به گزارش ایرنا، با نگاهی به تاریخ و مطالعه جغرافیا درمی‌یابیم که همه تمدن‌ها، شهرها و روستاها، در کنار رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و ساحل دریاها شکل گرفته‌اند و حتی در کوچ نشینی به عنوان کهن‌ترین شیوه زیست بشر، آب برای زندگی انسان بسیار تاثیر گذار بوده است.
از این رو هر کجا آب تمام شد، زندگی بشر نیز در آنجا پایان یافت و حتی گونه‌های جانوری، گیاهی و حیوانات نیز بدون آب زنده نمی‌مانند، این موضوع، لقب مایه حیات را برای آب بیش از پیش پر رنگ می‌کند.
وقتی که در دهه های اخیر، خشکسالی دامان دیار الوند را فرا گرفت، رفته رفته سرعت افزایش جمعیت در این منطقه کاهش یافت و همدان که از دیرباز به واسطه آب و هوای مطلوب و رودهای پرآب در فصل تابستان، به عنوان پایتخت سلسله هخامنشان برگزیده شده بود رو به خشکسالی رفت.
این در حالی است که در سالهای نه چندان دور دشت‌های همدان، بهار، کبودرآهنگ و اسدآباد یکی از پرآب ترین مناطق ایران بود، فراوانی آب در این مناطق به گونه‌ای بود که چاه‌ها با کوچک‌ترین حفاری به آب می‌رسید و کشاورزی سنتی با آبیاری غرق آبی، در این استان جریان داشت، پر آبی منطقه، در دهه ۷۰ کارشناسان را قانع کرد تا نیروگاه حرارتی یک هزار مگاواتی برق در دشت کبودرآهنگ احداث شود. نیروگاهی که به طور معمول در سواحل دریا و مناطق پرآب ساخته می‌شود.
پس از فرا رسیدن دوران خشکسالی، خیلی از دشت‌های همدان خشک شده و فروچاله‌ها زمین را می‌بلعد. بسیاری از تالاب‌ها آبی ندارند، و شکاف و تَرَک تَرَک شدگی زمین از آن‌ها به یادگارمانده است، پرندگان مهاجر دیگر به دشت‌های پرآب همدان سر نمی‌زنند و حالا تالاب (بی آب) «آق‌گل» دلتنگ آواز قوها و فلامینگوهاست.
رودخانه‌های «قره چای» و «سیمینه رود» و دیگر رودهای استان، فصلی شده‌اند. در پی خشکسالی ۲ دهه گذشته، جمعیت روستایی استان کاهش یافته و برخی از روستاها خالی از سکنه شده است. محیط زیست منطقه با چالش همراه شده است. زندگی شهری نیز تحت تاثیر کم آبی قرار گرفته است. سد اکباتان و سد آبشینه دیگر پاسخگوی تامین آب آشامینی همدان نیست. با وجود تغییر در شیوه آبیاری، باز هم بسیاری از باغ ها و زمین‌های کشاورزی خشک شده است و همه اینها به ما می‌گوید همدان تشنه آب تالوار است.
اما تیرماه ۱۳۸۳ بود که رهبر معظم انقلاب اسلامی در سفر به همدان، با تدبیری کارشناسانه حکم اجرای پروژه آبرسانی بلندمدت رودخانه تالوار(تلوار) به استان همدان را صادر کردند، رودخانه ای که از دل کوه‌های شمال غربی استان همدان سرچشمه می‌گیرد و پس از گذر کوتاه از استان کردستان، وارد استان زنجان می‌شود و پس از آن به رود «قزل اوزن» در استان گیلان و دریای خزر می‌ریزد، پروژه ای که نزدیک به ۱۹ سال از صدور حکم اجرای آن می گذرد، گره کور آن حالا در سال ۱۴۰۲ به دست دولت مردمی سیزدهم در حال گشوده شدت است تا مشکلات آب آشامیدنی همدان یک با برای همیشه به فراموشی سپرده شود.
