به گزارش روز چهارشنبه خبرنگار ایرنا، مازندران از امروز یک همایش بین‌المللی در حوزه گردشگری با محوریت کشورهای حوزه دریای خزر و برخی آژانس‌های گردشگری روسیه است تا گامی برای برندسازی برخی ظرفیت‌ها و فرصت‌های اقتصادی این استان پراستعداد در زمینه گردشگری برداشته شود.
طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، این همایش قرار است از امروز تا هشت مهر حول محورهایی همچون گردشگری سلامت، گردشگری روستایی و بومگردی، فرصت‌های سرمایه‌گذاری، صنایع دستی فاخر، گردشگری فرهنگی و تاریخی، گردشگری خلاق و ماجراجویانه و گردشگری کشاورزی و طبیعت‌گردی برگزار شود. رویدادی که با محوریت تبادل ظرفیت‌های گردشگری بین روسیه و مازندران و همچنین نگاهی به این نوع مراودات با کشورهای حوزه CIS طراحی شده است.
برپایی تورهای گردشگری برای مهمانان خارجی و برگزاری نمایشگاه‌های صنایع دستی، غذاهای بومی، پنل‌های تخصصی و از همه مهم‌تر نشست‌های رودررو بین سرمایه‌گذاران و مسئولان مازندرانی و خارجی نیز در دل این رویداد گنجانده شده است. اما صرف‌نظر از این‌که این رویداد به چه شکلی و با چه جزئیاتی برگزار می‌شود، نقطه و نکته اصلی مد نظر باید خروجی رویداد باشد؛ نه برگزاری آن.
مروری بر تاریخچه خبرهای مرتبط با برپایی این قبیل رویدادها در مازندران نشان می‌دهد مواردی از این دست طی یک دهه اخیر و حتی پیش از این بارها مشاهده شده که برخی مواردشان از نظر نوع برگزاری و حضور مقام‌های داخلی و خارجی کیفیت قابل قبولی داشتند، اما پاشنه آشیل همه آن‌ها بی‌نتیجه ماندن و تمام شدنِ ماجرا پس از پایان رویداد اصلی بود. فرقی هم ندارد که رویداد از نوع یک همایش علمی و اقتصادی باشد یا جشنواره‌ای فرهنگی، هنری و گردشگری. همگی در مازندران بدون این‌که استمراری در نتیجه‌گیری داشته باشند به پایان رسیدند و فقط خبرها و عکس‌هایی از آن‌ها در حافظه رسانه‌ها باقی ماند.
برای ارائه تصویری بهتر از این روند ناقص میزبانی‌ها و رویدادسازی‌ها در مازندران می‌توان برخی از آن‌ها را بسیار کوتاه و گذرا مرور کرد؛ با این پیشنهاد که در پایان هر کدام‌شان بپرسیم: «آیا رویداد مد نظر به نتیجه مشخصی رسید و توانست جریانی مستمر در حوزه مرتبطش برای استان ایجاد کند؟»
جشنواره بین‌المللی فیلم و عکس میراث مشترک اقوام حاشیه خزر
مازندران از ۲۸ فروردین ۱۳۸۵ به مدت سه روز در هتل بزرگ رامسر میزبان یک رویداد فرهنگی و هنری بین‌المللی شد که اتفاق خوبی برای این استان به شمار می‌آمد و می‌توانست آغازگر یک جریان فرهنگی بین‌المللی در این استان باشد. رویدادی که با حضور ۲۴ مستندساز داخلی و خارجی و هنرمندانی از کشورهای تاجیکستان، ازبکستان، ارمنستان، ترکیه، قزاقستان، ترکمنستان، آذربایجان، روسیه و افغانستان برگزار شد. این رویداد فرهنگی دارای بخش‌هایی مانند همایش علمی، نوروزخوانی و بهارخوانی و اکران فیلم‌های مستند و برپایی نمایشگاه عکس و اجرای موسیقی بود.
۴۱ فیلم مستند داخلی و خارجی با موضوع نوروز در آن اکران شد. یک نمایشگاه عکس با ۲۱ اثر شاخص از هنرمندان ایرانی و کشورهای حاضر در این رویداد برگزار شد و ۱۷ گروه موسیقی از استان‌های مختلف کشور و ۵ گروه موسیقی از کشورهای دریای خزر دراین جشنواره برنامه اجرا کردند.
یکی از اهداف برگزاری این رویداد تقویت روابط فرهنگی و گردشگری بین ایران و کشورهای همسایه، به ویژه روسیه بود. یعنی همان هدفی که اکنون نیز ۱۷ سال پس از جشنواره بین‌المللی میراث مشترک، در رویداد بین‌المللی گردشگری دنبال می‌شود.
