تاریخ انتشار: ۲۳ شهریور ۱۴۰۲ - ۰۷:۵۱

اردبیل - ایرنا - عروج آخرین فرستاده خدا از ثری تا ثریا از مهم‌ترین و دردناک‌ترین وقایع تاریخ اسلام است که مولا علی (ع) از آن به قطع وحی و مصیبتی عظیم یاد کرده است، اما پیامبر رحمت با سپردن دو امانت گرانبهای خود به امتش، رمز رستگاری دنیوی و سعادت اخروی را در تمسک به آنها دانسته است و امروز نیز همانها محور وحدت مسلمانان جهان هستند.

به گزارش خبرنگار ایرنا ، منابع موثق و مورد اعتماد شیعه و سنی نقل کرده‌اند که حضرت محمد (ص) در حج‌الوداع طی سخنانی از نزدیکی زمان رحلت خویش خبر داده و فرموده است: شاید بعد از امسال دیگر به حج نیایم و هرگز مرا دیگر در این جایگاه نخواهید دید و نزدیک است فراخوانده شوم و دعوت حق را اجابت نمایم.
عوام و خواص از این سخنان پیامبر اسلام دچار نگرانی شدند و گزارش بیم مسلمان نسبت به زمان بعد از رحلت حضرت رسول، به شخص ایشان منتقل شدو آن بزرگوار با اطمینان خاطر معنوی تاکید کردند: بدانید دو چیز است که از نظر من بین آن دو هیچ تفاوتی نیست.

هر کس یکی را ترک کند مثل این است که آن دیگری را هم ترک کرده است و آن دو، کتاب آسمانی و اهل بیت رسالت هستندایشان فرموده‌اند: اگر بین آن دو مقایسه شود به اندازه تار مویی فرقی نمی‌گذارم و هر کس یکی را ترک کند مثل این است که آن دیگری را هم ترک کرده است و آن دو، کتاب آسمانی و اهل بیت رسالت هستند، سفارش مرا در مورد آنها رعایت کنید.
توصیه اکید پیام آور مهر و رحمت به حدیث شریف ثقلین شهرت یافته و "ثَقَل" در لغت به معنی چیز گرانبها و شایسته نگهداری آمده و این حدیث جزو مستندات قطعی صدر اسلام و مورد قبول مسلمانان شیعه و سنی است و طبق مستندات، از ناحیه ۳۷ تن از اصحاب حضرت رسول (ص) روایت شده است، بنابراین به عنوان حدیث متواتر یعنی حدیثی که به تکرار از ناحیه پیغمبر (ص) و راویان معتبر نقل شده، شناخته می‌شود.
وقایعی که بعد از خاموشی نور وجود پیامبر رحمت در بلاد اسلام و در میان امت اسلامی رخ داده و تاریخ به شرح آنها پرداخته، با میزان پایبندی جامعه مسلمان به سفارش آن حضرت تناسب دارد و عده‌ای مبتلا به جنگ ۷۲ ملت شده‌اند و چون راه حقیقت را ندیده‌اند بیراهه رفته‌اند اما عده‌ای نیز بر رعایت حریم و حرمت هر دو امانت پایبند مانده‌اند.

شرط رستگاری، تمسک به هر دو امانت است

پیامبر اکرم(ص)، عامل رستگاری و سعادت امت را تمسک به قرآن کریم و اهل ‏بیت عصمت و طهارت (ع) معرفی نموده‌اند و حدیث ثقلین، منشور رستگاری امت اسلامی است و رستگاری و سعادت در گرو پیروی از آن دو امانت سنگین است.

گروهی از امت اسلامی پس از پیامبر اسلام (ص) بین آن دو امانت جدایی انداختند و عده‌ای دنبال قرآن رفته و اهل ‏بیت (ع) را کنار گذاشتند و عده دیگر نیز اهل ‏بیت (ع) را گرفته و قرآن را رها کردند و فقط یک گروه به سفارش پیامبر (ص) عمل نموده و از قرآن و اهل ‏بیت (ع) اطاعت کرده‌اند که بدون شک دسته اول و دوم در گمراهی بوده‌اند و تنها گروه رستگار و سعادتمند، دسته سوم است که هم از قرآن و هم از اهل ‏بیت (ع) اطاعت کرده‌اند.