دولت سیزدهم کمر همت بست و بهره برداری از این طرح را در اولویت کاری وزارت نیرو قرار داد، گره‌ای که پنج دولت قبلی نتوانستند قدمی برای باز کردن آن بردارند، رییس جمهور شخصا پیگیر رسیدن آب تالوار تا چند ماه آینده به همدان است،مدیریت پروژه این طرح به قرارگاه خاتم الانبیا(ص) سپرده شده است. پروژه ای که تاکنون بیش از ۶۰ درصد پیشرفت دارد و با سرعت در دست اجراست تا در آینده نزدیک مورد بهره برداری قرار بگیرد.
طرح آبرسانی بلندمدت و یا آبرسانی بین حوضه ای تالوار به همدان به طول ۱۴۰ کیلومتر است که با اجرای این طرح آب درازمدت ۱۲ شهر همدان، جورقان، مریانج، بهار، صالح آباد، لالجین، قهاوند، مهاجران، فامنین، کبودرآهنگ، گل تپه و شیرین سو و ۱۵۹ روستا و پایگاه هوایی شهید نوژه همدان تامین می شود.
سد تالوار با گنجایش ۵۰۰ میلیون متر مکعب و در مجاورت استان‌های همدان و زنجان قرار دارد و با هدف تامین آب برای افزایش سطوح زیر کشت و تولید محصولات کشاورزی، توسعه صنایع وابسته به کشاورزی، اشتغالزایی و پیشگیری از مهاجرت بی‌رویه روستاییان، افزایش متوسط درآمد کشاورزان، ایجاد شرایط توسعه و رشد بخش‌های مختلف اقتصادی و جلوگیری از سیل و مهار طغیان رود خانه تالوار ساخته شده است.
آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی مردادماه ۱۴۰۱، در پایان سی‌امین سفر استانی دولت مردمی که به مقصد استان همدان انجام شده بود، در نشستی با خبرنگاران در پاسخ به سوالی درباره برنامه دولت برای رفع مشکل آبرسانی به همدان گفت: از نخستین روزهای آغاز به کار دولت مردمی پیگیر رفع مشکل آب همدان بودم و یکی از اولویت‌های کاری استاندار همدان را نیز تسریع در اجرای طرح آبرسانی از سد تالوار تعیین کردم.
رئیس جمهور با بیان اینکه متاسفانه تکمیل این طرح نزدیک به ۱۸ سال معطل مانده بود، افزود: در ماه‌های اخیر (نیمه اول سال ۱۴۰۱) به اندازه چندین سال کار شده و عقب‌ماندگی‌های این طرح جبران شده است و بر اساس بررسی‌های انجام شده قرار شد این طرح در تا ۲ پاییز تکمیل و به بهره‌برداری برسد.
وی اظهار کرد: همدان علاوه بر ظرفیت‌های معدنی، گردشگری و صنعتی متنوع، در بخش کشاورزی نیز ظرفیت‌های چشمگیری دارد که باید مورد توجه و بهره‌برداری مناسب قرار گیرد.
رئیس جمهور یکی از دلایل مهاجرت روستائیان به حاشیه شهرها را فقدان صرفه کشاورزی برای کشاورزان و روستائیان عنوان و تصریح کرد: اگر اقتصاد کشاورزی فعال شود، هم اقتصاد روستا رونق می‌یابد و هم شاهد توقف خالی شدن روستاها خواهیم بود.
آیت‌الله رئیسی در تشریح الزامات ایجاد رونق در اقتصاد کشاورزی خاطرنشان کرد: نخستین لازمه مقرون به صرفه شدن کشاورزی رفع مشکلات تامین آب است. در این زمینه اصلاح مدیریت منابع آب مهمترین اقدام است و در کنار آن باید نسبت به اصلاح الگوی کشت اقدام شود.
پس از پایان سفر هیات دولت سیزدهم به استان همدان اجرای پروژه آبرسانی از سد تالوار شتابی دوچندان گرفت و پروژه ای که ۱۸ سال بی نتیجه مانده بود در کمتر از یک سال به ثمر نشست.
