمن کمک به رشد و رفاه بیشتر کشورهای آسیایی صلح مثبت را در این مجموعه فراهم کند، از دیگر اهداف مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا است.
رئیس مرکز هماهنگی‌های فرهنگی همکاریهای آسیا گفت: طبق اساسنامه کشوری که ریاست سالانه مجمع را بر عهده دارد میزبان نشست‌های مجمع در همان سال است. درحال حاضر بالاترین سطح ریاست ACD وزیران امورخارجه کشورهای عضو می‌باشد که کویت می‌کوشد آنرا به سران کشورها (روسای جمهوری) ارتقاء دهد. دبیرکل مجمع آقای پورنجای دانویواتانا (Pornchai Danvivathana) از مقامات سابق تایلند است، اما دبیرخانه مجمع نیز که محل اتصال و ارتباطات اعضاء است در کویت مستقر است.
ایران کشور پیشگام/ شروط تشکیل مجمع چه بود؟
جعفری ملک درباره زمینه‌های کاری مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا گفت: این مجمع از آغاز کار خود تا کنون در دو زمینه «گفتگو و رایزنی با دیگر کشورهای عضو» و اجرای پروژه‌های توسعه محور فعالیت‌های خود را گسترش داده است. در زمینه گفت‌وگو و مذاکرات قاره‌ای، وزیران خارجه مجمع به طور سالانه تحولات و همکاریهای منطقه‌ای و راه‌های افزایش و تحکیم وحدت آسیایی را بررسی می‌کنند.
رئیس مرکز هماهنگی‌های فرهنگی همکاریهای آسیا توضیح داد: در بخش اجرای طرح های توسعه محور، ابتدا ۲۰ محور همکاری مشخص شدند و کشور هند به عنوان همکار ایران در طرح های همکاریهای فرهنگی معرفی شد، اما در سال ۱۴۰۰ با تجمیع محورهای ۲۰ گانه، زمینه‌های همکاری ACD کاهش یافت و در ۶ محور اصلی سازماندهی شد. به این ترتیب محور همکاریهای فرهنگی به محورهمکاری‌های فرهنگی و گردشگری تغیییر یافت و جمهوری اسلامی ایران همچنان به عنوان کشور پیشگام (Prime Mover) و کشورهای: پاکستان، کامبوج، نپال و لائوس به عنوان همکار پیشگام (Prime Mover) معرفی شدند.
وی بیان کرد: محورهای ۶ گانه مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا شامل: یکپارچگی، پیوند و اتصال، علم، فناوری و نوآوری، آموزش و توسعه منابع انسانی، رابطه متقابل امنیت غذا، انرژی و آب، فرهنگ و گردشگری، ایران کشور پیشگام و مسئول و پاکستان، لائوس و نپال کشورهای همکار و ترویج رویکردهای توسعه فراگیر و پایدار است.
هر کشوری مسئول طرح‌های پیشنهادی است
جعفری ملک اضافه کرد: طراحان تاسیس مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا دو شرط را برای تشکیل آن مطرح کردند؛ شرط اول اینکه سازمان و تشکلی که بوجود خواهد آمد سیاسی نباشد و کشورها مسایل و مناقشات مرزی را در همان سازمان‌های موجود و قبلی خود حل و فصل کند و با یک تفکر مثبت وهم‌گرایانه بتوانند تشکل جدیدی را بوجود آورند. شرط دوم آن بود که اگر کشوری طرحی را ارائه می‌کند خود آن کشور مسئولیت اجرای آنرا به عهده گیرد؛ اهمیت این پیشنهاد آن بود که کشور پیشنهاددهنده مسئول اجرای طرح باشد و از سویی کشور مورد نظر به عواقب و نتایج کار خود آگاه باشد.
«عضویت جمهوری اسلامی ایران طی سومین اجلاس وزاری خارجه کشورهای عضو در تاریخ ۲۱ ژوئن ۲۰۰۴میلادی (۳۱ خرداد ۱۳۸۳) در چین به تصویب رسید. ایران در دومین اجلاس گروه مطالعاتی (فروردین ماه ۱۳۸۷- سئول) با توجه به اهمیت و نقش مقوله فرهنگ پیشنهاد تصویب همکاریهای فرهنگی را به مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا ارایه کرد. متعاقباً گزارش توجیهی تهیه و به تصویب نشست سوم گروه ارشد مطالعاتی در سال ۱۳۸۸ رسید. در همین نشست، جمهوری اسلامی ایران به عنوان پیشگام و مسئول پروژه و هند به عنوان همکار انتخاب شدند»
۱۶ پیشنهاد فرهنگی دادیم
جعفری ملک توضیح داد: جمهوری اسلامی ایران در نشست گفت‌وگوی همکاری آسیا در تهران در ۱۷ و ۱۸ آبان ماه ۱۳۸۹ پیشنهادات ۱۶ گانه مشخصی را در زمینه همکاریهای فرهنگی کشورهای عضو ارایه داد که مورد تصویب قرار گرفت و مسئولیت اجرای برنامه‌ها را به عهده گرفت.
