به گزارش خبرنگار ایرنا، ملوان که در اصطلاح محلی جاشو نامیده می‌شود کارگر است که در هدایت یا کمک در عملیات تعمیر و نگهداری یا خدمات در شناورهای باری به کار مشغول است.
دریا، نعمت خدادادی و به عنوان پل ارتباطی ایران با سایر کشورهای حوزه خلیج فارس، سالیان متمادی است که زمینه ساز داد و ستدی بوده که در پشت آن زندگی مردمانی مرزنشین در استان بوشهر به آن وابسته است.
معیشت جنوبی‌ها بخصوص در بنادر استان بوشهر و از جمله شهرستان گناوه که دارای بیشترین شناور سنتی چوبی است، همواره با فراز و نشیب های فراوان و مشکلات عدیده ای مواجه شده و تاهنوز پابرجا مانده است.
از دیرباز ملوانان زحمت کشی که بر روی موج‌های سهمگین و سیاه خلیج فارس سرما و گرما را چشیده و با مخاطرات دریایی زیادی روبرو شده‌اند، این سنت زیبای دریانوردی و ملوانی را نسل به نسل منتقل کرده‌اند، اما در این برهه حال و روز خوشی ندارند و همه متولیان امر از مرکز کشور گرفته تا استان و شهرستان باید همت کنند و حال ناخوش این قشر زحمت کش را حداقل در حدی که شرمنده زن و فرزندانشان نباشد، به آنها برگردانند.
نامشخص بودن وضعیت بیمه، محدودشدن سفرهای دریایی، مشاغل سخت و زیان آور و میزان حمل کالاهای همراه ملوانان( ته لنجی) از عمده دغدغه و نگرانی ملوانان شهرستان گناوه است که آنها را دچار معضلات و مشکلات عدیده‌ای کرده است.
بیمه
اگرچه ملوانی یکی از مهم‌ترین مشاغل در سر پا نگه داشتن اقتصاد و معیشت ساحل نشینان قلمداد می‌شود اما فعالان این بخش از حقوق و مزایای قابل توجهی از جمله بیمه تامین اجتماعی کامل و مناسب برخوردار نیستند..
این قشر با توجه به سخت و زیان آوربودن شغل دریانوردی، بعد از ۶۰ سال دیگر توان خود را از دست می‌دهند و قادر به فعالیت اقتصادی نیستند و برای آینده زندگی و معیشت خود نیاز به برخورداری از بیمه بازنشستگی دارند اما در پایان فعالیت چندین ساله، از این مزایا محروم می‌شوند.
یکی از نمایندگان ملوانان گناوه‌ای به خبرنگار ایرنا گفت: در شرایطی که ملوانان بیشتر عمر خود را برای کسب یک لقمه نان حلال، روی آب های های نیلگون دریا سپری می‌کنند، به انواع بیماری‌ها مبتلا شده و زودتر از موعد مقرر پیر و فرسوده می شود، اما ذخیره بیمه‌ای مناسبی برای دوران بازنشستگی و سالمندی خود ندارند.
مجید ابراهیمی می گوید: صاحبان شناورها به عنوان کارفرما ملوانان را فقط در طول سفر بیمه می‌کنند و پس از پایان مسافرت و تا زمانی که به سفر دریایی مجدد نروند مشمول بیمه نیستند که این شیوه سال‌ها است تداوم دارد و این روند مشکل جدی ایجاد کرده‌است.
وی ادامه می دهد: با این وضعیت در طول هر سال بسته به تعداد سفرهای دریایی که امسال تا هنوز یک سفری هم انجام نداده است برای هر ملوان ثبت می‌شود و با این وضعیت باید بیشتر از ۶۰ سال در این شغل فعالیت کند تا بتواند شاید از بیمه بازنشستگی برخوردار شود.
وی اظهار کرد: ملوانان این منطقه از دیرباز به دلیل تأمین معیشت از طریق شغلی که دارند، با مشکلات و خطرات مختلفی روبه‌رو هستند که پس از سالیان سال با قول و وعده مسئولان تا هنور تداوم دارد.
