به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، مهدی شریعت زاده با انتقاد از این موضوع که بسیاری تصور می‌کنند یک نهاد واحد باید متولی هوش مصنوعی کشور باشد، افزود: این گزاره برای کشورهای بسیار کوچک معنا دارد اما برای کشوری مانند ایران قطعا هیچ وقت یک نهاد حتی در سطح وزارتخانه یا بزرگ تر از آن نمی‌تواند، متولی هوش مصنوعی در بخش‌های مختلف باشد. بلکه باید هر بخش نقشه راه و برنامه‌ریزی داشته باشد و جایگاه هوش مصنوعی را در سازمان و نهاد خودش به طور مستقل مشخص کند.
وی خاطرنشان کرد: به عبارت دیگر برای کشورهای مشابه ایران لازم است هر نهادی به صورت مستقل موضوع هوش مصنوعی خود را مدیریت کند. در واقع تجمیع تمامی ابعاد هوش مصنوعی در یک نهاد مفید نیست.
مسوول پیشین تدوین سند ملی هوش مصنوعی در عین حال گفت: به طور قطع معاونت علمی می‌تواند در جایگاه مشاور، توانمندساز، حامی یا برای کمک در جهت به هم رسانی نقش داشته باشد و ما در تعامل با بسیاری از دستگاه‌ها این کار را انجام می دهیم. اما در عین حال نباید یک سازمان انتظار داشته باشد که کل معاونت علمی یا دو ستاد این معاونت، صفر تا صد اینکه هوش مصنوعی کجا وارد شود و به چه صورتی باشد را انجام دهند.
شریعت زاده، هوش مصنوعی را به برق تشبیه کرد و گفت: در واقع تغییراتی که در اثر هوش مصنوعی به وجود می آید، مشابه تغییراتی است که بعد از برقی شدن ابزارها ایجاد شد؛ هم به دلیل تحولی که در دنیا ایجاد کرد و هم به دلیل سبک آن. پیش از اختراع برق ابزارهای مختلفی وجود داشت مانند اتو، صندلی و چراغ. پس از اختراع برق، کارایی تمام این ابزارها حفظ شد اما به طور کلی سبک جدیدی وارد شد و ابزارها همان کار را انجام می‌دادند ولی با کارآیی بسیار بالاتر و با شکل و شمایل و سبک متفاوت. مشابه همین اتفاق را در مورد هوش مصنوعی خواهیم داشت.
وی با بیان اینکه نباید در یک نقطه خاص دنبال هوش مصنوعی بگردیم، گفت: هوش مصنوعی را باید در تمام ابعاد زندگی یا سازمان خودمان ببینیم و این موضوع نگاه بسیار خلاقانه را می‌طلبد. اگر این خلاقیت را نداشته باشیم و در جایگاه انفعال باشیم، قطعا در موضع ضعف خواهیم بود و فرصت‌های زیادی را از دست خواهیم داد. در واقع نگاه تحولی در حوزه هوش مصنوعی، یک الزام است نه یک اختیار و یا یک نکته مثبت.
ماموریت اقتصادی کردن فناوری‌های نوظهور دیجیتال، حمایت کردن از شرکت‌های بازیگر اصلی
مسوول کارگروه هوش مصنوعی ستاد اقتصاد دانش بنیان دیجیتال معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری همچنین گفت: ماموریت اقتصادی کردن فناوری‌های نوظهور دیجیتال، حمایت کردن از شرکت‌های بازیگر اصلی این حوزه و برداشتن هرگونه مانعی که از تولید و صنعتی شدن این فناوری‌ها جلوگیری کند، در دستور کار ستاد اقتصاد دانش بنیان دیجیتال قرار می گیرد. در سطح بلوغ بالاتر هم موضوع صادرات فناوری به خارج از کشور در دستور کار قرار می گیرد.