رئیس مرکز هماهنگی های فرهنگی همکاریهای آسیا خاطرنشان کرد: در سومین نشست مقامات ارشد مجمع گفت‌وگوی همکاریهای آسیا که در مورد همکاریهای فرهنگی در ۱۷ و ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۲ در سطح وزرای فرهنگ کشورهای عضو در تهران برگزار شد پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران برای میزبانی مرکز هماهنگی‌های فرهنگی در تهران به منظور حصول اطمینان از اجرای طرح‌های فرهنگی و طرح‌های مشترک و بهبود روابط فرهنگی میان کشورهای عضو مورد تصویب قرار گرفت و در بند ۷ سند پایانی این اجلاس قید شد.
وی گفت: پس از این نشست برنامه عملیاتی ایجاد مرکز هماهنگی‌های فرهنگی ACD در ایران آغاز و در سال ۱۳۹۳ مرحوم عیسی رضازاده به عنوان اولین رئیس مرکز هماهنگی‌های فرهنگی همکاریهای آسیا Cultural Coordination Center of Asia Cooperation Dialogue (CCCACD) انتخاب و خبر این انتصاب و شروع به کار مرکز از طریق دبیرخانه ACD مستقر در کشور کویت رسما به اعضاء مجمع گفت‌وگوی همکاری آسیا اعلام شد.
سال ۱۴۰۱ فعالیتم را در مرکز آغاز کردم
جعفری ملک گفت: در سال ۱۳۹۹ با توافقی که میان وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس وقت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عمل آمد، مرکز هماهنگی‌های فرهنگی ACD از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به سازمان فرهنگ و اراتباطات اسلامی منتقل شد که اینجانب در سال ۱۴۰۱ رسماً به عنوان ریاست جدید مرکز انتخاب شدم.
وی درباره محورهای ۱۶ گانه همکاریهای فرهنگی کشورهای عضو ACD گفت: تاسیس مرکز مطالعات فرهنگی مجمع گفت‌وگوی همکاریهای آسیا، تاسیس کرسی‌های فرهنگی در دانشگاه‌های کشورهای عضو، انجام طرح‌های مطالعاتی در زمینه‌های فرهنگی و مردم‌شناسی و ایجاد شبکه‌ای از مردم‌شناسان کشورهای عضو، تاسیس مرکز تحقیقات سینمایی آسیایی در ایران و انتشار فصلنامه فرهنگی پژوهشی آسیایی (به مدیریت جمهوری اسلامی ایران) از مهمترین محورهای همکاری است.
رئیس مرکز هماهنگی‌های فرهنگی همکاریهای آسیا انتشار دایرالمعارف بزرگ آسیا را از دیگر محورهای همکاری در مجمع گفت‌وگو آسیا عنوان کرد و گفت: تاسیس پایگاه اطلاعاتی (وب سایت فرهنگی آسیا به مدیریت جمهوری اسلامی ایران)، احیای فرهنگی جاده ابریشم، برگزاری مراسم بزرگداشت خادمان فرهنگ آسیا، تقویت برگزاری هفته‌های فرهنگی و هنری در سطح آسیا، تبیین نقش برجسته زنان در فرهنگ آسیایی، معرفی فرهنگ آسیا به کودکان، تاسیس مرکز اسناد فرهنگی مجمع، تقویت همکاریهای رسانه‌ای و برقراری ساز و کار لازم به منظور تسهیل مبادلات رسانه‌ای، تسهیل تبادل فیلم و سریال، تاسیس اتاق فرهنگی در کشورهای عضو، تاسیس خبرگزاری مشترک آسیایی از دیگر رئوس و محورهای فعالیت این مجمع آسیایی است.
تاسیس اتحادیه سینمایی و خبرگزاری مشترک کشورهای ACD
جعفری ملک درباره برنامه‌های مرکز هماهنگی فرهنگی در تهران گفت: این مرکز در دور جدید فعالیت‌های خود چند طرح را در دست بررسی و اقدام دارد. در نظر داریم تا با هماهنگی برخی کشورهای صاحب صنعت سینما مانند هند، چین، کره جنوبی و ژاپن، تاسیس مرکز تحقیقات و اتحادیه سینمایی را در حوزه کشورهای ACD در دستور کار قرار دارد. در این رابطه رایزنی‌های مقدماتی با مسئولان فرهنگی برخی از کشورها نظیر هند و همچنین سازمان سینمایی ایران انجام شده است.
«دومین طرح در دست بررسی و اقدام این مرکز، تاسیس خبرگزاری مشترک آسیایی است که مقدمات لازم برای مذاکره با سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در حال انجام است»
رئیس مرکز هماهنگی‌های فرهنگی همکاریهای آسیا خاطرنشان کرد: «تاسیس مرکز اسناد فرهنگی» و « انتشار فصلنامه فرهنگی پژوهشی آسیایی» طرح‌های دیگری است که در دستور کار این مرکز قرار گرفته و در همین رابطه مقرر شده است که مرکز اسناد فرهنگی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، میزبانی این طرح را در آسیا بر عهده گیرد.
وی گفت: «تقویت برگزاری هفته‌های فرهنگی و هنری» و «تسهیل تبادل فیلم و سریال» در سطح آسیا از جمله طرح‌های دیگری است که این مرکز در نظر دارد با هماهنگی کشورهای عضو در یکی از کشورهای علاقه‌مند به میزبانی (ترجیحا ایران) برگزار کند؛ انتشار فصلنامه مطالعات فرهنگی آسیا، تبیین نقش برجسته زنان در فرهنگ آسیایی و همچنین احیای جاده ابریشم از برنامه های کوتاه مدت این مرکز است.