جشنواره میراث مشترک اقوام حاشیه دریای خزر پس از سال ۱۳۸۵ هرگز برگزار نشد. حتی سال ۱۳۹۳ مدیرکل وقت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران که برای دومین بار این مسئولیت را به عهده گرفته بود و این رویداد نیز در دوره نخست مدیرکلی او برگزار شده بود اعلام کرد، آمادگی برای برگزاری دومین دوره جشنواره میراث مشترک کشورهای حاشیه دریای خزر وجود دارد. برای دوره دوم نیز پیشنهاد شد تا جشنواره با نگاه به میراث فرهنگی، معماری و گردشگری کشورهای حاشیه دریای خزر و با تمرکز بر تقویت روابط با روسیه برگزار شود. اما خبری از برگزاری رویداد نشد و همایش میراث مشترک به تاریخچه رویدادهای بی‌سرانجام مازندران پیوست.
کنفرانس بین‌المللی گردشگری سلامت کشورهای عضو اکو
مرداد ۱۳۹۳ یکی از مهم‌ترین رویدادهای بین‌المللی مرتبط با گردشگری مازندران در تاریخ این استان به میزبانی رامسر و با حضور مسئولان برجسته‌ای از کشورهای اتحادیه همکاری‌های اقتصادی اکو برگزار شد. مازندران میزبان نخستین کنفرانس بین‌المللی گردشگری سلامت کشورهای عضو اکو شده بود. رویدادی که با حضور حدود ۷۰ مهمان خارجی از ٩ کشور آذربایجان، ازبکستان، افغانستان، تاجیکستان، ترکیه، پاکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان به همراه ده‌ها کارشناس گردشگری برگزار شد و قرار بود سکوی پرتاب مازندران در شاخه گردشگری سلامت باشد.
کیفیت و اعتبار رویداد در حدی بود که رئیس اتاق اکوی ایران، استاندار مازندران، دبیر کل همکاری‌های اقتصادی اکو، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، رئیس اتاق بازرگانی ایران و وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سخنرانان افتتاحیه این کنفرانس بودند.
۲ نشست علمی با عنوان «توسعه و تنوع محصولات و خدمات گردشگری سلامت» و «مدیریت زمین و منطقه‌بندی گردشگری سلامت» از برنامه‌های نخستین روز این کنفرانس بین‌المللی بود. در دومین روز هم ۳ نشست تخصصی با عنوان «توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی در گردشگری سلامت»، «اقتصاد گردشگری سلامت و فناوری ارتباطات و اطلاعات» و «ارتباط با مشتری، تبلیغات و بازاریابی در گردشگری سلامت» برگزار شد.
به طور همزمان نمایشگاه گردشگری سلامت در رامسر و آمل برگزار شد و بازدید از برخی زیرساخت‌های درمانی و همچنین جاذبه‌های گردشگری مازندران نیز برای مهمانان برنامه‌ریزی شد. از خروجی این رویداد مهم گردشگری در مازندران نیز چیزی نمی‌توان یافت. اکنون ۹ سال پس از برگزاری آن رویداد، هنوز رونقی در گردشگری سلامت مازندران دیده نمی‌شود.
جشنواره بین‌المللی فیلم وارش
یکی از رویدادهای فرهنگی برجسته مازندران یا به عبارتی شاخص‌ترین رویداد فرهنگی و هنری بین‌المللی مازندران جشنواره فیلم وارش است که ۹ دوره از آن طی دو دهه اخیر برگزار شد و برخی دوره‌ها از جمله دوره نهم گستره‌ای بین‌المللی داشت. هرچند که این رویداد فرهنگی و هنری تا کنون ۹ دوره برگزار شد، اما طبق تقویم دوسالانه‌ای که برای آن در نظر گرفته شده بود پیش نرفت و بی‌نظمی‌ها در رعایت زمان برگزاری آن باعث شد به جایگاه تثبیت شده‌ای در حوزه فرهنگ و هنر کشورهای حاشیه دریای خزر نرسد.
نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم وارش اردیبهشت ۱۳۹۸ پس از ۴ سال وقفه برگزار شد. البته در این دوره جشنواره از کیفیت قابل قبولی برخوردار بود و بخش مسابقه بین‌الملل آن با حضور فیلمسازانی از کشورهای حاشیه دریای خزر برگزار شد. اما کم‌توجهی به اهمیت استمرار در برگزاری آن، نگذاشت از این میزبانی با کیفیت جریانی برای فرهنگ و هنر و گردشگری استان ایجاد شود.
در حالی که رویدادهایی مانند جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان اصفهان، جشنواره تئاتر خیابانی مریوان و چندین رویداد فرهنگی و هنری دیگر در سایر استان‌ها طی سال‌های اخیر به برندی برای استان‌های میزبان تبدیل شده‌اند و حتی پیوند بین فرهنگ و هنر و گردشگری را نیز به واسطه اهمیت و اعتبارشان رقم زده‌اند.
