به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، حسن مهدی اعتباری خواننده و آهنگساز موسیقی سنتی، نوارنده و مدرس تار و سه‌تار، فارغ التحصیل دانشکده عالی موسیقی متولد ۱۳۶۰ در یزد است، وی موسیقی را از سنین کودکی آغاز کرده و زیر نظر اساتیدی همچون محمد نوری، حمیدرضا نوربخش، محمدرضا شجریان آموزش دیده است.
این هنرمند با گروه‌های مختلف کنسرت‌های متعددی در ایران و کشورهای مکزیک، برزیل، امارات، آفریقای جنوبی و ترکیه برگزار کرده و علاوه بر کسب مقام برتر جشنواره فجر و مقام برتر جشنواره جوان با گروه موسیقی فغان، سابقه ۲۰ سال تدریس در آموزشگاه‌های آزاد هنری، شرکت در بزرگترین فستیوال موسیقی قاره آمریکا (زاکاتکاس-مکزیک)، شرکت در فستیوال ریوهارپ (برزیل) و برگزاری کارگاه موسیقی ایرانی در کشورهای مختلف را داشته است.
تیرماه امسال قطعه «وطنم» با آهنگسازی فرید حامدی، حمیدرضا دیبازر و حسن مهدی اعتباری با همکاری ۲۷ نوازنده از کشورهای مختلف موفق به دریافت مدال برنز در رقابت بین‌المللی «گلوبال موزیک اواردز» در بخش‌های «نیو ایج» و «سازبندی» شد.
با این آهنگساز و خواننده گفت و گویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
فعالیت در حوزه موسیقی را از چه زمانی و چگونه آغاز کردید؟
یادگیری موسیقی را از پنج سالگی و زیر نظر پدرم حسین اعتباری آغاز کردم و در ۱۲ سالگی ساز سه‌تار را دیدم و به آن علاقه‌مند شدم. یک مدال طلا در مسابقات کشوری داشتم که آن را فروختم و ساز سه‌تار خریدم. در یزد آواز را زیر نظر پدرم و ساز سه‌تار را نزد محمدرضا صنعتی فراگرفتم.
از ۱۸ سالگی به تهران آمدم و نزد استاد محمد نوری آواز را آموزش دیدم و چهار سال بعد برای تکمیل آموزش‌هایم نزد حمیدرضا نوربخش رفتم و دوره‌های حرفه‌ای را نزد وی گذراندم. در ادامه آموزش‌ها برای یادگیری بهتر ردیف نزد استاد کریم صالح عظیمی رفتم و دوره‌هایی را در فرهنگستان هنر نزد استاد محمدرضا شجریان گذراندم.
سال ۱۳۹۷ با همکاری سحاب علم، سینا علم و آرش آرد فروشان آلبوم «پاییز» را منتشر کردم که خوشبختانه با استقبال مخاطبان مواجه شد. سال ۱۳۹۶ با گروه «نوای مهر» آشنا شدم و سه دوره کنسرت و کارگاه موسیقی ایرانی در کشورهای مکزیک، برزیل، امارات، آفریقای جنوبی و ترکیه برگزار کردیم. همچنین در این سال‌ها با گروه «چهارگان» همکاری داشتم که این همکاری واقعا لذت‌بخش بود.
درباره اثر «وطنم» که موفق به دریافت مدال برنز در رقابت بین‌المللی «گلوبال موزیک اواردز» شد، توضیح دهید.
قطعه «وطنم» با همکاری ۲۷ نوازنده از کشورهای مختلف موفق به دریافت مدال برنز در رقابت بین المللی «گلوبال موزیک اواردز» در بخش نیوایج و سازبندی شد. ساخت و تنظیم این اثر حدود ۶ ماه زمان برد که ۲۷ نوازنده از هفت کشور از جمله ترکیه، لندن، آمریکا، هند و کانادا با ما در این اثر همکاری کردند. آهنگسازی این اثر به عهده فرید حامدی، حمیدرضا دیبازر و من بود.
همچنین در مراحل ساخت این اثر از راهنمایی‌های تهمورس پورناظری به عنوان دوست و مشاور خیلی بهره بردیم. شعر این اثر از نادر ابراهیمی است که ساخت این اثر موسیقایی با سختی‌های زیادی همراه بود زیرا هر نوازنده به صورت جداگانه و با یک جنس صدا از کشورهای مختلف اثر را برای ما ارسال کردند، در نتیجه این اثر نیاز به میکس و مسترینگ حرفه‌ای داشت که توسط حمیدرضا آداب در استودیو سرنا انجام شد.
