به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، بعد از تهیه گزارشی از نحوه فعالیت کتابفروشیها در سامانه خرید از کتابفروشی (برای مطالعه این گزارش اینجا کلیک کنید) و اعلام خالی بودن حدود یک سوم کتابفروشیها در این سامانه، مسئولان اعلام کردند خالی بودن کتابفروشیها به دلیل قطع سرویس تاپین است (تاپین یا پست کتاب، سامانه‌ای است که توسط خانه کتاب و ادبیات ایران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و پست ایران راه‌اندازی شده و هدف آن صرفه‌جویی در هزینه‌های پستی ناشران و خریداران کتاب است).
بعد از وصل شدن سیستم تاپین و گذشت بیش از یک ماه، اوایل مهرماه ۱۴۰۲ کتاب‌های فروشگاه‌های سامانه خرید از کتابفروشی مورد بررسی قرار گرفت. در نگاه اول همه کتابفروشیها عناوینی برای فروش ارائه دادند اما با کمی دقت خلا موجود مشاهده می‌شود. بیش از نیمی از کتاب‌فروشی‌های این سامانه عکس‌هایی از جلد کتاب در صفحه کتابفروشی خود بارگذاری کردند در حالی که کتابی برای ارائه در سیستم آنلاین ندارند. مخاطب می‌تواند آن کتاب را از دیگر کتاب‌فروشی‌های سامانه تهیه کند، اما بیش از یک سوم کتاب‌فروشی‌های سامانه هنوز خالی هستند.
طبق اعلام مسئولان بیش از ۴۰۰ کتابفروشی در سامانه خرید از کتابفروشی فعال است این در حالی است که با بررسی استان به استان مشاهده شد در این سامانه ۲۵۳ کتابفروشی نام‌نویسی کردند که از این تعداد ۹۴ کتابفروشی هیچ کتابی برای فروش ندارند و در واقع ۱۵۹ کتابفروشی عناوینی در برای فروش آنلاین در این سامانه بارگذاری کردند. این در حالی است که تعدادی از همین کتاب‌فروشی‌های فعال، کمتر از ۱۰ کتاب در سامانه دارند.
در بررسی استانی که روی تک‌تک کتابفروشیها انجام شد، نام کتاب‌فروشی‌هایی که فعالیت آن‌ها به ثبت نام محدود است، مشاهده می‌شود.
از استان آذربایجان شرقی چهار کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد دو کتابفروشی با عنوان‌های آزادی قلم و هاشمی سودمند فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ۱۴۰۲ این استان پنج کتابفروشی داشت که از این تعداد سه فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان آذربایجان غربی پنج کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد دو کتابفروشی با عنوان‌های درنالار و پاتوق کتاب ارومیه فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان پنج کتابفروشی داشت که از این تعداد یک فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان اردبیل سه کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد یک کتابفروشی با عنوان دکتر بوک فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارد. پیش از این در مرداد ۱۴۰۲ این استان سه کتابفروشی داشت که از این تعداد یک فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان اصفهان ۲۱ کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد هشت کتابفروشی با عنوان‌های کتاب زمان، گنج(اصفهان)، هفت داستان، اهورا، عاطفی، ساربوک، کیا و باغچه کتاب فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان ۲۱ کتابفروشی داشت که از این تعداد ۶ فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان البرز دو کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند و کتاب‌های خود را در سامانه بارگذاری کرده است. پیش از این فقط یک کتابفروشی از این استان در سامانه فعالیت داشت.
از استان ایلام دو کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند و کتاب‌های خود را در سامانه بارگذاری کرده است.
دسترسی به کتاب‌ها و کتاب‌فروشی‌های استان بوشهر غیرممکن بود.
از استان تهران۵۷ کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد ۱۸ کتابفروشی با عنوان‌های آرادبوک، آبا، ایرج، کتابانه، بعثت، جامعه‌شناسان، پیدایش، دیدآور، هزاره ققنوس، فرهنگ زبرجد، سیمای دانش، کجاوه سخن سوره مهر، انتشارات علمی و فرهنگی - شعبه انقلاب، کتابکده ۲۷، دانش فن، کتاب اندیشه، بوک کند، اردیبهشت فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان ۲۰ کتابفروشی داشت که از این تعداد ۶ فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
دسترسی به کتاب‌ها و کتاب‌فروشی‌های استان تهران (نسیم شهر) غیرممکن بود.
