هشت سال دفاع مقدس علاوه بر رفع اشغال خاک میهن مان از لوث وجود دشمن متجاوز و نقش برآب کردن نقشه‌های شوم بعثیان، همچنین حفظ تمامیت ارضی کشور در سایه اراده ملی در شرایط نابرابر، به یک ذهنیت تاریخی نیز پاسخ درخوری داده و نشان داد اقوام ایرانی همه در یک تمامیت ارضی به نام ایران معنا پیدا می‌کنند و در زمان مقتضی به دفاع از کشور کمر می‌بندند.
با تحمیل جنگ در واپسین روز تابستان ۱۳۵۹ همه نگاه‌ها متوجه خوزستان شد، زیرا ارتش متجاوز بعثی با استعدادی چند برابر توان پدافندی کشور و به قصد تصرف خاک ایران در هفته‌های اول جنگ، تانک‌هایش را روانه شهرها و روستاهای کشور کرد.
سیل نیروهای داوطلب و خودجوش از سرتاسر کشور به خصوص خطه آذربایجان و تبریز به خوزستان و سایر مناطق جنگی، خواب شوم صدام را برآشفت و او را در قدم اول متوجه خطای بزرگ خود کرد.
از جمله مدافعان شهرهای خوزستان در روزهای اول جنگ، رزمندگان آذربایجان بودند که با امکانات شخصی و مشقت فراوان خود را به خوزستان رسانده بودند، براساس اسناد تاریخی علاوه بر سفر انفرادی از نقاط مختلف آذربایجان و مناطق ترک نشین کشور در همان یکی ۲ روز اول جنگ، دست کم ۲۰ گروه از آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل به خوزستان سفر کرده و داوطلبانه به مصاف دشمن شتافته‌اند.
این اهتمام در جریان جنگ تبدیل به یگان‌های متشکل از غیورمردان آذربایجان و نقش آفرینی بسیار ارزشمند و تاریخی شد.
به دلیل رشادت‌ها و حماسه‌آفرینی آذربایجانی‌ها در دفاع از سوسنگرد و شکستن محاصره آن و دیگر مناطق جبهه، در اواخر اردیبهشت‌ماه ۱۳۶۱ تیپ ۱ عاشورا که حدود ۷۰ درصد استعدادش را نیروهای آذربایجانی تشکیل می‌داد به استان آذربایجان‌شرقی اختصاص یافت و مهدی باکری بخاطر لیاقت و شایستگی‌اش به‌عنوان فرمانده تیپ عاشورا منصوب شد.
لشکر عاشورا لشکر به خط شکن موسوم بود، طریق القدس، ثامن الائمه، بیت المقدس،فتح المبین، رمضان، مسلم ابن عقیل، خیبر، والفجر مقدماتی ،والفجر۱، والفجر۲، والفجر ۴، کربلای ۵، کربلای ۸، نصر ، بدر، مرصاد از جمله عملیات های مهم جنگ تحمیلی بودند که رزمندگان آذربایجان برای دفاع از کشور در آنها نقش آفرینی کرده اند.
استان آذربایجان شرقی در دوران جنگ تحمیلی هشت هزار و ۷۵۶ شهید تقدیم اسلام و ایران کرده است که این سند گویایی برای رشادت‌های فرزندان این خطه از ایران اسلامی است.