ما سعی کردیم در این اثر سازبندی جدیدی داشته باشیم و با احترام به موسیقی ایرانی به سمت موسیقی نیوایج رفتیم. موسیقی این اثر با یک رویکرد معاصر به موسیقی سنتی ایرانی و با حال و هوای نیوایج ساخته شده است. همچنین سازبندی این قطعه کاملا غربی است و از مایه دشتی، مایه کرد بیات و دستگاه نوا استفاده شده است.
هدف ما این بود که با اتکا به موسیقی غنی ایرانی گفت و گوی بین‌المللی را آغاز کنیم که خوشبختانه این اتفاق رقم خورد. همچنین فستیوال بین‌المللی «گلوبال موزیک اواردز» یک جریان فرهنگی برای انتقال موسیقی افراد خاص به جهانیان است که تا به امروز حدود چهل دوره این فستیوال در کالیفرنیا برگزار شده است و اساتید بزرگی از این جشنواره جایزه دریافت کردند.
امسال این جشنواره حدود ۱۲ هزار شرکت‌کننده داشت که ۹ نفر از کشورهای مکزیک، تایوان، آمریکا، هند، آلمان، ونزوئلا و... مدال طلا دریافت کردند. حدود ۵۰ نفر از سرتاسر جهان در سبک و گونه‌های مختلف مدال نقره گرفتند. همچنین ۵۰ نفر مدال برنز گرفتند که در بخش نیوایج فقط قطعه «وطنم» از ایران موفق به دریافت این مدال شده است.
باران بدری، همام السیدی خواننده مصری، رودیارد مدلینگ (خوانش شعر)، ایمان جعفری پویان (نوازنده کلارینت)، آیتاک دوگان (نوازنده قانون)، دنیل آهمن (نوازنده ویولنسل)، آرتم اوزونوف (نوازنده پرکاشن)، شهزاد جانی و نظیم جانی (نوازنده طبلا)، ویلیام پیتر وینفیلد و استودیو دبلیو پی دبلیو (گروه زهی)، ریک بئاتو (درامز)، اردوان انزابی پور (نوزانده باس) و... به عنوان مولف و نوازنده در این اثر همکاری کردند.
در حال حاضر وضعیت موسیقی را چطور ارزیابی می کنید؟
در تمام دنیا موسیقی خوب و بد وجود دارد و نباید فکر کنیم فقط در ایران برخی، آثار نامناسب تولید می‌کنند. مشکلی که در کشور ما وجود دارد این است که آموزش درستی در زمینه موسیقی وجود ندارد. در خارج از کشور به نحوی آموزش می‌دهند که همه می‌دانند چه موسیقی خوب و چه نوع موسیقی نامناسب است و حتی اگر موسیقی بد گوش کنند، می‌دانند که آن موسیقی حرفه‌ای نیست و یک بار مصرف است در صورتی که در ایران این آگاهی وجود ندارد.
متاسفانه در بازار موسیقی، تهیه‌کننده‌ها فقط به دنبال سود خودشان هستند و کار هنری برایشان مهم نیست. کسی هم نیست که نظارت بر این آثار داشته باشد و به همین دلیل است که موسیقی، آهنگسازی، شعرها و... ضعیف شده است.
منظور شما از موسیقی حرفه‌ای چیست؟
زمانی که یک نفر در دانشگاه در رشته آهنگسازی تحصیل می‌کند، به صورت اصولی و تخصصی می‌داند که آکوردها چیست و روی چه سازهایی پیاده می‌شود و بهتر است از چه سازهایی استفاده شود اما فردی که کلاس تئوری موسیقی نرفته است و فقط با رایانه کار می‌کند چیزی از موسیقی نمی‌داند که ۹۰ درصد آثاری که می‌شنویم به این شیوه است.
آثار به نحوی شده است که برای آهنگسازی اصلا هزینه نمی‌شود و با مبلغ کم یک اثر تولید می‌شود اما هزینه‌های گزافی می‌پردازند که آن اثر را تبلیغ کنند و به زور به گوش مخاطبان برسانند که این موضوع ضربه‌های جبران ناپذیری به موسیقی زده است.
