به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، حجت الاسلام والمسلمین سید عبدالفتاح نواب روز پنجشنبه - ۶ مهرماه ۱۴۰۲- در وبینار اول سی و هفتمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی اظهار داشت:پیامبر گرامی اسلام(ص) واهل بیت (ع) منادی وحدت میان مسلمانان هستند. یکی از مباحث بسیار مهم و راهبردی در جهان اسلام، امر وحدت مسلمانان است. کتاب آسمانی یکی از مشترکات مسلمانان است؛ چراکه این کتاب تحریف نشده و همه مسلمانان بر آن اتفاق نظر دارند.
حجت الاسلام نواب با بیان اینکه یکی از اصول وحدت این است که منافع امت اسلامی باهم یکی است، تصریح کرد: امام خمینی (ره) فرمودند «ما برای دفاع از اسلام، ممالک اسلامی و استقلال ممالک اسلامی در هر حال مهیا هستیم. برنامه ما، برنامه اسلام است. وحدت کلمه مسلمین است. اتحاد ممالک مسلمین است. بنابراین اگر در بوسنی مسلمان‌ها تحت شکنجه قرار می‌گیرند باید مسلمان‌های کشورهای دیگر به کمک‌شان بروند یا در جای جای جهان اسلام دست‌های صهیونیست‌ها یا ایادی استکبار جهانی به مسلمانی ظلم بکند، مسلمانان دیگر به کمکش می‌روند. این نشانه خود وحدت است».
نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت تصریح کرد: اصل دوم وحدت، حرکت به سمت الگو شدن است، اسلام از مسلمان‌ها می‌خواهد که الگویشان پیامبر گرامی اسلام(ص) باشد. اصل سوم، محوریت برخی از عبادات همانند حج است. اصل چهارم بر پایه گفت‌وگو و مراوده نهادینه شده است، ما مسلمانان باید با یکدیگر ارتباط و تعامل داشته باشیم. امام خمینی (ره) می‌فرمایند: مسلمین مامورند به دوستی و مواصلت و نیکویی به یکدیگر.
حجت الاسلام نواب خاطر نشان کرد: اصل پنجم، اصل شناخت و هم افزایی است. وقتی که مسلمانان یکدیگر را بشناسند، می‌توانند نیازهای یکدیگر را درک کنند و بهتر می‌توانند به یکدیگر خدمت کنند.
وی در ادامه به چالش‌ها و موانع پیش روی وحدت اسلامی اشاره کرد و گفت: مهمترین چالش و مانع برای وحدت امت اسلامی، غده سرطانی رژیم غاصب صهیونیستی است. از زمانی که این رژیم نکبت بار در منطقه نفوذ کرد، متاسفانه اختلافات میان مسلمانان فراوان شد.
نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت در همین خصوص ادامه داد: دومین عامل مانع وحدت، تکیه بر تفاوت های مذهبی است. سومین مانع،سرمایه گذاری دشمنان برای برافروختن آتش تفرقه میان مسلمانان است. چهارمین مانع پیشرفت وحدت در بین مسلمانان، تندروی و تعصب است. پنجمین مانع، تهمت و تکفیر است و در نهایت ششمین مانع، قومیت گرایی است.
وی تصریح کرد: امروز باید میان کشورهای اسلامی همکاری برقرار شود، اگر کشوری کمک خواست باید نیازش را برطرف کرد. ما باید بتوانیم یک برنامه اقتصادی با کشورهای اسلامی داشته باشیم تا از این طریق به سمت وحدت، گام های گسترده ای برداریم.
«تکفیر» مانع وحدت و تقریب است
حجت الاسلام و المسلمین محمد حسن زمانی مدیر دفتر اجتماعی- سیاسی حوزه های علمیه اعتقاد به تکفیر، اندک شمردن مشترکات بین مذاهب و اطلاعات غلط از دیگر مذاهب را از موانع پذیرش وحدت و تقریب از سوی برخی علمای اهل سنت و شیعه عنوان کرد.
وی خاطرنشان کرد: می خواهیم بدانیم چرا به رغم اینکه تمامی علما و فرهیختگان امت اسلامی معتقد به وحدت هستند و در شعار و عقیده همه قبول دارند که وحدت بر همه امت لازم است، اما در عمل بسیاری از آنان تاکنون در هیچ کنفرانس وحدت و تقریبی شرکت نکرده و هیچ سخنرانی راجع به وحدت و تقریب نداشته اند و از این کار پرهیز دارند .
