به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، این دستاورد حاصل رساله دکتری مرضیه قربانی دانشجوی مقطع دکتری مهندسی مکانیک بیوسیستم دانشگاه تهران است که با راهنمایی دکتر محمدحسین کیان‌مهر استاد تمام دانشکده فناوری کشاورزی و دکتر اکبر عرب حسینی دانشیار دانشکده فناوری کشاورزی این دانشگاه انجام شده است.
کیان‌مهر استاد راهنما و سرپرست این پروژه تحقیقاتی درباره اهمیت انجام این طرح گفت: دام‌ها نقش مهمی در زنجیره غذایی انسان، رشد جمعیت و تقاضا برای تأمین پروتئین بیشتر دارند. سالیانه ۲۱.۵ میلیون تن بقایای لیگنوسلولزی از کاه در ایران تولید می‌شود که منابع الیافی ارزان قیمت و فراوانی هستند که به دلیل قابلیت هضم پایین، مصرف آنها در رژیم غذایی نشخوارکنندگان محدود شده است.
وی افزود: با افزایش هضم‌پذیری بقایای لیگنوسلولزی، افزایش مصرف و جایگزینی آنها در جیره غذایی نشخوارکنندگان می‌توان گام بزرگی در راستای سیاست‌های مربوط به کاهش واردات نهاده‌های دامی و جلوگیری از خروج ارز از کشور، کاهش سطح زیر کشت محصولات علوفه‌ای و اختصاص آنها به کشت محصولات ضروری برای خوراک انسان‌ها و صرفه‌جویی در منابع آبی با کاهش کشت گیاهان علوفه‌ای با نیاز آبی بالا از جمله یونجه برداشت.
استاد تمام دانشکده فناوری کشاورزی دانشگاه تهران یادآور شد: براین اساس، این طرح تحقیقاتی با هدف توسعه یک روش عمل‌آوری زیست محیطی و با قابلیت تجاری‌سازی در قالب رساله دکتری از سوی مهندس مرضیه قربانی، دانشجوی دکتری مهندسی مکانیک بیوسیستم اجرا شد.
عمل‌آوری زیست‌توده لیگنوسلولزی
استاد تمام دانشکده فناوری کشاورزی دانشگاه تهران در ادامه توضیحات درباره این پژوهش اظهار داشت: در این طرح، از روش‌های غنی‌سازی نیتروژن و اکسیداسیون در فاز جامد جهت بهبود هضم‌پذیری زیست‌توده‌های لیگنوسلولزی و کاهش انتشار گاز متان برای خوراک نشخوارکنندگان استفاده شد.
کیان مهر در بخش دیگری از سخنان خود به مزیت‌های این طرح اشاره کرد و گفت: عمل‌آوری در مدت زمان کوتاه، دما و فشار محیط، قابلیت انجام برای طیف وسیعی از زیست‌توده‌ها در حالت جامد بدون نیاز به بازیابی مواد شیمیایی، عدم ایجاد پساب و از دست دادن بخشی از کربوهیدرات‌های محلول، حفظ امنیت غذایی و محیط زیستی با عدم تولید ترکیبات سمی، از جمله مزیت‌های این طرح است.
وی یادآور شد: همچنین این طرح، امکان تولید پلت‌های خوراک دام با خواص مکانیکی بالا و مصرف انرژی پایین از زیست‌توده‌های لیگنوسلولزی عمل‌آوری شده را به دلیل آزاد شدن لیگنین در نقش بایندر طبیعی فراهم کرد.
تولید پلت از زیست توده لیگنوسلولزی عمل‌آوری شده
سرپرست این طرح تحقیقاتی، کاهش ۵۰ درصدی لیگنین، افزایش ۲ برابری تولید گاز آزمایشگاهی شکمبه، افزایش ۴۴ درصدی مواد مغذی قابل هضم، افزایش ۲۲.۵ درصدی نیتروژن پیوندی و کاهش ۶۷ درصدی انتشار گاز متان شکمبه را از دیگر مزیت‌های خوراک دام تولیدی در نتیجه این پژوهش عنوان کرد.
کیان مهر درباره تجاری‌سازی این خوراک دام گفت: در حال حاضر این محصول در مرحله آزمایشگاهی به تولید رسیده است که با رشد و بلوغ فناوری بکار گرفته شده می‌توان در جهت تولید انبوه آن گام برداشت.
براساس اعلام روز دوشنبه دانشگاه تهران، این پروژه با همکاری بین دانشکده فناوری کشاورزی دانشگاه تهران و مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور پس از سه سال کار تحقیقاتی و پر تلاش به نتیجه رسیده است.
یافته‌های حاصل از این طرح در ۲ نشریه معتبر الزویر "Bioresource Technology" با ضریب تأثیر ۱۱.۴ و Science of the Total Environment با ضریب تأثیر ۹.۸ منتشر شده است.
همچنین سه مقاله علمی - پژوهشی داخلی و ثبت اختراع محصول از دستاوردهای تحقیقاتی این طرح است. مقالات منتج از این طرح پژوهشی از طریق لینک زیر در دسترس علاقمندان و پژوهشگران است:
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۹۶۰۸۵۲۴۲۲۰۰۹۰۵۱
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۰۴۸۹۶۹۷۲۳۰۳۱۴۷۹
https://ijbse.ut.ac.ir/article_۸۱۲۰۹.html
https://jrmam.sku.ac.ir/article_۱۱۱۷۹.html
https://ar.guilan.ac.ir/article_۵۴۴۷.html