به نظر شما سلیقه موسیقایی مخاطب با شنیدن این نوع موسیقی‌ها تغییر می‌کند؟
صد در صد، به عنوان مثال اگر ۱۰ رستوران فست فود و یک رستوران غذای ایرانی باشد ناخودآگاه مردم به سمت فست فود می‌روند چون چشمشان بیشتر فست فود دیده است. متاسفانه خانواده‌ها آگاهی ندارند و نمی‌دانند گوش کودک را باید از کودکی به شنیدن موسیقی خوب عادت دهند. کودکان باید هدایت شوند تا موسیقی خوب را بپذیرند. وظیفه خانواده‌ها و آموزش و پرورش است تا به آنان آموزش دهند و اجازه ندهند هر نوع موسیقی به گوششان برسد و اگر رسید طوری آموزش دیده باشند که تشخیص دهند آن موسیقی خوب نیست.
وضعیت موسیقی نواحی را چطور ارزیابی می‌کنید؟ چرا در سال‌های اخیر مسئولان کمتر به این موسیقی توجه می‌کنند؟
به این دلیل است که بسیاری از مسئولان از جنس فرهنگ و هنر نیستند و بودجه کافی وجود ندارد. به نظر من موسیقی نواحی ایران یکی از غنی‌ترین موسیقی‌های نواحی دنیاست و علت اصلی آن گام‌هاست. در موسیقی آفریقا، چین، آمریکای جنوبی و... فقط یک گام وجود دارد اما در موسیقی نواحی ایران تنوع گام‌ها بسیار زیاد است. به عنوان مثال اگر موسیقی عرب را با موسیقی کُردی خودمان مقایسه کنیم موسیقی کُردی ما چندین برابر موسیقی عرب غنی و وسیع است اما چون تبلیغ نشده است در دنیا شناخته شده نیست.
به نظر شما آهنگساز اگر بخواهد اثر حرفه‌ای ارائه دهد چقدر باید وقت و زمان صرف کند؟
بستگی به خود آهنگساز دارد مثلا من خودم سه ماه زمان برای انتخاب شعر می‌گذارم و بعد از انتخاب با سه شاعر مشورت می‌کنم. به طور کلی بستگی به قدرت آهنگساز دارد یک نفر یک روزه می‌تواند روی شعر ملودی بگذارد و یک نفر اول ملودی‌های مختلف را امتحان می‌کند و بعد تصمیم نهایی را می‌گیرد. من خودم دوست دارم اول شعر را انتخاب کنم و بعد ملودی بسازم البته در تصنیف‌های قدیمی ایرانی به این شیوه نبوده است یعنی اول ملودی بوده و بعد بر روی آن شعر می‌گذاشتند.
شما با مقوله صداسازی در آواز چقدر موافق هستید؟
به طورکلی صداسازی در آواز لازم و ضروری است یعنی باید روی حنجره خواننده، نفس، ماهیچه دیافراگم و... کار شود اما برخی صداسازی را با تقلید اشتباه می‌گیرند. صداسازی باید مانند بدنسازی باشد یعنی خواننده بتواند با تمرین، صدا و حنجره خود را کنترل کند.
به طور کلی تقلید صدا از استاد اشتباه است اما تقلید از موسیقی باید انجام شود. مثلا در هنر نقاشی هنرجو از نقاشی استاد خود الهام می‌گیرد اما در نهایت باید سبک خاص خودش را داشته باشد.
مردم به دنبال صدای جدید هستند مثلا ما فقط یک محمدرضا شجریان داریم و اگر کسی تقلید کند هیچ گاه محبوبیت او را به دست نمی‌آورد. بعضی از اساتید سر کلاس از هنرجویان می‌خواهند که مانند خود استاد بخوانند و این کار از پایه و اساس اشتباه است زیرا استاد باید تکنیک‌ها را آموزش داده و صدای هنرجو را پرورش دهد.
آیا تقلید در حوزه موسیقی سنتی سبب شده که مخاطبان استقبال کمتری به این نوع موسیقی داشته باشند؟
به طور کلی مردم گرایش به سمت موسیقی جدید دارند. گوش مردم ما به موسیقی سنتی عادت ندارد زیرا این موسیقی ربع پرده دارد و زمانی که گوش نشنود دیگر تمایلی به شنیدن آن ندارند. اگر صدا و سیما و رادیو گوش مردم را به این نوع موسیقی عادت دهند حتی اگر آواز تکراری باشد مردم دوست دارند آن اثر را گوش کنند.