«یوسف غفارزاده» روز شنبه در گفت و گو با ایرنا، اعلام کرد: میزان بارندگی در ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ۱۴۰۲ تا پایان شهریور ۱۴۰۳) و همچنین میزان حجم جریان آب در مقایسه با مدت مشابه سال قبل و دراز مدت کاهشی و میزان دما و تبخیر در استان صعودی است.
وی اظهار کرد: متوسط بارش در استان تا چهارم مهرماه سال آبی جاری ۳.۳ میلیمتر ثبت شده که این میزان در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل ۵۰.۷ درصد و نسبت به دراز مدت ۸۱.۴ درصد کاهش داشته است این داده ها نشان دهنده این است که مصرف بهینه آب در بخش های مختلف کشاورزی، صنعت و خانگی بسیار حایز اهمیت است و باید مراقب مصرف آب باشیم.
وی با بیان اینکه بیشترین بارش در پنج ایستگاه در سال جاری به ترتیب بستان آباد با ۱۶.۷ میلی متر، اهر با ۱۰ میلی متر، هریس با ۷.۲ میلی متر، سراب با ۶.۸ میلی متر و کلیبر با ۴.۸ میلی متر بوده است، افزود: در ابتدای سال گذشته آبی در مهرماه میزان بارندگی در استان ۶.۷ میلیمتر و ۳.۴ میلیمتر بیشتر از متوسط بارش های امسال بود و در واقع بارندگی ها با ۵۰.۷ درصد کاهش آغاز شده است.
غفارزاده ادامه داد: در دراز مدت نیز متوسط بارندگی در آغاز سال آبی ۱۷.۷ میلیمتر ثبت شده است که این رقم در مقایسه با بارندگی های سال آبی جدید ۱۴.۴ میلیمتر بیشتر بوده است.
وی اضافه کرد: در مدتی که از سال آبی جدید سپری شده بیشترین بارندگی در بستان آباد با ۱۶.۷ میلیمتر و کمترین بارندگی در ایستگاه های مرند، جلفا، میانه، ترکمن، هشترود، مراغه، بناب و عجب شیر با صفر میلیمتر بوده است.
کاهش میزان بارندگی در سه حوضه اصلی آبریز آذربایجان شرقی
غفارزاده به کاهش میزان بارندگی در سه حوضه اصلی آبریز استان شامل ارومیه، ارس و قزل اوزن اشاره کرد و گفت: میزان بارندگی در سال آبی جاری در حوضه ارومیه ۴.۲، ارس ۳.۲ و قزل اوزن ۱.۵میلیمتر بوده که به ترتیب نسبت به سال قبل ۲.۶، ۲.۸ و ۵.۱ میلیمتر و نسبت به دراز مدت به ترتیب ۱۲، ۱۹.۲ و ۱۳ میلیمتر کمتر شده است.
وی افزود: میانگین کاهش بارندگی در سال آبی جاری در این سه حوزه در مقایسه با سال قبل ۵۴.۴ درصد و در مقایسه با دراز مدت ۸۳.۹ درصد کمتر شده است.
۲۱ درصد حجم مخازن سدهای ۱۰ گانه استان پر است
مدیرعامل آب منطقه ای استان با بیان اینکه حجم کل در تراز نرمال سدهای ۱۰ گانه استان ۵۷۶ میلیون متر مکعب است گفت: به طور میانگین، ۲۱ درصد حجم سد های علویان، سهند، نهند، آیدوغموش، ستارخان، تاجیار، قلعه چای، زنوز، کردکندی و ارسباران پر شده و در حال حاضر بیشترین آب در سد سهند با ۶۷.۵۰ میلیون مترمکعب و کمترین آب در سد زنوز با ۲۳۰هزار مترمکعب وجود دارد.
غفارزاده اضافه کرد: از نظر درصد پرشدگی نیز سد سهند با ۴۱ درصد بیشترین و نهند با سه درصد کمترین پرشدگی را دارند.
وی ادامه داد: حجم ورودی تمامی سدهای استان در سال آبی جاری کاهش ۱۰۰ درصدی داشته اما نسبت به سال گذشته آبی ۸۶ درصد کمتر شده است و امسال کمتر از صدهزار مترمکعب آب به سدهای استان وارد شده است.
پرشدگی ۲ سد ارس و خداآفرین ۱۴ درصد است
غفارزاده با بیان اینکه پرشدگی ۲ سد مرزی خداآفرین و ارس نیز در حال حاضر ۱۴ درصد است گفت: سد ارس در حال حاضر ۲۲ درصد و سد خداآفرین ۹ درصد آب دارد.
وی ادامه داد: حجم کل در تراز نرمال این ۲ سد ۲ هزار و ۸۶۶ میلیون مترمکعب است اما در حال حاضر ۴۱۳.۷ میلیون مترمکعب در پشت این سدها آب جمع شده است.
وی افزود: در سال آبی جاری نیز میزان آب ورودی به این ۲ سد ۲۳.۷ میلیون متر مکعب است که نسبت به سال گذشته که ۳۶.۹ میلیون متر مکعب بود ۳۶ درصد و نسبت به دراز مدت ۱۰۰ درصد کمتر شده است.
