به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، سه سال آبی گذشته (ابتدای مهر ۱۳۹۹ تا آخر شهریور ۱۴۰۰، ابتدای مهر ۱۴۰۰ تا انتهای شهریور ۱۴۰۱ و ابتدای مهر ۱۴۰۱ تا انتهای شهریور ۱۴۰۲) در حالی پشت سر گذاشته شد که میزان بارش‌ها در آن سال‌ها با کاهش روبه‌رو شد و این مساله اثرات خود را بر منابع آبی کشورمان باقی گذاشت.
بنا بر گزارش اخیر موسسه جهانی منابع (WRI)، کشورمان در رتبه چهاردهم جهان در زمینه بروز تنش آبی و جزو ۲۵ کشور با تنش بسیار بالای آبی قرار دارد.
گرچه امسال پیش‌بینی‌شده بارش‌های ال‌نینو کشورمان را تحت‌تأثیر قرار دهد، اما روند خشکسالی‌های سه‌ساله این موضوع را با اما و اگر روبه‌رو کرده است.
در همین زمینه، سخنگوی صنعت آب کشورمان گفته است: سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ به‌عنوان سومین سال خشک متوالی با آثار ملموس خشکسالی هیدرولوژیکی در ایران به پایان رسید.
«فیروز قاسم‌زاده» خاطرنشان‌کرد: در طول سه سال گذشته، کاهش به ترتیب ۳۷، ۱۸ و ۱۵ درصدی بارش نسبت به شرایط نرمال بر اساس شبکه ایستگاهی مبنای وزارت نیرو، باعث حاکم شدن خشکسالی هیدرولوژیکی و کاهش مضاعف دبی پایه رودخانه‌ها و ورودی به مخازن سطحی و منابع آب زیرزمینی شد و همین امر محدودیت‌های جدی در تامین آب نسبت به سال‌های نرمال به بار آورد.
وی گفت: نبود توازن زمانی و مکانی بارش‌ها نسبت به شرایط نرمال نیز باعث تشدید این محدودیت شد و در بعضی موارد استفاده از آب‌های به‌هنگام را ناممکن کرد.
قاسم‌زاده افزود: از سوی دیگر، کاهش ذخایر مخازن سدها یا ناهمگن بودن وضعیت ذخیره در مخازن در مناطق مختلف کشور باعث تشدید تنش‌های آبی در برخی مناطق نسبت به مناطق دیگر شد.
سخنگوی صنعت آب ادامه‌داد: به طور مثال، شرق کشور در سال آبی گذشته با کاهش جدی بارش روبه‌رو شد و ورودی برخی سدها از جمله سد «دوستی» به صفر رسید، این در حالی است که وضعیت مخازن سدهای جنوب غرب کشور به دلیل فعالیت مناسب سامانه سودانی در طول سال آبی گذشته در شرایط مطلوبی بوده و سدهای استان خوزستان در وضعیت بهتری نسبت به سال‌های گذشته قرار گرفتند.
مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور در ادامه اظهار داشت: بررسی‌های وضعیت بارش در سطح حوضه‌های آبریز اصلی کشور نشانگر این است که بارش در حوضه آبریز خلیج‌فارس و دریای عمان با کاهش پنج‌درصدی، دریای خزر با کاهش ۹ درصدی، دریاچه ارومیه با کاهش ۱۱ درصدی، فلات مرکزی با کاهش ۲۴ درصدی، مرزی شرق با کاهش ۳۸ درصدی و «قره قوم» با کاهش ۵۶ درصدی نسبت به شرایط نرمال مواجه بوده است.
قاسم‌زاده ادامه‌داد: از نظر استانی نیز بر اساس آمار شبکه ایستگاهی مبنای وزارت نیرو، استان‌های خراسان رضوی، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، قزوین و تهران با کاهش بیش از ۳۰ درصدی بارش نسبت به نرمال و استان‌های ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، خوزستان و چهارمحال‌وبختیاری با رشد بیش از ۱۰ درصدی بارش نسبت به شرایط نرمال مواجه بوده‌اند.
