به گزارش ایرنا، کاروانسرای تاریخی باغ شیخ (عبدالغفارخان) ساوه روز گذشته همزمان با ۵۳ کاروانسرا و رباطی تاریخی کشور در چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو به عنوان بیست و هفتمین اثر تاریخی ایران در فهرست آثار جهانی به ثبت رسید.
این مهم تاریخی که یکی از راه های گشایش مسیر توسعه گردشگری در جهان محسوب می شود اتفاقی مهم برای شهرستان ساوه است که نگاه تک قطبی به حوزه صنعت را اصلاح و دیدگاهی نو به گردشگری و توسعه پایدارش داشته باشد.
ساوه ۴۳۰ اثر تاریخی شناسایی شده را در خود جای داده که ۱۳۰ مورد از آنها در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است
شهرستان تاریخی ساوه طوری تحت تاثیر صنعت قرار گرفته که جاذبه های تاریخی و گردشگری آن کمرنگ شده و ثبت یک اثر تاریخی آن در فهرست میراث جهانی (یونسکو) تلنگری برای روشن شدن چراغ خاموش شده تاریخ آن است.
این شهرستان به گونه ای در آغوش تاریخ آرمیده که به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، ساوه ۴۳۰ اثر تاریخی شناسایی شده را در خود جای داده که ۱۳۰ مورد از آنها در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است که کاروانسرای باغ شیخ به عنوان یکی از این آثار مهر ۱۳۵۴ در این فهرست قرار گرفته است.
پیگیری ۲ ساله نتیجه داد
این کاروانسرای چهار ایوانی اقلیم گرم و خشکِ متعلق به دوره زندیه با چهار هزار و ۸۰۰ متر مربع مساحت در هشت کیلومتری شرق ساوه در روستایی به همین نام واقع شده که به گفته رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ساوه، مقدمات ثبت جهانی آن از ۲ سال پیش آغاز شده بود.
سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ حدود چهار میلیارد ریال برای مرمت اضطراری، پاکسازی دیوارها از تبلیغات و شعار نویسی، حذف الحاقات باغ شیخ هزینه شد
«رضا ایاز» یادآور شد: با وجود اینکه کاروانسرای باغ شیخ یک اثر در اختیار وراث است اما وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به منظور انجام رسالت خود بدون توجه به این مساله در سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ حدود چهار میلیارد ریال برای مرمت اضطراری، پاکسازی دیوارها از تبلیغات و شعار نویسی، حذف الحاقات، اصلاح بدنه های آجری و مخلوط ریزی آن هزینه کرد.
آماده سازی اثر و تکمیل پرونده آن برای ثبت جهانی در فهرست آثار یونسکو از جمله دلایلی بود که «ایاز» برای اختصاص اعتبار به این اثر اعلام کرد و گفت: هم اکنون که تلاش ها و پیگیری ها به نتیجه رسیده تلاش می شود مشکلات وراثتی با همکاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مرتفع شود.
وی حل این مشکل را برای ماندگاری اثر در زمره آثار جهانی یونسکو ضروری اعلام کرد و افزود: استفاده از ظرفیت سازمان فرهنگی یونسکو در معرفی اثر به جامعه جهانی و جذب گردشگر، دریافت اعتبارات بین المللی برای مرمت و حفاظت اثر از جمله مزایای ثبت جهانی است.
آمادگی برای یک تغییر تاریخی
این اثر که یکی از بزرگترین کاروانسراهای کشور محسوب می شود و برخلاف سایر کاروانسراها فضای دور حیاط آن همسطح حیاط بوده و از چهار کنج محوطه درونی خود به فضاهای اصطبل و راه پله منتهی به بام تعبیه شده است.
کاروانسرای باغ شیخ ساوه که در مسیر اصفهان، اراک، قم به همدان، قزوین و تبریز قرار گرفته است که نشان از اهمیت آن در این مسیرهای ارتباطی است که هم اکنون نیز می توان از این فرصت برای احیای کاربری آن بهره برد.
در صورت آمادگی وراث و یا سرمایه گذاران امکان تبدیل این اثر به مرکز اقامتی، گردشگری و تفریحی با نظارت عالیه میراث فرهنگی تحت شرایط مورد نظر سازمان جهانی یونسکو وجود دارد.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ساوه با تشکر از حمایت های وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و قائم مقام وی، برای ثبت این اثر در فهرست آثار تاریخی جهان اظهار کرد: هم اکنون که امکان بهره مندی از مشوق های سازمان یونسکو برای این اثر وجود دارد به دنبال تغییر کاربری آن هستیم.
وی اضافه کرد: در صورت آمادگی وراث و یا سرمایه گذاران امکان تبدیل این اثر به مرکز اقامتی، گردشگری و تفریحی با نظارت عالیه میراث فرهنگی تحت شرایط مورد نظر سازمان جهانی یونسکو وجود دارد.
ساوه علاوه بر رونق در سایر حوزه ها از جمله صنعت، تولید و کشاورزی، نیازمند اعتلای گردشگری با توجه به پتانسیل های این بخش نیز است که ثبت جهانی کاروانسرای باغ شیخ می تواند این مسیر با برنامه ریزی و همکاری بخش دولتی و خصوصی هموار کند.
کاروانسرای باغ شیخ به عنوان یکی از کاملترین و جامع‌ترین کاروانسراهای ایران به لحاظ فرم پلان، تزئینات، رعایت تناسبات و الگوی چینش فضاهای کاربردی در پلان است.
استان مرکزی دارای ۱۱ کاروانسرای تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی بوده که سه مورد آن در شهرستان ساوه واقع شده است.