تشریح آخرین وضعیت طرح آبرسانی
استاندار همدان در این زمینه و در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه پروژه آبرسانی بلند مدت به همدان قرار بود در سال ۱۳۹۰ بهره برداری شود اما متاسفانه این کار عملی نشد، افزود: با روی کار آمدن دولت سیزدهم اقدامات ارزشمندی برای تسریع در اجرای پروژه صورت گرفت و در طول پنج ماه گذشته اقدامات زیادی برای پیشبرد کار انجام شده است.
علیرضا قاسمی فرزاد با اشاره به اینکه طرح آبرسانی به همدان مصوبه سفر رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال ۱۳۸۳ به همدان است، اظهار داشت: در طول ۱۸ سال گذشته این طرح ۳۲ درصد پیشرفت فیزیکی داشت اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم تسریع در تکمیل آن به طور ویژه مورد توجه قرار گرفت و در طول پنج ماه گذشته کار با سرعت اجرا و طرح در حال آماده شدن برای بهره برداری است.
وی یادآور شد: تا سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۵۴ میلیارد تومان اعتبار برای اجرای این پروژه پرداخت شده بود، در حالی که برای تکمیل کامل این طرح حدود سه هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
قاسمی فرزاد ادامه داد: طرح آبرسانی به شهر همدان یکی از اقدامات موثر و پایدار برای رفع مشکل کم آبی است که این پروژه در طول سالهای گذشته بلاتکلیف بود و پیشرفت بسیار کمی داشت، از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم این پروژه با پیگیری های جدی و حمایت های ویژه دولتمردان پیشرفت قابل توجهی داشته است چرا که اقدامی راهگشا و پایدار برای رفع مشکل کم آبی همدان به شمار می رود.
اختصاص یک هزار میلیارد تومان برای شتاب بخشی پروژه
قاسمی فرزاد تصریح کرد: با پیگیری‌های صورت گرفته و با دستور رییس جمهور، یک هزار میلیارد تومان اعتبار در ابتدای سال ۱۴۰۱به این پروژه اختصاص داده شد و اقدامات پیمانکار این پروژه شتاب لازم را گرفت.
وی با تاکید بر اینکه کاری که قرار بود در طول ۲ سال انجام شود، در کمتر از پنج ماه اجرایی شد، خاطرنشان کرد: طول خط انتقال این طرح ۱۴۵ کیلومتر، فاصله ایستگاه پمپاژ شماره یک تا ایستگاه شماره ۲ حدود پنج کیلومتر و از ایستگاه شماره ۲ تا شماره سه حدود ۲۳ کیلومتر است.
استاندار همدان ادامه داد: طول خط انتقال ایستگاه پمپاژ شماره سه تا مخزن کیتو نیز ۳۵ کیلومتر و از این ایستگاه تا مخزن مهاجران نیز ۶۲ کیلومتر است.
وی با اشاره به اینکه در مرحله نخست این طرح، ۶۰۰ لیتر در ثانیه آب به شبکه آبرسانی شهر همدان انتقال داده می‌شود، افزود: آب این پروژه از طریق خط تازه احداث شده "بای‌پس" به مخزن سد آبشینه و پس از آن به تصفیه خانه شهید بهشتی انتقال می‌یابد.
استاندار همدان اظهار داشت: خط بای پس(گذرگاه فرعی) این طرح به طول ۱۶ کیلومتر، به سرعت اجرا و وارد مدار بهره برداری شد که با افتتاح از این خط، میزان اعمال قطعی‌های شبکه آبرسانی همدان به میزان قابل توجهی کاهش یافت.
وی اظهار داشت: پروژه‌ای که در طول ۱۸ سال گذشته بلاتکلیف رها شده بود، با وجود همه مشکلات و تحریم‌ها، با پیگیری های دولت سیزدهم به سرانجام رسیده است که نشان از عزم راسخ این دولت برای رفع چالش های اساسی مردم دارد.