از استان چهارمحال و بختیاری سه کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد یک کتابفروشی با عنوان کتابسرای مهر لردگان و گنج فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان سه کتابفروشی داشت که از این تعداد یک فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان خراسان جنوبی پنج کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد دو کتابفروشی با عنوان‌های پاتوق کتاب بیرجند و کتابسرای ساختمان، فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان چهار کتابفروشی داشت که از این تعداد دو فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان خراسان رضوی ۴۱ کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد ۱۶ کتابفروشی با عنوان‌های کتابشهر مشهد، پاتوق کتاب تربت حیدریه، به نشر، دانشگاه (مشهد)، ماهرنگ، به نشر، باب الرضا، آبان – شمشاد، دانشگاه فردوسی مشهد، شاهد، کتاب چشم انداز، بچه های آفتاب، درخشش، دانش شرقی، فتحی، خانه کتاب و تحریر، فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان ۲۰ کتابفروشی داشت که از این تعداد چهار فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان خراسان شمالی دو کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد یک کتابفروشی با عنوان پیام دانش فردوسی فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان چهار کتابفروشی داشت که از این تعداد یک فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان خوزستان دو کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد یک کتابفروشی با عنوان کتابشهر آرمان فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان دو کتابفروشی داشت که از این تعداد یک فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان زنجان یک کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ این کتابفروشی کتاب‌هایش را در سامانه قرار داده است. پیش از این در مرداد ماه این استان یک کتابفروشی داشت که هیچ کتابی برای ارائه نداشت.
از استان سمنان سه کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد یک کتابفروشی با عنوان کتاب اشراق (اشراق بوک)، فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارد. پیش از این در مرداد ماه این استان سه کتابفروشی داشت که از این تعداد یک فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان سیستان و بلوچستان دو کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ هر دو کتابفروشی کتاب‌های خود رادر تعداد محدود در سامانه ثبت کرده اند. پیش از این در مرداد ماه این استان دو کتابفروشی داشت هر دو کتاب‌های خود را بارگذاری کرده بودند.
از استان فارس پنج کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد هر پنج کتابفروشی کتاب‌های خود را در سامانه بارگذاری کرده است. پیش از این در مرداد ماه این استان هشت کتابفروشی داشت که از این تعداد یک فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان قزوین یک کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ این کتابفروشی با عنوان کتابسرای علامه فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه از استان قزوین یک کتابفروشی در سامانه شرکت کرده بود که همین کتابفروشی با عنوان کتابسرای علامه هیچ کتابی در سامانه ندارد.
از استان قم ۵۴کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد ۲۲ کتابفروشی با عنوان‌های دارزین‌العابدین (شعبه مرکزی)، قاصدک، پاتوق کتاب قم، دارزین‌العابدین، دارالفکر، کتاب ابرک، کتابسرای طه، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، حقوق اسلامی، مرکز بین المللی نشر اسراء، ارم، کتاب گارسه، انوارالهدی، کتاب ما، مشارق، فروشگاه کتاب و محصولات فرهنگی سایه، آفتاب فطرت، واژه پرداز اندیشه، بوستان کتاب (قم)، طوبای محبت، کتاب جان و خط مقدم، فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان ۲۰ کتابفروشی داشت که از این تعداد هشت فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان کردستان ۱۰ کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد دو کتابفروشی با عنوان‌های کتابسرای امید و زانست فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان ۱۰ کتابفروشی داشت که از این تعداد دو فروشگاه کتابی برای ارائه نداشت.
از استان کرمان دو کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد یک کتابفروشی با عنوان آصره فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان از استان کرمان سه کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند که از این تعداد یک کتابفروشی با عنوان آصره هیچ کتابی در سامانه بارگذاری نکرده است.
از استان کرمانشاه یک کتابفروشی در سامانه شرکت کرده این کتابفروشی کتاب‌هایش را در سامانه بارگذاری کرده اند. در مرداد ماه هم این کتابفروشی فعالیت می‌کرد و کتاب‌هایش را در سامانه بارگذاری کرده بود.
از استان کهگیلویه و بویراحمد یک کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ این کتابفروشی با عنوان شلمچه فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. در مرداد ماه از استان کهگیلویه و بویراحمد دو کتابفروشی در سامانه شرکت کرده بودند که از این تعداد یک کتابفروشی با عنوان شلمچه فقط یک کتاب دارد.
از استان گلستان دو کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ هر دو کتابفروشی عناوینی در سامانه ثبت کردند. در مرداد ماه هم کتابفروشیها با تعداد عناوین محدود فعالیت می‌کردند.
از استان گیلان هشت کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد ۶ کتابفروشی با عنوان‌های دهسرا، خاوری، مژده، رستگار، آفرین، کتابسرای فرهنگ فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان هفت کتابفروشی در سامانه شرکت کرده بودند که از این تعداد ۶ کتابفروشی کتابی برای ارائه نداشت.