حجت الاسلام و المسلمین زمانی با اشاره به اینکه در طول این چهار دهه در این زمینه کالبدشکافی انجام داده است، گفت: من با همین گروه از اهل سنت و شیعه که در کنفرانس های تقریبی شرکت نمی کنند، صحبت کرده و ۱۰ مانع از مجموعه موانع را فهرست وار بر می شمارم، گر چه هر کدام از اینها احتیاج به بحث مفصلی دارد.
زمانی مانع اول را اعتقاد برخی از اهل تسنن یا تشیع به تکفیر یا نوعی از تکفیر دانست و گفت: اگر یک سنی به تکفیر شیعه معتقد باشد، دیگر نمی تواند به مقوله وحدت عمل کند. وهابی ها و داعشی ها و تعداد اندکی از غیروهابی ها به تکفیر شیعه معتقدند و شیعه را کافر می دانند. از ایشان انتظاری نیست، زیرا معتقدند توسل به انبیا و اولیا یا زیارت و تبرک به آثار انبیا شرک است.
وی افزود: می دانیم که اکثریت قاطع اهل سنت در عالم معتقد به توسل هستند و بسیار به پیغمبر اکرم (ص) و اهل بیت پیامبر (س) متوسل شده و شفا گرفته اند و کتب و جزوه های بسیاری راجع به توسل علمای بزرگ مذاهب اسلامی و مذاهب اهل سنت نوشته اند
زمانی از میان علمای شافعی چهره های برجسته ای چون شیخ مؤمن شبلنجی و سید مؤمن بن حسن بن شبلنجی شافعی مصری، مؤلف کتاب نور الابصار را نام برد که این کتاب درباره توسل وی به سیده نفیسه، بانوی بزرگواری از سلاله اهل بیت در قاهره و شفای چشمش از نابینایی نوشته شده است. او نذر کرد به پاس این محبت، کتابی بنویسد که زندگی دوازده امام اهل بیت (س) و تعدادی از اهل بیت پیغمبر (س) را در آن تشریح کند و اسم این کتاب را «نور الابصار» گذاشت. یعنی اگر کسی می خواهد بصیرت پیدا کند و چشمش بینا شود و نورانیت پیدا کند، باید متوسل به اهل بیت پیغمبر اکرم (ع) شود.
وی درباره کتب دیگری از علمای شافعی و حنفی نیز گفت: کتاب ینابیع الموده (سرچشمه های مودت) از حافظ سلیمان بن ابراهیم بن قندوزی حنفی است که آیه شریفه قرآن درباره توسل را مطرح کرده است. در بین مالکی ها یا حنبلی ها نیز علمای بزرگواری داریم که راجع به توسل کتاب نوشته اند.
مدیر دفتر اجتماعی- سیاسی حوزه های علمیه مانع دوم را تلقی اندک بودن مشترکات بین مذاهب و فراوانی اختلافات عنوان کرد و گفت: اگر یک سنی یا یک شیعه معتقد به درصد کمی از مشترکات و درصد بالایی از اختلاف میان مذاهب باشد، نمی توان انتظار وحدت از آنها داشت، این تلقی نادرست است، حال آنکه واقعیت این است که مشترکات بین مذاهب اسلامی بسیار بیش از اختلافات است.
زمانی مانع سوم را اطلاعات غلط از مذاهب دانست و خاطرنشان کرد: گاهی اطلاعات غلطی وجود دارد و یک عالم سنی یا شیعه به این اطلاعات غلط تکیه می کند بنابراین دیگر نمی توان از او انتظار وحدت داشت.
وی با بیان اینکه اهل سنت ایران تقریباً صد درصدشان دارای محبت اجمالی به دوازده امام (ع) هستند، گفت: اهل سنت دنیا هم حدود ۹۹ درصد دارای محبت و مودت به ائمه اهل بیت (س) هستند و در دنیا حدود یک درصد نسبت به ائمه دشمنی دارند که آنها ناصبی هستند.
زمانی خاطرنشان کرد: لازم است همه ششیعیانی که نگاه منفی به اهل سنت دارند، از بزرگان اهل سنت بپرسند تا نگاهشان عوض شود و همچنین عزیزان اهل سنت که نگاه منفی به شیعیان دارند، از بزرگان شیعه بپرسند تا نگاهشان تغییر کند.
تعصب‌گرایی از موانع وحدت است
محمدعلی آذرشب استاد دانشگاه تهران گفت: خلق و خوی ناپسندی که مانع از تحقق برادری می‌شود، گرایش به تعصب‌گرایی آمیخته با نژادپرستی است.همین تعصب‌گرایی‌هاست که باعث می‌شود ملت‌ها با یکدیگر وارد منازعه و درگیری شوند. برادری اصطلاح مهمی است که اسلام و قرآن کریم، تأکید زیادی بر روی آن داشته‌اند.معجزه بزرگ اسلام این بود که قبایل درگیر در شبه جزیره عربی را به یک امت متحد تبدیل کرد و محور اصلی این وحدت و همبستگی نیز برادری بود.