استاندار همدان با بیان اینکه روند ساخت تصفیه خانه این طرح نیز ادامه دارد و مراحل پایانی ساخت را می‌گذراند، عنوان کرد: با وجود همه مشکلات، مسئولان شبانه روز پای کار هستند و شخص رییس جمهور، وزیر کشور، وزیر نیرو و معاونانش، مدیران آب منطقه‌ای و آبفای استان کار را پیگیری می‌کنند.
دولت سیزدهم میراث دار سهل انگاری گذشتگان
قاسمی فرزاد با اشاره به اینکه ترک فعل گذشتگان موجب تاخیر در بهره برداری این پروژه شده است، تصریح کرد: از شخص رییس جمهور که پیگیر اجرای این پروژه بود و وزیر نیرو که با یک کار جهادی، معاونان خود را برای اجرای سریع پروژه در همدان مستقر کرد، باید قدردانی کرد.
وی تاکید کرد: حق آبه استان از سد تالوار سالانه ۳۰ میلیون متر مکعب است که با بهره برداری از مرحله نخست این طرح سالانه ۱۵ میلیون متر مکعب آب به همدان می‌رسد.
دولت آب آشامیدنی ۱۶۰ روستای محروم استان همدان را تامین می‌کند
اما این پایان کار دولت برای تامین آب مردم استان همدان نبود، مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان می‌گوید به همت دولت سیزدهم، در شرایط خشکسالی و با وجود کاهش میزان بارندگی در استان همدان، ۱۶۰ روستای محروم استان با همکاری قرارگاه بسیج سازندگی سپاه پاسداران آبرسانی می‌شود.
فرهاد بختیاری‌فر با اشاره به اینکه در حال حاضر دولت درخصوص موضوع آبرسانی به روستاها به ویژه روستاهای محروم تاکید فراوان دارد، اظهار داشت: موضوع آبرسانی به روستاهای محروم با مصوبه ابلاغی از سوی وزارت نیرو در حال حاضر با همکاری قرارگاه سازندگی امام حسن مجتبی(ع) در استان درحال پیگیری است.
وی تصریح کرد: بر اساس این همکاری به ۱۶۰ روستا با جمعیت بیش از ۲۰ خانوار آبرسانی می‌شود که ۵۷۰ میلیارد تومان اعتبار برای اجرای این طرح در نظر گرفته شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان گفت: طرح آبرسانی به ۱۶۰ روستای استان هم اینک نزدیک به ۶۰ درصد پیشرفت دارد و بر اساس پیش بینی ها، یک سال پیش از موعد مقرر به پایان می رسد.
بختیاری فر افزود: در روزهای پایانی سال ۱۴۰۰ به دنبال انعقاد قراردادی با مشارکت قرارگاه امام حسن مجتبی(ع) طرح آبرسانی به ۱۶۰ روستای استان همدان در دستور کار قرار گرفت و برای اجرای این طرح ۵۷۰ میلیارد تومان اعتبار پیش بینی شد.
وی ادامه داد: همچنین ۲۰۰ میلیارد تومان در سفر سال گذشته(ششم مرداد) رییس جمهور و اعضای هیات دولت به این استان برای ایجاد و راه اندازی مجتمع آبرسانی روستایی مصوب و پیش بینی شده است.
بختیاری فر افزود: بودجه پیش بینی شده برای ایجاد مجتمع آبرسانی روستایی به جز اعتباراتی است که قرارگاه محرومیت زدایی امام حسن مجتبی(ع) برای اصلاح و توسعه مجتمع های آبرسانی پیش بینی کرده است.
وی با بیان اینکه بیشتر طرح های حوزه آب و فاضلاب از محل اعتبارات مصوب سفر رییس جمهور به همدان بهره مند شدند، اضافه کرد: اجرای تاسیسات آبرسانی در شهرها و مجتمع آبرسانی در روستاها یکی از مهمترین مصوبات سفر بود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان گفت: اختصاص ۴۱۰ میلیارد تومان بخش نخست مصوبات حوزه آب و فاضلاب را شامل می شود که باید نیمی از محل اعتبارات وزارت نیرو و مابقی از طریق استان تامین شود که ۱۰۰ درصد اعتبار استانی اختصاص یافته است.