دکتر اسکندر رحیمی روز شنبه در مصاحبه با خبرنگار ایرنا، بیان کرد: از دیدگاه علم تغذیه، ۲ عامل اصلی در خستگی وجود دارد که می توان به کمبود آب و تخلیه گلیکوژن اشاره کرد.
وی اضافه کرد: ورزشکاراگر می خواهد بهترین اجرا را در هنگام مسابقه داشته باشد لازم است قبل از احساس تشنگی به نوشیدن آب بپردازد چرا که بر اثر تمرین حدود ۲ درصد از وزن ورزشکار کاهش می یابد و اگر نسبت به تامین این کسری اقدام نکند، با عوارض جدی روبه رو واز نظر نتیجه گیری هم با مشکل مواجه خواهد شد.
گرفتگی عضلانی ، کمبود کلسیم، پتاسیم و...
مدیرکل اسبق ورزش و جوانان فارس با بیان اینکه یکی از مشکلاتی که ورزشکاران با آن مواجه هستند گرفتگی عضلانی است، بیان کرد: دلائلی همچون کم آبی ، کمبود کلسیم که در انقباض عضلانی نقش اساسی دارد، کمبود پتاسیم ( با اینکه پتاسیم در فعالیت‌های ورزشی کمتر دفع می شود اما کمبود احتمالی آن می‌تواند موجب گرفتگی شود)، کمبود سدیم که آغاز انقباض عضلانی توسط سدیم انجام می‌شود و کمبود منیزیم که از جمله الکترولیت‌هایی است که در انقباض ماهیچه‌ها نقش مهمی بر عهده دارد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد : امروزه درورزش یکی ازفاکتورهای تعیین کننده، تغذیه است واین امرچه در طول تمرینات و چه قبل از مسابقه بسیار مهم است و به میزان مناسب و اصولی می تواند به فعالیت یک ورزشکار کمک کند .
خصوصیات تغذیه مناسب، کربو هیدرات ها، موادچربی و پروتئینی
رحیمی در ادامه سخنانش به خصوصیات تغذیه مناسب اشاره کرد و افزود: تغذیه باید چند خصوصیت و تناسب داشته باشد، منظور از تناسب این است که سه ماده اصلی که شامل کربو هیدراتیک ها، مواد چربی و مواد پروتئینی هستند که بدن نیاز به هر سه دارد اما باید به تناسب استفاده شود، دوم تنوع غذایی و سوم نیز تأمین کننده کل انرژی مورد نیاز بدن باشد.
تغذیه مناسب ورزشکاران چیست ؟
وی در پاسخ به این پرسش که برای ورزشکاران چه تغذیه ای مناسب است، تصریح کرد: بالطبع به ورزشکاران همان توصیه ای را می کنیم که به افراد عادی هم توصیه می شود، با این تفاوت که ورزشکاران به دلیل آسیبی که در فعالیت های ورزشی به بدنشان می رسد و از طرف دیگر باید جلوگیری شود، یک مقدار کم وعده های پروتئینی را در وعده های غذایی توصیه می کنیم.
عضو هیات علمی تربیت بدنی دانشگاه های کشور با بیان اینکه ورزشکاری که آسیب می بیند از لحاظ تغذیه چه چیزی باید استفاده کند افزود: هر ورزشکاری که آسیب می بیند یک سری تغییرات در مقدار پروتئین تغذیه ای آن به وجود می آوریم چون مواد پروتئینی باعث تسریع در بهبود آسیب ها می شود و مهم نیست این آسیب دیدگی از چه نوعی باشد ضمن اینکه اکثر ورزشکاران آسیب هایی که می بیند ،عضلانی است وبرای اینکه بازسازی شوند نیاز به پروتئین دارند بنابراین ما باید پروتئین را تأمین کنیم و برای شکستگی استخوان ها باید ویتامین D، کلسیم، فسفر و منیزیم استفاده شود.
رحیمی اضافه کرد: اگر تغذیه ورزشکاران خوب باشد در تمام قسمت ها ی بدن تأثیر مثبت می گذارد و اگر هم بد باشد تاثیر منفی دارد ضمن اینکه غذا هم می تواند دارو باشد و هم می تواند سم باشد مهم این است که اصول اصلی تغذیه را رعایت کنیم و با ورزش می توان عضله خود را ساخت و در کنار ورزش نیز تغذیه مناسب و مواد پروتئینی بسیار مفید است.
مکمل ها ،دوپینگ
دکتر رحیمی به مکمل ها اشاره کرد و افزود: وقتی از مکمل ها صحبت می کنیم چند مشکل به وجود می آید که بسیاری از مردم برداشت اشتباهی دارند، در کشور ما گفته می شود، نوشابه ورزشی و یا نوشابه انرِژی زا و مکمل ها اما باید این ها را تقسیم کرد، در کشورمان آن چیزی که وجود دارد نوشابه انرژی زاست و نوشابه ورزشی نداریم و باید بدانیم تفاوت نوشابه های انرژی زا ، مکمل ها و مواد دوپینگ چیست؟
وی اضافه کرد: مکمل ها آزاد است و باید به توصیه کارشناسان تغذیه استفاده شود اما مواد دوپینگ ممنوع است، علت اینکه ممنوع است ۲ دلیل دارد یکی اینکه می گوییم رقابت ورزشی باید سالم و جوانمردانه باشد و دیگری اینکه وقتی از مواد دوپینگ استفاده می کنیم عوارض دارد و عوارض ان هم بسیار زیاد و خطرناک است.