ابراهیمی با بیان اینکه ملوانی و صیادی طبق قانون جزو مشاغل سخت و زیان‌آور هستند، تصریح کرد: این مشاغل به بیمه مداوم و خدمات درمانی کافی نیاز دارند اما از این مزایا محروم هستند.
وی ادامه داد: ملوانان برای تامین مایحتاج خود و خانواده سال‌های زیادی را روی آب‌های نیلگون دریا با حالت سخت و دشواری سپری می‌کنند، اما ذخیره بیمه‌ای مناسبی برای دوران بازنشستگی و سالمندی خود ندارند.
وی گفت: باتوجه به اینکه ملوانان از زحمت کش ترین قشر جامعه در بنادر هستند، بیمه این قشر با وجود اینکه شغلی سخت و زیان آور محسوب می‌شود، کامل و دائمی پرداخت نمی‌شود.
ابراهیمی افزود: با گذشت ۴۰ سال سابقه دریانوردی، یک سال هم بیمه ندارم و با این روند دیگر امیدی برای آینده زندگی خود برای استفاده از مزایای بیمه نیز ندارم.
محدود شدن سفرهای دریایی برداشته شود
ملوانان و لنجداران این دیار انتظار دارند که سهمیه سفر دریایی از یک سفر به سفرهای بیشتر با هدف بهبود معیشت دریانوردان این منطقه افزایش یابد.
دبیر صنف دریانوردان بندر گناوه معتقد است: ملوانان این دیار که معیشت خود را تنها از طریق سفرهای دریایی به کشورهای خلیج فارس در بدترین وضعیت می چرخانند، در صورت ایجاد کارخانجات و وجود فرصت‌های شغلی دیگر علاقه ای به روی آوردن به این شغل پرخطر و استرس زا ندارند.
مصطفی حسین پور افزود: تنها راه درآمد مردم این دیار، سفر شناورهای سنتی باری به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس است که از دولتمردان انتظار و توقع داریم دستور عاجلی برای صدور مجوز سفرهای دریایی انجام و از یک تا ۲ سفر به ۶ سفر یا بیشتر در طول سال افزایش دهند.
وی بیان کرد: بارها مسایل و مشکلات ملوانان را به صورت حضوری، تلفنی، تهیه تومار و طرق دیگر با مسئولان مربوطه و نماینده این شهرستان در مجلس شورای سالامی مطرح کرده‌ایم و تا هنوز پابرجا رفع نشده است.
وی در خصوص کالای همراه ملوان اظهار کرد: در آیین نامه کالای همراه ملوان باید حقوق و حقوق ملوان در اولویت و بخوبی دیده شود و از این قشر نباید سوء استفاده ای صورت گیرد.
حسین پور گفت: سهم و حقوق و حقوقی که باید در قالب آیین نامه ته لنجی به ملوان اختصاص داده شود، دیده نمی‌شود و تنها لنجدار و همچنین تجار دیگر نقاط کشور از جمله تهران از آن سود خوبی می‌برند.
یک لنجدار گناوه ای به ایرنا گفت: یک شناور، باید سفرهای متعددی در طول یک سال داشته باشد تا چرخه زندگی عمده مردم این دیار که به دریا وابسته است، بتواند به راحتی بچرخد.
مرتضی زارعی افزود: انجام یک یا دو سفر دریایی در طول سال به هیچ وجه نمی تواند زندگی و اقتصاد آنها را با توجه به وضعیت گرانی‌ها بچرخاند.
وی بیان کرد: در این شهرستان بجز دریا ، فرصت و زمینه برای کسب و درآمد مردم وجود ندارد و اگر نتوانند در سال بیش از یک سفر انجام دهند فشار مالی و اقتصادی زیادی بر آنها وارد خواهد شد و درمنطقه بیکاری را ارمغان خواهد آورد.
ته لنجی
داد و ستد مردم ساکن در مناطق مرزی نوار ساحلی جنوب کشور از جمله شهرستان گناوه حتی قبل از انقلاب اسلامی با کشورهای حاشیه خلیج فارس و صادرات و واردات کالاهای اساسی از جمله ته لنجی رایج بوده‌است و همه نیز بر این امر واقف هستند.