همان‌طوری که در حدیث شریف "ثقلین" ملاحظه می‌شود اگر امت اسلامی از قرآن و اهل بیت (ع) اطاعت نمایند، به آنها وعده "لن تضلوا" یعنی هرگز گمراه نمی‌شوید داده شده است که طبق قواعد زبان عربی، حرف "لن" برای نفی ابد به کار می‌رود، بنابراین اگر ما مطیع قرآن و اهل بیت (ع) باشیم، هرگز گمراه نخواهیم شد.

هر زمان مسلمانان به‌منزله امت واحده، چنگ در حبل‌المتین زده و به آن تمسک جسته‌اند، گزندی به اسلام و مسلمین وارد نشده است اما هر دوره‌ای که میان امت و آن دو گوهر بی‌بدیل فاصله افتاده، کشتی اسلام گرفتار تلاطم مصائب شده و نمونه آن، واقعه عاشوراست که امام حسین (ع) برای نجات دین اسلام و اصلاح امت جدش، راهی جز شهادت و دل کندن از اهل و عیال خویش نداشت و شهادت امام حسن مجتبی (ع) نیز که با سالروز رحلت پیامبر (ص) تقارن یافته، نمونه دیگری از عواقب وخیم فاصله گرفتن امت از توصیه پیامبر (ص) است.

ثقلین در ایران و جهان اسلام

۱۴ قرن بعد از طلوع اسلام، شعاع حیاتبخش آن گسترده‌تر شد و گویی نوای توحید از نای پیامبر اسلام (ص) به گوش می‌رسد و محور و مبنای حرکت مسلمین، همان دو امانت سفارش شده و اشتراکات دینی و مذهبی است که جمهوری اسلامی ایران و کشورهای اسلامی دیگر بر آن صحه می‌گذارند و حفظ و تقویت وحدت اسلامی را لازمه قوام اسلام و مسلمین می‌دانند.

تاثیر ثقلین در تحکیم قلعه اسلام در مقابل سنگ فتنه شیاطین در دنیای معاصر غیرقابل اغماض است به طوری که امام خمینی (ره) در سخنرانی‌های خود بارها تاکید کرده است که " امروز باید قرآن، راهنمای مسلمین باشد و اگر امت اسلامی خواهان موفقیت است، باید قرآن و فرامین آن را سرلوحه رفتار و اعمال خویش قرار دهد".
او تاکید کرده است: باید توجه داشت که قرآن به تنهایی نمی‌تواند راهگشا باشد، بلکه نیازمند کسانی است که قرآن مجسم باشند تا کلام و رفتار آنان برای مردم اسوه باشد.
در نظر امام (ره) هدف پیامبر خدا احیای قرآن و اهل بیت (ع) بوده است و تنها ملاک و معیار فهم و عمل درست، این دو ودیعه الهی است و اتحاد و اتفاق واقعی بین مسلمین در پرتو پیروی از این دو به دست می‌آید.

امروز اگر پیامبر مکرم اسلام (ص) در میان ما بود ما را به اتحاد دعوت می‌کردو از ایجاد اختلافات جلوگیری می‌کرد

تدبیر امام امت در تعریف هفته وحدت اسلامی نیز به نوعی منبعث از حدیث ثقلین بود و البته برنامه‌ها تاثیرات هفته وحدت اسلامی باید به همه هفته ها و ماه های سال تعمیم داده شود و منحصر به هفته خاص نباشد.

هر چه از زمان حیات پیامبر (ص) می‌گذرد باید اتحاد مسلمانان مستحکم‌تر شود و مقام معظم رهبری نیز در این خصوص فرموده‌اند: شعار اتحاد اسلامی، یک شعار مقدس است. امروز اگر پیامبر مکرم اسلام (ص) در میان ما بود ما را به اتحاد دعوت و از ایجاد اختلافات جلوگیری می‌کرد. ما اگر چنانچه علاقه‌مند به نبی مکرم اسلام هستیم، باید این خواسته قطعی آن بزرگوار را تحقق ببخشیمˈ.(از بیانات مقام معظم رهبری)

سایر کشورهای اسلامی و عربی نیز امروزه به اهمیت ثقلین واقف هستند و واکنش‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، دینی و حتی اقتصادی آنها نسبت به هتک حرمت‌ها به ساحت قرآن، گویای عمق همدلی برای پاسداشت اشتراکات و مقابله با تفرقه فتنه دشمنان است.