وی با اشاره به آیات وحدت در قرآن کریم گفت: هر آنچه که به وحدت و برادری میان مسلمانان و مؤمنان خدشه وارد کند، باید اصلاح شود و این همان چیزی است که ما امروز در جوامع اسلامی به آن نیاز داریم. امروز ما درگیری‌های زیادی را در نقاط مختلف جهان اسلام مشاهده می‌کنیم؛ بنابراین پایبندی به روند اصلاح میان مسلمانان و مؤمنان در صورتی که به برادری آنها خدشه وارد شود، یک امر ضروری است.
آذرشب گفت:حقیقتا برادری، نعمت بزرگی است که خداوند به امت اسلامی ارزانی داشته و این نعمت را به مسلمانان و مؤمنان یادآوری کرده است. این خداوند متعال بود که به وسیله اسلام، قبایل درگیر با یکدیگر را از دشمنی نجات داده و به سمت برادری سوق داد.
وی با طرح این سؤال که چگونه می‌توانیم روح برادری را در جوامع اسلامی حاکم سازیم؟ اظهار داشت: برای تحقق این هدف، لازم است موانعی را که در مسیر تحقق برادری قرار دارند، از پیش روی برداریم. بر اساس آیات قرآن، کنار گذاشتن خلق و خوی ناپسند مقدمه دستیابی به برادری است. اولین خلق و خوی ناپسند و بدترین آنها خودخواهی و خودپرستی است و اگر جامعه‌ای در خودخواهی‌ها غرق شود، درگیری در این جامعه فراگیر می شود، زیرا هر کسی تلاش می‌کند به اهداف خودخواهانه خود دست یابد.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: خلق و خوی ناپسند دیگری که مانع از تحقق برادری می‌شود، گرایش به تعصب‌گرایی آمیخته با نژادپرستی است.همین تعصب‌گرایی‌هاست که باعث می‌شود ملت‌ها با یکدیگر وارد منازعه و درگیری شوند و اسلام با این نوع تعصب‌گرایی و نژادپرستی به شدت برخورد کرده است.
آذرشب خاطرنشان کرد: امروز نیز ما به از بین رفتن تعصب‌گرایی‌ها در میان ملت‌ها و قومیت‌های گوناگون نظیر فارس‌ها، ترک‌ها و عرب‌ها نیاز داریم و برای عبور از این تعصب‌گرایی و رسیدن به برادری، به هدایت قرآن کریم نیاز است.
وی افزود: طبیعی است که در اندیشه و فقه اسلامی، مکتب‌های فقهی متعددی وجود داشته باشد. اگر این مکتب‌ها وارد میدان تعصب‌گرایی شوند، آنگاه بسیاری از دستاوردهایی که باید در آنها خلق شود، از بین خواهند رفت. واقعیت این است که مکتب‌های فقهی و فکری در صورت اتحاد یک گنجینه برای جامعه اسلامی محسوب می‌شوند، در غیر این صورت، شاهد وقوع منازعه و درگیری میان مکتب‌های فقهی خواهیم بود.
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد:منازعاتی که ما امروز میان برخی از مذاهب و مکتب‌های فقهی می‌بینیم، طبیعتا فرصتی برای دشمنان اسلام است تا بتوانند از رهگذر آن به صفوف مسلمانان رخنه کرده و مانع از تحقق برادری میان‌شان شوند.
وی اظهار داشت: خلق و خوی ناپسند دیگری که روح برادری میان مسلمانان و حتی بشریت را از بین می‌برد، خصومت‌ورزی جنسیتی میان زن و مرد است. جریان‌هایی را می‌بینیم که تلاش می‌کنند، مرد را از عمل کردن به نقش خود در خانواده و جامعه بازدارند. همین امر سبب می‌شود تا میان دو جنسیت یعنی زن و مرد منازعه شکل گیرد. طبیعتا وقوع چنین اتفاقی کم‌ضررتر از منازعه میان ملت‌ها و قبایل نیست.حال آنکه اگر روابط میان طرف‌های یادشده مبتنی بر شناخت و تبادل علمی و معرفتی باشد، آنگاه منازعات جای خود را به صلح و دوستی میان ملت‌ها خواهند داد.
آذرشب با طرح سؤالی گفت: باید برای از پیش روی برداشتن موانعی که در مسیر تحقق برادری وجود دارد، چه اقداماتی انجام داد؟ یکی از اقداماتی که باید انجام داد، این است که روابط مبتنی بر محبت و دوستی را میان یکدیگر برقرار کنیم. اگر روابط انسان‌ها با یکدیگر و روابط شان با خداوند، مبتنی بر محبت و دوستی باشد، آنگاه منازعات پایان می‌یابد و انسان‌ها نسبت به خداوند، محبت و دوستی خواهند داشت؛ کما اینکه میان خودشان نیز رابطه محبت آمیز برقرار می‌شود.