حیات اقتصادی بسیاری از بنادر جنوبی ایران، بویژه شهرها و بنادری مثل گناوه وابسته به سهمیه کالایی است که ملوانان می‌توانند در سفرهای دریایی خود از کشورهای حاشیه خلیج فارس به ارمغان بیاورند.
از مجموع بیش از ۲ هزار شناور باری که در استان بوشهر فعالیت دارند و هر کدام از این لنج‌ها بین ۶ تا هشت ملوان دارند، بیش از ۵۰۰ فروند متعلق به شهرستان گناوه است که با این وسیله سال های سال به کسب و کار مشغولند.
برای تشویق ملوانان و مالکان شناورهای سنتی، معافیت گمرکی محدودی به نام "ته لنجی" از سالیان خیلی دور معمول شد و به این شکل که به ازای هر سفر دریایی مجاز به واردات مقدار محدودی کالا در حد و اندازه تهِ لنج بدون پرداخت عوارض گمرکی بودند.
"ته لنجی" یا عنوان رسمی‌تر "کالای همراه ملوان" در طول این سال‌ها در تلاطم سیاست‌ها مختلف، با نگرانی و استرس برای ساحل نشینان این دیار جان سالم بدر برده و هر بار دستورالعمل‌های جدید به خود دیده است، به طوری که یکبار تعداد سفرها را کاهش می‌دهند، یک بار اقلام وارداتی را کم می‌کنند و یکبار هم حجم کالای ورودی را کاهش می‌دهند اما با این روند هنوز تداوم دارد.
با این وجود اما ساحل‌نشینان از طریق "ته لنجی" مشاغل مختلفی را ایجاد کرده‌اند، از ملوانان و لنجداران که کالاها را وارد می‌کنند تا فعالان بازارهای بزرگ و کارگران زیادی که معیشتشان به آن گره خورده است.
"کالای همراه ملوان" اکنون تبدیل به نبض تپنده بسیاری از بنادر جنوبی کشور، به ویژه شهرستان گناوه شده است.
با این تفاصیل، بتازگی لایحه ته لنجی در مجلس شورای اسلامی با اکثریت رای نمایندگان مورد موافقت قرار گرفت، اگرچه مسئولان و فعالان اقتصادی استان بوشهر از جمله شهرستان گناوه نسبت به اصلاح بخشی از بندهای آن تاکید وافر داشتند.
گذری بر اظهار نظر مقامات کشوری، استانی و شهرستانی در خصوص ملوانان
اعتبار مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومانی برای بیمه ملوانان در بودجه ۱۴۰۲
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی چندی پیش اعلام کرد: بر اساس بند خ تبصره ۱۱ بودجه ۱۴۰۲، بیمه ملوانان با اختصاص مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان از سال جاری برقرار می‌شود.
علی اکبر صفایی در تشریح آخرین وضعیت بیمه ملوانان اظهار کرد: بر اساس بند خ تبصره ۱۱ بودجه سال ۱۴۰۲ که به بخش مسکن و حمل و نقل اختصاص دارد، مقرر شده است که مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان از محل وجوه حاصل از واگذاری اموال و دارایی‌های منقول و غیرمنقول مازاد و واگذاری طرح‌های تملک دارایی‌های نیمه‌تمام برای برقراری بیمه ملوانان تأمین شود.
وی افزود: سازمان تأمین اجتماعی نیز مکلف شده است از ابتدای سال ۱۴۰۲ نسبت به برقراری بیمه اشخاص مذکور، اقدام و گزارش اقدامات به‌عمل آمده را هر سه‌ماه یکبار به مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.
معاون وزیر راه ضمن تشکر از مجلس (به خصوص نمایندگان استان‌های ساحلی)، دولت و تمامی دستگاه‌های اجرایی که در این راستا همکاری داشته‌اند، عنوان کرد: طبق بند خ تبصره ۱۱ بودجه سال ۱۴۰۲ همه ملوانان دارای کارت فعال در سواحل جنوبی و شمالی کشور می‌توانند از مزیت بیمه ملوانی استفاده کنند.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان بوشهر در نشستی که با خبرنگاران در گناوه برپا شد، در خصوص دغدغه بیمه ملوانان اظهار کرد: نشست‌های مختلفی در مرکز کشور و استان برگزار شده که فرآیند آن طی شده و دستورالعمل‌ها در حال ابلاغ نهایی است که امیدواریم به زودی به عنوان مشاغل سخت و زیان آور ابلاغ شود..