سخنگوی صنعت آب کشور در باره وضعیت پوشش برفی، گفت: از نظر وضعیت بارش برف در سال آبی گذشته نیز، بررسی اطلاعات پایگاه‌های ماهواره‌ای نشانگر این است که متوسط روزانه آب معادل برف با کاهش حدود ۲۵ درصدی و متوسط روزانه پوشش برفی با کاهش حدود ۱۳ درصدی نسبت به متوسط ۲۰ سال گذشته روبه‌رو بوده است. البته مقادیر متوسط روزانه آب معادل برف در سطح حوضه‌های آبریز کشور متفاوت بوده و به طور مثال در حوضه آبریز زاینده‌رود، مقدار آن با رشد بیش از ۲ برابری روبه‌رو بوده است، درحالی‌که در حوضه‌های آبریز دریاچه ارومیه و ارس با کاهش ۶۰ درصدی مواجه بوده است.
وی درباره وضعیت مخازن سدها نیز اظهار داشت: بررسی شرایط مخازن سدها در انتهای سال آبی ۱۴۰۲ -۱۴۰۱ نشانگر این است که ورودی به مخازن سدها نسبت به شرایط متوسط پنج سال اخیر دارای کاهش ۱۳ درصدی، خروجی‌ها دارای کاهش ۲۱ درصدی و حجم مخازن دارای کاهش چهار درصدی بوده است.
قاسم‌زاده اضافه‌کرد: از نظر ورودی در سطح حوضه‌های آبریز ۹ گانه مدیریتی (بر اساس تقسیمات جدید شرکت مدیریت منابع آب ایران)، حوضه آبریز کارون بزرگ و زاینده‌رود دارای رشد ورودی بیش از ۵۰ درصد نسبت به سال قبل، کرخه و مرزی غرب با رشد بیش از ۴۰ درصدی، زهره- جراحی و حوضه‌های جنوبی با افزایش هفت درصدی، سفیدرود بزرگ با کاهش ورودی ۱۰ درصدی، حوضه ارس و حوضه فلات مرکزی و مرزی شرق با کاهش ۱۸ درصدی، دریاچه ارومیه با کاهش ۲۱ درصدی، اترک و حوضه‌های شمالی با کاهش ۳۴ درصدی مواجه بوده است.
وی بیان‌داشت: حجم مخازن در انتهای سال آبی در حوضه‌ها ۹گانه نیز به گونه‌ای بود که حوضه‌های فلات مرکزی و مرزی شرق، اترک و حوضه‌های شمالی، دریاچه ارومیه و ارس با کاهش حجم ذخایر نسبت به سال قبل روبه‌رو بوده است و سایر حوضه‌ها رشد حجم ذخایر نسبت به سال قبل را دارد.
این مقام مسوول اظهار داشت: در انتهای سال آبی ۱۴۰۲-۱۴۰۱، درصد پُرشدگی مخازن سدها در سطح کشور متفاوت بوده و به طور مثال سدهای پنج‌گانه تهران دارای ۲۱ درصد پرشدگی، سد زاینده‌رود با ۳۶ درصد پرشدگی، سدهای ۱۳گانه دریاچه ارومیه با ۲۹ درصد، زنجیره کارون با ۶۶ درصد، سد کرخه با ۳۶ درصد، سد سفیدرود با ۱۰ درصد، سد اکباتان با ۱۳ درصد، زنجیره وشمگیر، گلستان و بوستان با صفر درصد پرشدگی، سد دوستی با هفت درصد و چاه نیمه‌ها با چهار درصد پرشدگی هستند.
سخنگوی صنعت آب کشور با اشاره به اینکه شروع سال آبی جدید (۱۴۰۳-۱۴۰۲) با پیش‌بینی سازمان هواشناسی مبنی بر فعالیت مناسب سامانه‌های بارشی در سطح کشور همراه است، گفت: بررسی نتایج مدل‌های اقلیمی نشانگر فعالیت مناسب سامانه‌های بارشی در فصول پاییز و زمستان در سطح کشور خواهد بود و در صورت تحقق پیش‌بینی‌ها، امید به جبران بخشی از اثرات منفی خشکسالی هیدرولوژیکی سه سال اخیر وجود دارد.
قاسم‌زاده عنوان‌کرد: احیای وضعیت مخازن آب سطحی و زیرزمینی کشور نیازمند تداوم سال‌های پربارش و حذف کامل آثار خشکسالی هیدرلولوژیکی است و در این شرایط، مدیریت مصرف آب و کاهش مصارف یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که باید در سطح جامعه مورد توجه قرار بگیرد.