پایبندی به برادری اسلامی، به جای آوردن بندگی خداوند است
آیت الله محمدهادی یوسفی غروی، محقق و مورخ معاصر کشورمان گفت: پایبندی به برادری اسلامی و ایمانی توسط مؤمنان و مسلمانان به منزله به جای آوردن بندگیِ خداوند متعال است. شایسته است، انسان مؤمن به خداوند، مؤمن به پیامبر اکرم (ص) و کتابِ نازل‌شده بر ایشان، از آنچه در این کتاب آمده است، پیروی کند.
وی در این باره توضیح داد: خداوند حداقل در دو آیه از آیات قرآن کریم، مسلمانان را به برادری اسلامی و ایمانی دعوت کرده است؛ آنجا که فرمود: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ» (در حقیقت، مؤمنان با یکدیگر برادرند) اما برخی در امت اسلامی به این ندای الهی هیچ گونه توجهی ندارند و متأسفانه هیچ تلاشی برای پیروی از آن نمی‌کنند.
آیت الله غروی اظهار داشت: این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که پایبندی به برادری اسلامی و ایمانی توسط مؤمنان و مسلمانان به منزله به جای آوردن بندگیِ خداوند متعال است و با کمال تأسف، می‌بینیم برخی ادعای بندگی خداوند تبارک و تعالی را می‌کنند و مدعی پیروی از رسول خدا (ص) و کتابِ نازل‌شده بر ایشان هستند، اما در عمل به دستورات الهی در خصوص برادری اسلامی عمل نمی‌کنند.
وی با بیان این که دعوت به برادری اسلامی و ایمانی همراه با اقتضائات و مستلزماتش یک دعوتِ الهی، ربانی و قرآنی است، گفت: این دعوتی است که بر پیامبر اکرم (ص) وحی شد. پیامبر اکرم (ص) در همین مسیر حرکت کردند و ائمه اطهار (ع) نیز بعد از ایشان در همین راه گام برداشتند».
این مورخ مسلمان در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: در نهج البلاغه آمده است که حضرت علی (ع) در نامه خود خطاب به «مالک اشتر» نوشتند؛ «النّاسُ صِنْفَانِ؛ إمَّا أَخٌ لَکَ فِی الدِّینِ وَ إِمَّا نَظِیرٌ لَکَ فِی الْخَلْقِ» (مردم دو گروهند یا در دین با تو برادرند و یا در آفرینش [یعنی انسانیت] با تو برابر). بر اساس این فرمایشِ حضرت علی (ع) ما معتقدیم که باید دایره برادری اسلامی و ایمانی را گسترش دهیم و آن را به برادری میان انسان‌ها و بشریت بسط دهیم.
وی ادامه داد: اکنون اگر منطق امیرالمؤمنین (ع) و نیز تفکر ایشان اینچنین بود، پس منطق ما در قبال برادری ایمانی باید چگونه باشد؟ منطق کسانی که ادعا می‌کنند از شیعیان و پیروان امیر المؤمنین (علیه السلام) هستند، باید چگونه باشد؟ منطق کسانی که ادعا می‌کنند، پیرو اهل بیت (علیهم السلام) هستند، باید چگونه باشد؟
به گزارش ایرنا، بخش وبیناری از صبح روز پنجشنبه ششم مهر تا سه شنبه ۱۱ مهر برگزار می شود، در این بخش ۲۴۰ اندیشمند در ۱۶ وبینار شرکت خواهند کرد و در هر وبینار ۱۵ اندیشمند به سخنرانی خواهند پرداخت.
مراسم رسمی افتتاحیه سی و هفتمین کنفرانس بین المللی وحدت اسلامی، صبح یکشنبه - نهم مهر- با حضور آیت الله سیدابراهیم رییسی رییس جمهور در سالن اجلاس سران برگزار خواهد شد، در این مراسم رییس جمهوری از ۱۵ کتاب در حوزه وحدت رونمایی می کند.
میهمانان این دور از کنفرانس وحدت که شامل ۱۱۰ نفر از ۴۱ کشور در سطح عالی و ۱۱۰ نفر از نخبگان و اندیشمندان داخلی کشور از جمله ائمه جمعه و جماعات، دستگاه‌های فرهنگی و همچنین بانوان فرهیخته هستند، ۱۱ مهر مصادف با ۱۷ ربیع الاول با رهبر معظم انقلاب دیدار خواهند داشت.