مصدق کشاورزی بیان کرد: ملوانی از مشاغل سخت و زیان‌آور است اما مشکل اصلی این بود که متولی بیمه پردازی چه کسی باشد و چگونه ساماندهی کنیم تا بیمه این افراد به صورت مستمر پرداخت شود.
وی گفت: چندین راهکار در این راستا ارایه شده و در سفر رئیس مجلس شورای اسلامی به استان بوشهر باعث شد که مورد توجه جدی تر قرار بگیرد.
رئیس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی گناوه اظهار کرد: باتوجه به سختی‌های فعالیت ملوانی در سفرهای دریایی ، باید نگاه ویژه‌تری به این قشر از جمله حقوق و مزایا و بیمه شود.
کریم صفائی گفت: سایر مزایای مشخص شده قانونی در بخشنامه از قبیل حق بن، مسکن، عائله مندی، عیدی و سنوات نیز به حقوق باید اضافه شود و در قرارداد جدید محاسبه و لحاظ شود.
وی افزود: این اداره نسبت به حق و حقوق ملوانان از جمله افزایش حقوق و دستمزد آنها در سال جاری اهتمام جدی داشته و در این راستا اقدام کرده و بنا به مصوبه صورت گرفته از اول سال ۱۴۰۲ برای تمامی مالکان شناورها لازم اجرا و به آنها ابلاغ شده است.
مدیرعامل تعاونی لنجداران بندر گناوه به ایرنا گفت: ۸۰ درصد مرزنشینان استان بوشهر بخصوص این شهرستان، ارتزاق و معیشت خود را از طریق دریانوردی تامین می کنند و و این امر با تردد شناوران سنتی به کشورهای حاشیه نشین خلیج فارس باحمل وترخیص کالای ملوانی محقق می‌شود.
سیدعلی موسوی گمارانی بیان کرد: با گذشت ۶ ماه از سال، صادرنشدن مجوز سفر دوم برای تردد شناورهای سنتی شهرستان به کشورهای همسایه خلیج فارس، مشکلات عدیده‌ای برای مرزنشینان این شهرستان از جمله مشاغل مرتبط با دریانوردی ایجاد شده است.
وی افزود: باتوجه به اینکه صادر نشدن مجوز تردد سفرهای دریایی برای مردم این شهرستان که عمده شغل ساکنان آن به دریا گره خورده است، از مسئولان مربوطه انتظار و توقع داریم که هر چه زودتر اقدام کنند.
گمارانی گفت: مجوز سفرهای دریایی باید طوری زمان بندی شود که لنجداران و ملوانان بتوانند از فرصتی که برای آنها پیش آمده است، با سر درگمی مواجه نشوند و بتوانند با یک برنامه‌ریزی مناسب نتیجه بخش برای آنها باشد.
وی ادامه داد: لنجداران انتظار دارند در صدور ۲ مجوزی که به شناورها می‌دهند، از ابتدای نخست سال و نیمه دوم سال در شهریور محاسبه و اعمال شود و در نیمه و پایان سال، ایجاد مشکل برای لنجداران و ملوانان خواهد کرد.
مدیرعامل تعاونی لنجداران گناوه تصریح کرد: ملوانان و لنجداران و دیگر مشاغل مرتبط با آن در این دیار انتظار دارند سهمیه سفر دریایی از یک سفر به سفرهای بیشتر افزایش یابد که می تواند به بهبود معیشت دریانوردان و رونق منطقه کمک شایانی کند.
شهرستان ساحلی گناوه در شمال استان بوشهر واقع است و شغل ۸۰ درصد مردم این دیار به دریا از جمله مراودت تجاری با کشورهای همسایه خلیج فارس ارتباط دارد.