شریعت زاده موضوع اقتصادی کردن فناوری‌هایی که ریسک تجاری شدن بالایی دارند و فناوری‌هایی که عدم قطعیت مختلفی در آنها مطرح است مانند هوش مصنوعی را موجب ایجاد ابهامات و افزایش سختی‌های کار دانست و ادامه داد: به عنوان مثال درباره اینکه سرمایه‌گذاری در چه حوزه اولویت داری باید انجام شود، ابهام بسیار زیادی وجود دارد. در نتیجه عرف جهانی این است که تا حد ممکن، بسیاری از موضوعاتی که هنوز چشم انداز کاربردشان مشخص و شفاف نیست و کلاسیک و سنتی نشده‌اند، مورد حمایت قرار بگیرند تا توسعه و رشد پیدا کنند.
وی با تاکید بر اینکه باید این موضوع در سطوح مختلف در ستاد اقتصاد دیجیتال راهبری شود، یادآور شد: اقتصادی شدن برخی فناوری‌های هوش مصنوعی مانند فناوری پردازش درک زبان طبیعی یا ان ال یو که نمونه بارز آن چت جی پی تی و موجی است که در سطح جهانی ایجاد کرده است.
شریعت زاده همچنین گفت: شرکت‌هایی که در این زمینه کار می‌کنند با توجه به ارتباط نزدیکی که ستاد اقتصاد دیجیتال با سردبیری ارزیاب تخصصی آی‌تی دانش بنیان دارد، با شرکت‌هایی که در این زمینه کار می‌کنند ارتباط تنگاتنگی برقرار کرده است.
وی افزود: علاوه بر این ستاد اقتصاد دانش بنیان دیجیتال با بخش خصوصی و در واقع با ساختار صنفی بخش مربوطه یعنی نظام صنفی یارانه‌ای، کمیسیون علم داده و هوش مصنوعی هم ارتباط نزدیکی دارد. این دو موضوع یعنی هم ارتباط از طریق شرکت‌های دانش بنیان در حوزه تخصصی ان ال یو و هم ارتباط با ساختار صنفی مربوطه، نیازمندی‌هایی را از طرف شرکت ها برای اقتصادی کردن یا برای شکوفا کردن بیشتر فناوری مدل‌های زبانی بزرگ مانند چت جی پی تی مطرح کرده است.
مسوول کارگروه هوش مصنوعی ستاد اقتصاد دانش بنیان دیجیتال همچنین اظهار داشت: ستاد اقتصاد دیجیتال به آن دسته از شرکت‌های فعال دانش بنیان که در این زمینه کار کرده، صلاحیت و اعتبار خود را در ارزیابی دانش بنیان نشان داده‌اند، از سطح علم به فناوری رسیده و از فناوری به محصول دانش بنیان دست پیدا کرده اند، کمک هایی مانند کمک های زیرساختی در جهت رشد و ارتقای تکنولوژی یا ارتقای فناوری اعطا می کند.
اقتصاد هوش مصنوعی عمق بسیار کمی دارد
شریعت زاده، فعالیت شرکت‌ها به صورت کنسرسیوم و با مشارکت یکدیگر را به منظور جلو بردن کارها، مفید ارزیابی و تصریح کرد: اقتصاد هوش مصنوعی در کشور ما عمق بسیار کمی دارد و عملا نمی توانیم بگوییم اکوسیستم هوش مصنوعی داریم و این اکوسیستم در جریان است. بنا به همین دلایل طبیعتا اگر شرکت ها با یکدیگر همکاری کرده و ظرفیت‌هایشان را یکی کنند، ستاد اقتصاد دیجیتال می‌تواند حمایت‌های بهتری از آنها داشته باشد.
وی اضافه کرد: پیشنهاد ما برای حمایت از شرکت‌های تخصصی هوش مصنوعی این است که شرکت‌ها بعد از رسیدن به مرحله اثبات فناوری و بعد از اینکه تی‌آرال بالایی پیدا کردند، تقاضایشان را در بسته‌ای از حمایت‌های مختلف تعریف کنند.