یکی از برکات کلام الهی همین ایجاد همگرایی در میان مسلمانان است که به محض اهانت کافری به ساحت قدسی کلام وحی، بلافاصله ممالک مسلمان موضع‌گیری کرده و آن را محکوم می‌کنند و دشمنان اسلام به این حقیقت پی برده‌اند که نه تنها توهین به دین و مقدسات آجری از سنگ بنای برج و باروی اسلام را تخریب نمی‌کند بلکه بر دوام و قوام آن می‌افزاید و امت اسلامی را به پاسداری از داشته‌های مقدس خود مصمم‌تر می‌سازد.

تقریب مذاهب

تقریب مذاهب، ایده ویژه‌ای بود که در نشست بین‌المللی شورای‌ عالی مجمع در دی‌ماه ۱۳۸۱ در تهران گام‌های نخست برای تشکیل مجمع جهانی تقریب مذاهب برداشته شد و با وجود اینکه فلسفه انقلاب اسلامی همان تقریب مذاهب و تحکیم وحدت اسلامی بود اما راه‌اندازی مجمع جهانی تقریب مذاهب دل‌های آحاد مسلمین را بیشتر متوجه مشترکات پیروان مذاهب مختلف کرد.

یکی از نمادهای تقریب مذاهب را می‌توان پیاده‌روی اربعین حسینی دانست که مشارکت و همزیستی چند میلیونی مسلمانان را که پایبندی به ثقلین نیز هست، به نمایش می‌گذارد

تقریب مذاهب علاوه بر وحدت‌آفرینی حول قرآن، برای بازشناسانی عترت رسول (ص) و شعله‌ور ساختن آتش عشق و محبت در دل‌ها نسبت به اهل بیت (ع) موثر است و یکی از نمادهای آن را می‌توان پیاده‌روی اربعین حسینی دانست که مشارکت و همزیستی چند میلیونی مسلمانان را که نوعی پایبندی به ثقلین است، به نمایش می‌گذارد.

بنابراین تنش‌زدایی و وحدت‌آفرینی باید رویکرد همیشه مسلمانان جهان باشد و از این‌رو دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی امسال در ششمین همایش بین‌المللی اربعین حسین در دانشگاه علامه طباطبایی گفت: تنش با اقوام خارجی مستقر در مرزهای جمهوری اسلامی ایران یکی از اهداف نظام استکباری است.

حجت‌الاسلام حمید شهریاری تصریح کرد: وظیفه داریم همزیستی مسالمت‌آمیز با همسایگان خود را به عنوان یک راهبرد کلان در اربعین دنبال و سعی کنیم نسبت به اختلافاتی که دشمنان ما در مرزهای پاکستان، افغانستان، آذربایجان و ترکیه ایجاد می‌کنند، تنش‌زدایی کنیم.

حضور یک‌هزار و ۷۰۰ مهمان از کشورهای همسایه و داخل کشور در سومین اجلاس منطقه‌ای کنفرانس اسلامی در مردادماه امسال در ارومیه نیز موید همزیستی امت اسلامی حول محور قرآن و عترت و سایر مشترکات دینی است و خوشبختانه ایران اسلامی در قوام همدلی مسلمانان، پیشتاز است ، به‌طوری که دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب گفته است: "مباهات می‌کنیم در کشوری زندگی می‌کنیم که ادیان به صورت مسالمت آمیز باهم زندگی می‌کنند".

قرآن و عترت چیزی نیستند که گذر ایام غبار بی‌اهمیتی و تکراری بودن را بر آنها تحمیل کند بلکه آن دو امانت پیغمبر اسلام (ص) همیشه در اوج عزت و اهمیت خواهند بود و امروز در سالگرد رحلت حضرت محمد (ص) بی‌گمان روح آسمانی او ناظر بر امت اوست که در حفظ امانت‌ها و پیروی از آنها چگونه عمل می‌کنند و قرآن کریم و اهل بیت (ع) در دنیای مسلمانان چه جایگاهی یافته است؟!.


منابع و مآخذ؛
دانشنامه اسلامی
پرتال امام خمینی (ره)

مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی