اصغر زارعی در گفت و گو با خبرنگار سیاست خارجی ایرنا در تشریح دستاوردهای دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی اظهارداشت: در گذشته به دلیل نوع عملکرد مسئولان، در مقطعی دست ما از بسیاری از مراکز دیپلماتیک اثرگذار دنیا کوتاه شد و تقریبا تمام مسیرها به بن‌بست رسید و صرفا یک موضوع به عنوان اولویت اول برای دولت‌های یازدهم و دوازدهم مطرح بود و آن هم در دستور کار قرار گرفتن «پرونده هسته‌ای و موضوع برجام» بود.
وی افزود: در دو دولت گذشته توصیه‌ها و موضوعاتی که می‌توانست به پیشرفت دیپلماسی کشور در دوره آنها کمک کند بر اثر نوع نگاهی که مسئولان وقت تعقیب می‌کردند ما «شاهد بن‌بست و انسداد دیپلماتیک بودیم» و هیچ دستاورد قابل توجهی حاصل نشد.
این کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: ما تقریبا یک فرصت هشت ساله را به طور کامل از دست دادیم و هیچ‌گونه گشایشی در موضوعات سیاست خارجی و دیپلماسی اتفاق نیفتاد و تحریم‌ها و محدودیت‌های بیشتری را نسبت به گذشته در روابط خارجی خود و در ارتباط با دنیای خارج شاهد بودیم و این به نوع عملکرد و ضعف مکانیسم‌ها و سازوکارهای دیپلماتیکی که در دولت گذشته دنبال می‌شد، برمی‌گشت.
زارعی بیان کرد: اگر نخواهیم بیش از این به نقد دوره هشت ساله دولت‌های قبل بپردازیم، باید به تشریح دستاوردهای دولت سیزدهم در مدت زمانی که هنوز حتی دو سال کامل هم نشده است، اقدام کنیم که در این رابطه باید گفت که رویکرد انتخابی دولت سیزدهم همانطور که در شعارهای انتخاباتی مطرح شده بود، تکیه بر داشته‌ها و توانمندی‌ها بود، موضوعی که در گذشته نادیده گرفته می‌شد.
وی ادامه داد: هماهنگی و «هم‌افزایی ایجاد شده بین میدان و دیپلماسی» باعث شد که روز به روز بر دایره داشته‌ها و توانمندی‌های ما هم در عرصه میدان و هم در عرصه دیپلماسی افزوده شود و بسیاری از مسیرها به روی ما باز شود.
این کارشناس مسائل منطقه گفت: پیگیری و تعامل بسیار خوبی که در دولت سیزدهم اتفاق افتاد، ارتباط با کشورهایی مثل روسیه و چین و بسیاری از کشورهای منطقه و اتخاذ یک رویکرد تعاملی در چارچوب همکاری‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای باعث شد که تدریجا ما مسیر خودمان را از یک دیپلماسی التماسی و ضعیف که در برابر آمریکا و اروپا دنبال می‌شد به یک «دیپلماسی منعطف، عزتمندانه» و مبتنی بر منافع ملی و مشترک با کشورهای منطقه و فرامنطقه دنبال کنیم.
زارعی افزود: رویکرد تعاملی مثبتی که با نگاه به شرق و نگاه به کشورهای منطقه و دوست و با اتکا به داشته‌ها و توانمندی‌های منطقه‌ای دنبال می‌کردیم جواب داد و ما شاهد دستاوردهای بسیار بزرگی در همین مدت کمتر از دو سال بودیم که یکی از مهم‌ترین آنها «پیوستن ایران به شانگهای» بود که در دولت‌های گذشته این مهم انجام نشد.
وی بیان داشت: در دولت سیزدهم با تعاملاتی که شکل گرفت عضویت و پیوستن جمهوری اسلامی ایران به این پیمان بسیار مهم و استراتژیک که امروز می‌شود گفت چیزی بیش از ۴۰ درصد توانمندی‌های اقتصادی، دفاعی و سایر موضوعات را دربر می‌گیرد،- فراهم شد.
این کارشناس مسائل منطقه گفت: با رفت و آمدها و حضور در مجالس و جلساتی که در مراحل مختلف و دیدارهای بسیار خوبی که در سطوح عالی در تهران و مراکز سیاسی کشورهایی مثل روسیه و چین برگزار شد و حتی برخی از کشورهای دیگر مانند مالزی، اندونزی و نقاط مختلف، حضور در کشورهای آمریکای لاتین و آفریقایی و ارتباطات گسترده‌ای که انجام شد ما توانستیم بسیاری از مسیرها را به روی خودمان باز کنیم.
زارعی ادامه داد: رویه‌ای که ما دنبال کردیم امروز توسط کشورهای در حال توسعه و کشورهای شرق نیز دنبال می شود و «استفاده از ارزهای محلی»، بومی، تعاملات و تهاتر با ارزهای محلی و امثال آن دارد اتفاق می‌افتد و اکنون صحبت از افول دولت‌های ایالات متحده و کشورهای اروپایی مطرح می‌شود و خود آنها هم به این مساله اذعان دارند که رشد اقتصادی آنها به شدت دچار افت شده است.