مسوول پیشین تدوین سند ملی هوش مصنوعی خاطرنشان کرد: برای اینکه شرکت ها از وضعیت فعلی خود که یک بلوغ نسبی است به شکوفایی بیشتری برسند، از ابعاد مختلف سبد محصولات و بازار خود را توسعه دهند و به سمت صادرات بروند، قاعدتا باید فناوری شان را ارتقا دهند و در این ارتباط نیازمندی‌های زیادی دارند. شرکت ها باید این نیازمندی‌های خود را در قالب یک بسته یا یک پکیج تعریف کنند که از وضعیت فعلی به حالتی که برنامه‌ریزی کرده‌اند، برسند.
بسته حمایتی هر شرکت توسط خودش پیشنهاد شود
شریعت زاده با یادآوری اینکه بسته حمایتی بنابر نیازمندی‌های هر شرکت باید توسط خودش پیشنهاد شود، گفت: به عنوان مثال یک شرکت که یک جامعه مخاطب خیلی خاص در حوزه خط و زبان فارسی دارد و یک محصول خاص هوش مصنوعی در ارتباط با خط و زبان فارسی تولید می‌کند، ممکن است با توجه به شناختی که از بازار مشتریان و مخصوصاً مشتریان دولتی بزرگ دارد، به این جمع‌بندی برسد که باید به سه محصول فعلی خود دو محصول دیگر اضافه کند یا پنج مولفه جدید را توسعه دهد یا صادرات و بازارسازی و برندسازی کند.
وی ادامه داد: شرکت ها برای برآورده کردن این مجموعه نیازها، به موضوعاتی مانند تعامل با سازمان های بزرگ و نیاز به وساطت معاونت علمی، داشتن مشتری اولیه، حضور هدفمند در نمایشگاه های بین المللی و ارتقای کیفیت برای صادرات و... احتیاج دارند که باید در این راستا بسته حمایتی بنا به نیازمندی ها توسط شرکت ها، تهیه و پیشنهاد شود.
نیاز به تقویت مضاعف تقاضای فناوری هوش مصنوعی داریم
مسوول کارگروه هوش مصنوعی ستاد اقتصاد دیجیتال همچنین درخصوص اهداف این ستاد در حوزه اقتصاد هوش مصنوعی اظهار داشت: در اقتصاد هوش مصنوعی، هم مولفه عرضه فناوری و هم مولفه تقاضای فناوری وجود دارد. نه فقط در ایران بلکه در تمام دنیا به دلیل اینکه این فناوری‌ها، تخریب کننده نظم فعلی هستند عدم قطعیت و ابهام خیلی زیادی دارند. به عبارت دیگر در جهان در عرضه و تقاضای فناوری پیچیدگی‌های مختلفی وجود دارد و دقیقا متقاضی نمی‌داند که چه چیزی می‌خواهد، به چه قیمتی باید بخرد و از چه کسی باید بخرد؟ در واقع این مسایل، ذات فناوری‌های نوظهور است و قاعدتا ما هم با این مشکلات مواجه هستیم.
شریعت زاده با یادآوری این نکته که در سمت عرضه، بسیاری از فناوری ها به سطح نمونه اولیه یا اثبات فناوری رسیده‌اند ولی هیچ گاه بهره‌برداری نشده اند، گفت: موضوع مذکور این سرنخ را به ما می دهد که باید اولویت مان، تقویت تقاضا باشد. در همین ارتباط باید با متقاضیانی که به احتمال زیاد بخش خصوصی بزرگ یا بخش دولتی هستند تعاملاتی داشته باشیم، مشاوره‌های لازم را ارائه دهیم و آنها را قانع کنیم تا برای رفع مشکلات خود از راه حل فناوری‌های نوظهور دیجیتال مانند هوش مصنوعی استفاده کنند. به عبارت دیگر نیاز به تقویت مضاعف تقاضای فناوری هوش مصنوعی در کشور داریم.
وی با بیان اینکه قرار است این ستاد حلقه گمشده در زمینه هوش مصنوعی در ایران باشد، تصریح کرد: البته شاید از همه این‌ها مهم تر به هم رسانی کردن مخصوصا از سمت تقاضاست؛ به این معنا که مشکلات متقاضی مانند اطمینان نداشتن به فناوری و اینکه نمی‌داند این فناوری را چگونه به حل مشکلات خود ربط دهد، حل کنیم.