جشنواره موسیقی بومی البرزنشیان لیلم
یکی از رویدادهای قابل توجه و جذاب فرهنگی و هنری مازندران در یک دهه اخیر، جشنواره موسیقی البرزنشینان با عنوان «لیلم» بود که نخستین دوره آن سال ۱۳۹۵ با هدف ارتقاء جایگاه موسیقی بومی، معرفی هنرمندان، کشف استعدادها و ترویج فرهنگ موسیقایی گستره مازندران فرهنگی و همچنین تقویت ارتباط فرهنگی از کانال موسیقی بومی بین کشورهای همسایه دریای خزر بود.
دومین دوره و سومین دوره این رویداد در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ برگزار شد، اما با وجود استقبال قابل توجهی که از این رویداد فرهنگی و هنری در شهرهای مختلف استان رقم خورده بود، با گذشت ۵ سال از سومین دوره آن هنوز خبری از برنامه‌ریزی برای برگزاری دوره چهارم نیست. این در حالی است که از لیلم به عنوان یکی از فستیوال‌ها و فرصت‌های مهم فرهنگی مازندران برای برندسازی گردشگری فرهنگی و جذب گردشگران خارجی علاقه‌مند به فرهنگ و هنر حاشیه جنوبی دریای خزر یاد می‌شد.
رویداد بین‌المللی ساری ۲۰۲۲
گل سرسبد همه رویدادهای ناتمام و بدون نتیجه و رها شده در مازندران، رویداد بین‌المللی گردشگری ساری ۲۰۲۲ است. رویدادی که نسبت به سایر رویدادهای برگزار شده در مازندران طی سال‌های اخیر، بیشترین تمرکز بر برگزاری آن وجود داشت. رویدادی که با پیشنهادی از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران به سازمان اکو رسید و میزبانی نخستین دوره آن نیز نصیب مازندران شد.
از زمان تصویب رویداد در مهر ۱۳۹۸ تا زمان برگزاری مراسم افتتاحیه در ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۱، مازندران بیش از ۳۰ ماه زمان داشت تا بتواند برنامه‌ریزی درستی برای بهره‌برداری از این رویداد فرصت‌ساز انجام دهد. ۲۰ تا ۲۳ اردیبهشت مراسم افتتاحیه این رویداد با حضور مهمانانی از سازمان اکو و سفارتخانه‌های کشورهای عضو در ساری برگزار شد و پس از آن عملا هیچ اتفاقی برای گردشگری مازندران رقم نخورد.
با پایان سال ۲۰۲۲ نیز بدون این که مسئولان استان گزارشی از دستاوردهای این میزبانی ارائه دهند، نمادهای مرتبط با این رویداد از مرکز استان جمع‌آوری شد. قرار بود طی یک سال یا دست‌کم چند ماه به بهانه این رویداد بین‌المللی گردشگری، مازندران مقصد سفرهای متعدد گردشگران خارجی از کشورهای عضو اکو شود و در همین راستا نیز برنامه‌های فرهنگی و هنری متعددی هم در مناطق مختلف این استان برگزار شود. متاسفانه نه تنها هیچ کدام از این اهداف محقق نشد، بلکه هیچ یک از مسئولان استان نیز پس از پایان سال ۲۰۲۲ کوچک‌ترین اظهارنظری درباره عملکرد استان در این میزبانی و بهره‌برداری از این رویداد نکردند.
رفت و آمد هیئت‌های تجاری و اقتصادی
از این دست رویدادها می‌توان باز هم در تاریخچه سال‌های اخیر مازندران یافت. از میزبانی جشنواره فیلم یاس تا برگزاری همایش‌های مختلف مرتبط با فرصت‌های سرمایه‌گذاری. اما در کنار این چند مورد از رویدادهای بی‌سرانجام باید به رفت و آمد هیئت‌های بازرگانی و اقتصادی نیز اشاره کرد. طی دو دهه اخیر و در دولت‌های مختلف بارها از مازندران گروه‌های مسئولان به کشورهای همسایه به ویژه روسیه سفر کردند و بارها نیز از همین کشورها هیئت‌هایی به مازندران آمدند. تفاهمنامه‌های متعددی در این سفرها به امضا رسید و بازار خواهرخواندگی بین شهرهای مازندران با شهرهای سایر کشورها نیز داغ شد. نمایشگاه‌هایی از مازندران در برخی از این کشورها نیز برگزار شد. اما آیا خروجی این آمد و شدها به اندازه‌ای بود که قابل ارائه باشد؟
حالا رویداد بین‌المللی گردشگری مازندران که به میزبانی بابلسر در حال برگزاری است و اگر درس‌های به جا مانده از تجارب پیشین مازندران در این میزبانی‌ها به کار گرفته نشود و نگاه صرفا رویدادمحورانه همچنان پابرجا باشد، نمی‌توان و نباید منتظر بهره گرفتن از این رویداد بود. مگر این‌که جریان‌سازیِ پس از رویداد و پیگیری‌های مرتبط با اهداف و ایده‌های مطرح شده به عنوان اولویتی مهم‌تر از برگزاری رویداد مورد توجه مدیران ارشد مازندران قرار بگیرد.