به گزارش ایرنا، «مردم در منزل بمانند» شعاری است که از صبح امروز در تمامی کانال‌ها و فضای مجازی بجنورد دست به دست می چرخد؛ هشداری که دیگر برای مردم تکراری شده است و دیگر گوش‌ها نیز به این هشدارها عادت کرده‌اند و دیگر برای مردم حساسیت لازم را ندارد.
خطه ای که در گذشته به هوای پاک و سالم و سرسبزی و بکر بودن مشهور بود این روزها حال خوشی ندارد و هر چند روز هشدارهای ناسالم بودن هوا، تنفس را برای مردم این خطه سخت می کند و نفس سالمندان را می برد.
گویی ریزگردها در دنیای شلوغ امروز جایگاه خود را پیدا کرده و در تمامی مناطق ریشه دوانیده است ولی این مهمان که توسط کارشناسان ناخوانده تلقی می‌شود تابستان امسال را بیش از هر زمانی در این خطه از شمالشرق کشور جا خوش کرد و موجبات ناراختی و حساسیت شهروندان را فراهم کرده است.
هرچند که خشکسالی ها و کاهش بارندگی در استان سرسبز خراسان شمالی سبب شده تا کانون های گردوغبار در این خطه از کشور توسعه یابد اما تیغ بیابان بزرگ قره قوم در کشور ترکمنستان در همسایگی استان و نیز ریزگردهای مرز غربی کشور به مراتب تیزتر از سایر موارد است.
انگشت شماتت به سمت بیابان قره‌قوم
عوامل زیادی در کاهش کیفیت هوای این روزهای خراسان شمالی دخیل هستند ولی ریزگردها عامل اصلی را تشکیل می‌دهند که بیابان قره قوم ترکمنستان در همسایگی استان بعنوان کانون این بحران معرفی شده است.
معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی در مورد عوامل آلودگی هوا در استان می‌گوید: علت کاهش کیفیت هوا و آلودگی هوای بجنورد ریزگردها و گرد و غبار در آسمان است، در این شهر منابع گازی سهم بسیار کمتری در آلایندگی هوا دارد.
حسین هراتی کانون های گردوغبار در داخل و کشور همسایه را عامل ریزگردها می داند و تصریح می‌کند: زمین های کشاورزی رها شده در جنوب استان و دشت قره میدان در مانه و سملقان از منابع تولید گردوغبار در استان است همچنین دشت قره قوم در کشور همسایه ترکمنستان از دیگر کانون‌های ریزگردها محسوب می‌شود.
این کارشناس با اشاره به مطالعاتی که سازمان محیط زیست در خصوص منشاء یابی گرد و غبار در استان انجام داده است اضافه می‌کند: در جنوب استان حدود ۲۰۰ هزار هکتار کانون گرد و غبار در تولید مستقیم گردوغبار دخیل است که در حوزه اسفراین، گرمه و جاجرم حدود ۱۵ هکتار جزو مناطق بحرانی محسوب می شود و مستعد تولید گردوغبار است.
وی با بیان اینکه سهم سنگ شکن ها و کارخانه ها در تولید گرد و غبار و آلایندگی هوای بجنورد ۱۵ تا ۲۰ درصد برآورد می‌شود خاطرنشان می‌کند: تخریب ساختمان ها، ساخت و سازهای جدید، وجود معابر خاکی در سطح شهر باعث ایجاد گرد و غبار بیشتر در سطح شهر می‌شود.
راهکاری باید اندیشید
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی درباره راهکارهای کاهش میزان گرد و غبار می‌گوید: مدیریت چرای دام، جلوگیری از قطع درختان، جلوگیری از تخریب مراتع و کاشت درختان مقاوم به خشکسالی در مناطق بحرانی برای حفاظت از خاک می تواند در کاهش میزان گرد و غبار موثر باشد اما به دلیل تغییرات اقلیم و کاهش بارندگی نمی توان انتظار داشت که مشکل تولید گرد و غبار در استان کاملا مرتفع شود.
رضا شکاریان درباره اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست در کاهش میزان آلایندگی صنایع می‌افزاید: تعطیلی برخی صنایع در روزهایی که میزان آلودگی بالاست کمک قابل توجهی در کاهش میزان آلاینده ها می کند، همچنین برای کاهش گرد و غبار از احداث صنایعی نظیر سنگ شکن در نزدیکی یا حریم شهر جلوگیری می شود، سنگ شکن ها مکلف به استفاده از مه پاش و مصالح مرطوب هستند و رعایت آن از دیگر راهکارها در این زمینه است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی با اشاره به اینکه سرانه فضای سبز در وضعیت استاندارد در شهرهای بالای ۵۰ هزار نفر، ۱۵ متر مربع است تصریح می‌کند: سرانه فضای سبز استان پی تبدیل باغات و قطع درختان سطح شهر برای ساخت ساختمان های جدید کاهش یافته است که خود دلیلی برای افزایش آلودگی است.
براساس این گزارش در شاخص سنجش هوا وضعیت صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای تمام گروه های سنی، ۲۰۱ تا ۳۰۰ خیلی ناسالم و بیش از ۳۰۰ خطرناک و بحرانی است.
کارشناسان می گویند گرد و غبار علت مهم آلودگی هوای بجنورد است ضمن اینکه محدوده شهر بجنورد عرصه فعالیت سنگ شکن ها، کارخانه آسفالت و دیگر واحدهای آلاینده قرار دارد.
همچنین کاسه‌ای بودن شهر بجنورد سدی در برابر رفع آلودگی هوا است از این رو باید اقدامات پیشگیرانه مورد توجه باشد.
آلودگی هوای مرکز خراسان شمالی تنها در یک نقطه از بجنورد قابل سنجش و اندازه گیری است و تنها ایستگاه سنجش آلودگی هوای مرکز استان در جوار اداره کل حفاظت محیط زیست مستقر است.