وی گفت: در حوزه منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، جمهوری اسلامی ایران توفیقات بسیار خوبی داشته و ارتباطات بسیار خوبی با کشورهای آمریکای لاتین مثل ونزوئلا، برزیل، کوبا و برخی از کشورهایی که با آنها رفت و آمدهای دیپلماتیک داریم برقرار است. عرضه برخی از خدمات علمی و فنی در این کشورها به لحاظ راهسازی و پیشرفت‌های حیاتی آنها، پالایشگاه‌ها و فروش خدمات فنی و مهندسی به این کشورها و حضور در مراکز پالایشگاهی و تولید انرژی و نفت در حال ارائه است.
این کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: اکنون زمینه فعال حضور جمهوری اسلامی ایران در «پشت دیوارهای ایالات متحده آمریکا یعنی در آمریکای لاتین» کاملا محسوس است و خود آنها به این امر اذعان دارند.
زارعی بیان داشت: به لحاظ «دیپلماسی نظامی» هم ما موفقیت بسیار بزرگی به دست آورده ایم و نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران موفق شد با ناوگروهی با دو ناو بومی به دور دنیا سفر کند بدون اینکه نیازی به دانش و تکنولوژی‌های آنها داشته باشد. همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی موفق شدند که نیازمندی‌های فنی و علمی مورد نیاز این سفر دریایی بزرگ را که بی‌نظیر بود را تامین کنند و «ما جزء یکی از هفت کشور برتر دنیا در صنعت دریانوردی هستیم» که موفق شدیم این مسیر را به طول تقریبی ۶۵ هزار کیلومتر با موفقیت طی کنیم بدون اینکه هیچ‌گونه مزاحمت یا مشکلی پیش آید.
وی گفت: حضور ناوگان‌های تجاری و نفتی ما در دوردست و بدون مزاحمت و با اقتداری که امروز در عرصه میدان و صنایع دفاعی و نظامی ایجاد شده، آنها را از درگیر شدن با ما یا ایجاد مزاحمت به شدت دچار نگرانی و آسیب‌پذیری کرده است.
این کارشناس مسائل منطقه ادامه داد: در موضوعات منطقه‌ای با گذشت بیش از ۴ دهه چالش، درگیری و اختلاف که در منطقه میان جمهوری اسلامی ایران و برخی از دولت‌های مسلمان و عرب منطقه واقع شده بود و ناشی از نوع نگاه و سیاست دولت‌های مداخله‌گری مثل ایالات متحده و متحدان آن در اروپا و منطقه بود این چالش‌ها و تنش‌ها استمرار پیدا کرده و مثل یک زخم کهنه شده بود.
زارعی تصریح کرد: در دولت سیزدهم با تعامل سازنده‌ای که شکل گرفت، بسترهایی که فراهم و میانجیگری‌هایی که انجام شد این زخم مزمن التیام پیدا کرد و تدریجا ما شاهد یک اتفاق بسیار مهم هستیم که در واقع یکی از بزرگترین مخالفان ما در منطقه و یکی از شاخ‌های بزرگی که در برابر جمهوری اسلامی ایران در منطقه هزینه، برنامه‌ریزی و کار می‌کرد، نهایتا تسلیم شد.
وی بیان کرد: همچنین در برابر قدرت و توانمندی‌های جمهوری اسلامی ایران و ضعف دولت آمریکا در منطقه و ناتوانی ایالات متحده در پشتیبانی و حمایت از منافع کشورهایی مثل عربستان و حاشیه جنوبی خلیج‌فارس، مجبور به پذیرش برتری، قوت و قدرت جمهوری اسلامی ایران شد و ما امروز شاهد این هستیم که سفارتخانه‌های دو کشور فعالیت خود را با اعلام سفیر رسما شروع کردند و کنسولگری‌های دو کشور در شهرهای جده و مشهد و برخی از مناطق دیگر فعال شده است.
این کارشناس مسائل منطقه افزود: حل و فصل محدودیت تعاملات با «کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس» در دولت سیزدهم، سفر حج عمره و برخی دیگر از مشکلاتی که در گذشته لاینحل مانده بود امروز کاملا حل شده است و همچنین محدودیت هایی که برای تعاملات بین دو کشور و حتی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس و خارج از این شورا در اتحادیه عرب، از جمله مشکلاتی که با دولت مصر یا دولت اردن یا برخی دیگر از کشورهای عربی وجود داشت، امروز با تلاش دولت سیزدهم در حال حل و فصل اختلافات و آغاز بازگشایی نمایندگی‌های سیاسی در مراکز سیاسی مثل مصر هستیم.
زارعی در پایان خاطرنشان کرد: امارات متحده عربی و برخی کشورهای دیگر هم امروز به این نتیجه رسیده‌اند که نمی‌توانند همچون گذشته با دولت جمهوری اسلامی ایران در تقابل باشند و اگر در گذشته در یمن یا برخی نقاط دیگر اقداماتی انجام می‌دادند موضع‌شان تغییر کرده و یک رویکرد مسالمت‌جویانه و همکاری و تفاهم متقابل را در دستور کار قرار داده‌اند که این یکی از بزرگترین موفقیت‌های دولت سیزدهم است.