عقیم شدن، اسفاده از تستسترون
این استاد دانشگاه و دکترای تغذیه ورزشی ادامه داد: شخصی در یک همایش سئوال کرد اینگونه که شما در مورد مواد دو پینگ می گویید من باید تاکنون مرده باشم، پاسخ دادم و گفتم عجله نکن، ۶ماه بعد مراجعه کرد و گفت به دادم برس، ازدواج کردم مشخص شده عقیم هستم، گفتم اثر همان داروهایی غیر مجازی است مانند تستسترون که استفاده می کردید.
رحیمی تصریح کرد : یکی از عوارض استفاده از استروئید های آنابولیک همین عقیم شدن است و مشخص می شود که شما بیش از ۶ ماه هست استفاده می کنید چرا که معمولا زیر ۶ ماه کمتر اتفاق می افتد فرد عقیم شود، بعد از ۶ ماه باید منتظر عوارض آن باشند. بنابراین مواد مکمل ها و دوپینگ از هم جدا می کنیم حتی مواد مکمل هم می توانند مضرر باشند اگر خوب استفاده نشوند.
وی ادامه داد: به عنوان مثال، فردی از پورد او آر اس استفاده می کند، ابتدا باید ببینم این پودر نیاز دارد و یا نه؟ اگر ویتامین D نیاز دارد که استفاده کند. چرا که ویتامین D امروزه مشخص شده بسیار حایز اهمیت است هم در سیستم ایمنی و هم در پیشگیری از بیماری ام اس، آلزایمر و پارکینسون اثردارد و برای اولین باردر ایران متوجه شدند که ویتامین D می تواند روی بیماری ام اس اثر مثبت داشته باشد.
استفاده زیاد از ویتامین D مسمومیت زاست
رحیمی تاکید کرد: اما اگرهمین ویتامین D خیلی زیاد استفاده شود و از آن درجه مجاز که بالابرود می تواند سمی و مسومیت زا باشد، به عنوان مثال روی سْرم فیزیولوِژی نمکی نوشته شده ۹ دهم در صد در هر لیر ۹ گرم نمک وجود دارد، اگر کمتر باشد یک مشکل ایجاد می شود و اگربیشتر هم باشد مشکلی دیگر به وجود می آورد، اگر کمتر باشد آب وارد سلول می شود و آن را متورم می کند و اگر بیشترباشد آب سلول را می کشد بنابراین بسیار مهم است که اندازه ها بدانیم زیرا همین گونه نمی شود تجویز کرد.
مسئول کمیته آموزش و تغذیه هیات پزشکی ورزشی فارس ادامه داد: مثالی دیگر می گویم، ورزشکار در حین تمرین می تواند آب استفاده کند اما واقعیت چیست ؟ در این شرایط و در آب و هوایی که داریم اگر ورزشکار از آب تنها استفاده کند با مشکل روبرو می شود و حتما سعی شود بین یک گرم و حداکثر یک گرم و نیم نمک در یک لیتر آب حل شود از نظر شوری هم هیچ اتفاقی نمی افتد. چرا اگراین کار نکند، نمک در واقع سدیم کارش و وظیفه اش برقراری تعادل فشار اسمزی بین درون و برون سلول است، یعنی فشار درون و بیرون سلول را برقرار می کند اگر نمک را بیشتر استفاده کنیم در زمانی که نیاز به آب داریم می تواند اجازه ندهد آب وارد سلول شود در نتیجه سلول به جای اینکه آب بهش برسد، نمی رسد و ممکن است آب هم از دست بدهد.
کافئین
وی گفت: توصیه نمی کنم ورزشکار از ۲ فنجان کافین استفاده کند اما می تواند استفاده ببرد و توصیه می شود شب استفاده نشود به دلیل اینکه تاثیر روی ضربان قلب دارد، ضربان را بالا می برد سیستم عصبی تحریک می کند و بی خوابی به دنبال دارد.
رحیمی تاکید کرد: اینکه می گوییم ورزشکاران مواد دوپینگ استفاده نکنند برای این است که علاوه برعوارض بسیارخطرناک محرومیت از فعالیت ورزشی هم در کوتاه مدت و هم برای تمام عمر وجود دارد.
بسته شدن هورمون رشد، بهترین مواد تخم مرغ و شیر
پیشکسوت والیبال فارس بیان کرد: استروئید آنابولیک به هیچ عنوان پزشکان غدد برای افزایش قد توصیه نمی کنند و تاکید دارند به هیچ عنوان زیر ۱۸ سال استفاده نشود جرا که خیلی عوارض دارد و بر خلاف تصور افراد، می تواند موجب بسته شدن هورمون رشد شود و به جای اینکه قدش بلند شود در همان اندازه می ماند و بهترین مواد برای رشد قد تخم مرغ وشیر است.
رحیمی گفت: نوع تغذیه در ورزش های مختلف متفاوت هست مثلا ورزشکاری که والیبال بازی می کند و یا کشتی می گیرد، وزنه برداری که کار های قدرتی می کند و دونده ماراتون در صد آنها متفاوت است، به طور کلی یک معیار داریم که بین ۵۰ تا ۶۰ در صد مواد کربوهیدرات، ۲۰ تا ۲۵ در صد پروتئینی و بقیه آن مواد می تواند مواد چربی باشد اما تاکید می شود مواد پروتئینی نیابد بیشتراز ۲۵ در صد باشد و اصلا نیازی هم نیست چرا؟ به این دلیل که بیشترین انرژی خود را از مواد قندی و چربی ها می گیریم و پروتئین ها باید برای عضله سازی و کارهای قدرتی استفاده کرد.
وی افزود: متاسفانه امروز برخی از باشگاه های ایران به جای استفاده از افراد متخصص درزمینه های تغذیه ، روانشناسی، بدنسازی و ... ، مربیان آنها برای ورزشکاران همه نوع نسخه ای می پیچند در حالی که نیاز به فراد متخصص در هر زمینه ای وجود دارد.