افزایش دما و بالا رفتن میزان تبخیر، تهدیدی علیه منابع آبی
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان شرقی همچنین به افزایش دما و بالا رفتن میزان تبخیر و تهدید منابع آبی استان در نتیجه این افزایش، اشاره کرد و گفت: در حال حاضر ۶ ایستگاه دما و تبخیر سنجی در استان مشغول اندازه گیری دما و میزان تبخیر هستند.
غفارزاده ادامه داد: بر اساس گزارش هایی که از این ایستگاه های وصول شده متوسط دما در استان تا پایان شهریور ماه جاری ۱۲.۵ درجه سانتیگراد بوده که نسبت به سال آبی ۱۴۰۱ -۱۴۰۰، ۶ دهم درجه و نسبت به دراز مدت ۱.۳ درجه بیشتر شده است.
وی اضافه کرد: متوسط تبخیر در سال آبی گذشته یک هزار و ۵۹۸ میلیمتر بوده که در مقایسه با سال قبل تر ۴.۷ و دراز مدت ۱۰.۲ درصد بیشتر شده که به معنی از دست رفتن منابع آبی استان به اندازه ۱۰.۲ درصد در بلند مدت است.
ارتباط مستقیم بارندگی با حجم جریان و ورودی سدها
غفارزاده کاهش حجم جریان و ورودی سدها را نتیجه کاهش بارندگی ها اعلام کرد و گفت: مجموع حجم جریان در استان تا پایان شهریور ماه امسال ۱۶۰ میلیون متر مکعب بود که در مقایسه با سال قبل ۳۷ و در مقایسه با دراز مدت ۷۳ درصد کمتر شده است.
وی افزود: در سال آبی گذشته ورودی سد ارس نیز ۲ هزار و ۳۲۳ میلیون متر مکعب ثبت شد که در مقایسه با سال آبی قبل تر ۱۶ و دراز مدت ۴۳ درصد کاهش یافت.
کاهش ۹۰ میلیون مترمکعبی ذخایر آب های زیرزمینی
غفارزاده با بیان اینکه ۱۶ محدوده مطالعاتی شامل ۲۵ آبخوان در مورد آب زیرزمینی در استان وجود دارد، افزود: ۲۰ آبخوان در حوضه دریاچه ارومیه، سه آبخوان در حوضه رود ارس و ۲ آبخوان در حوضه آبریز سفیدرود بزرگ واقع شده اند که در سال آبی گذشته تنها ۹۰ میلیون متر مکعب آب دارند.
وی اضافه کرد: مساحت این آبخوان ها بیش از سه هزار و ۸۰۰ کیلومتر مربع است که تراز آبی و حجم ۲۱ آبخوان در سال آبی گذشته منفی و تنها چهار آبخوان ترکمانچای، ملکان، بستان آباد و مهربان مثبت بود.
بیشترین افت تراز آبی مربوط به آبخوان سرای در شهرستان مرند با منفی ۲۸۱ سانتیمتر است و آبخوان های شیرامین آذرشهر، دوزدوزان و تسوج به ترتیب با منفی ۱۷۲، ۱۶۵ و ۱۵۰ سانتیمتر در رده های بعدی قرار گرفته اند.
غفارزاده گفت: بیشترین افت تراز آبی مربوط به آبخوان سرای در شهرستان مرند با منفی ۲۸۱ سانتیمتر است و آبخوان های شیرامین آذرشهر، دوزدوزان و تسوج به ترتیب با منفی ۱۷۲، ۱۶۵ و ۱۵۰ سانتیمتر در رده های بعدی قرار گرفته اند.
وی خاطرنشان کرد: بیشتر کاهش حجم آب زیرزمینی نیز در آبخوان مرند اتفاق افتاده و حجم آب در این آبخوان ۳۰.۵۵ میلیون متر مکعب کاهش یافته است و آبخوان های شبستر - صوفیان و تبریز نیز به ترتیب با ۱۵.۷۶ و ۹.۴۷ میلیون مترمکعب در رده های بعدی کاهش حجم آب های زیرزمینی قرار دارند.
غفارزاده افزود: آبخوان هایی که در سال آبی گذشته حجم آبی آنها مثبت بوده ترکمانچای با ۹ دهم، ملکان ۴۴ صدم، بستان آباد ۶۲ صدم و مهربان ۵۲ صدم بود و در ۲۵ آبخوان موجود در استان، حجم آب در مجموع ۸۷.۷۱ میلیون مترمکعب کمتر شده که نتیجه اضافه برداشت و افزایش چاه های عمیق و عدم تغذیه آب های زیرزمینی در میانگین بلند مدت است و همین امر موجب نشست زمین در مناطق مختلف استان شده است.
وی متوسط سالانه تغییرات در حجم آبی آبخوان های استان را منفی ۳۸.۲۴ میلیون مترمکعب اعلام کرد و گفت: در متوسط سالانه نیز آبخوان مرند با ۱۴.۹۱ میلیون مترمکعب بیشترین افت را داشته و آبخوان های هادی شهر، سرای و شیرامین در متوسط سالانه، مثبت بوده اند.
غفارزاده افزود: در متوسط سالانه تغییرات تراز آبی نیز، آبخوان های دوزدوزان منفی ۵۹، مرند منفی ۴۹ و ترکمانچای منفی ۲۴ و آبخوان های هادی شهر، سرای و شیرامین به ترتیب مثبت یک، سه و هفت سانتیمتر بوده است.