از استان لرستان دو کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ این کتابفروشیها عناوین محدودی کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه سه کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند که از این تعداد دو کتابفروشی کتابی برای ارائه نداشت.
از استان مازندران پنج کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد دو کتابفروشی با عنوان‌های شهر کتاب بابلسر، کتاب کنج فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان سه کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند که از این تعداد دو کتابفروشی کتابی برای ارائه نداشت.
از استان مرکزی یک کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند که این کتابفروشی کتاب‌هایش را در سامانه بارگذاری کرده است. در مرداد ماه هم همین کتابفروشی آثار خود را در سامانه خرید از کتابفروشی بارگذاری کرده بود.
دسترسی به کتاب‌ها و کتاب‌فروشی‌های استان هرمزگان غیرممکن بود.
از استان همدان ۶ کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند؛ از این تعداد چهار کتابفروشی با عنوان‌های فراگیر هگمتانه، روز اندیش، کتاب وندیک و کتاب نارنجی دو فقط تصاویری از جلد کتاب در سامانه دارند. پیش از این در مرداد ماه این استان ۶ کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند که از این تعداد چهار کتابفروشی کتابی برای ارائه نداشت.
از استان یزد دو کتابفروشی در سامانه شرکت کرده اند که از این تعداد هر دو کتابفروشی کتاب‌های خود را در سامانه خرید از کتابفروشی بارگذاری کردند این کتابفروشیها در مرداد ۱۴۰۲ هم کتاب‌های خود را در سامانه بارگذاره کرده بودند.
| نام استان | تعداد کتابفروشی ثبت شده در مهر ۱۴۰۲ | تعداد کتابفروشی خالی از کتاب در مهر ۱۴۰۲ | تعداد کتابفروشی ثبت شده در مرداد ۱۴۰۲ | تعداد کتابفروشی خالی از کتاب در مرداد ۱۴۰۲ |
| آذربایجان شرقی | ۴ | ۲ | ۵ | ۳ |
| آذربایجان غربی | ۵ | ۲ | ۵ | ۱ |
| اردبیل | ۳ | ۱ | ۳ | ۱ |
| اصفهان | ۲۱ | ۸ | ۲۰ | ۶ |
| البرز | ۲ | ۰ | ۱ | ۰ |
| ایلام | ۲ | ۰ | ۲ | ۰ |
| بوشهر | ۰ | ۰ | ۰ | ۰ |
| تهران | ۵۷ | ۱۸ | ۲۰ | ۶ |
| تهران (نسیم شمال) | ۰ | ۰ | ۰ | ۰ |
| چهارمحال و بختیاری | ۳ | ۲ | ۳ | ۱ |
| خراسان جنوبی | ۵ | ۲ | ۴ | ۲ |
| خراسان رضوی | ۴۱ | ۱۶ | ۲۰ | ۴ |
| خراسان شمالی | ۲ | ۱ | ۴ | ۱ |
| خوزستان | ۲ | ۱ | ۲ | ۱ |
| زنجان | ۱ | ۰ | ۱ | ۱ |
| سمنان | ۳ | ۱ | ۳ | ۱ |
| سیستان و بلوچستان | ۲ | ۰ | ۲ | ۰ |
| فارس | ۵ | ۰ | ۸ | ۱ |
| قزوین | ۱ | ۱ | ۱ | ۱ |
| قم | ۵۴ | ۲۲ | ۲۰ | ۸ |
| کردستان | ۱۰ | ۲ | ۱۰ | ۲ |
| کرمان | ۲ | ۱ | ۳ | ۱ |
| کرمانشاه | ۱ | ۱ | ۱ | ۰ |
| کهگیلویه و بویراحمد | ۱ | ۱ | ۲ | ۰ |
| گلستان | ۲ | ۰ | ۲ | ۰ |
| گیلان | ۸ | ۶ | ۷ | ۶ |
| لرستان | ۲ | ۰ | ۳ | ۲ |
| مازندران | ۵ | ۲ | ۵ | ۲ |
| مرکزی | ۱ | ۰ | ۱ | ۰ |
| هرمزگان | ۰ | ۰ | ۰ | ۰ |
| همدان | ۶ | ۴ | ۶ | ۴ |
| یزد | ۲ | ۰ | ۲ | ۰ |
| مجموع | ۲۵۳ | ۹۴ | ۱۶۶ | ۵۵ |
سامانه خریداز کتابفروشی در نیمه نخست سال ۱۴۰۱ بعد از بررسی و رفع مشکلاتی که برای آن شکل گرفته بود، آغاز به کار کرد. مسئولان، این سامانه را به عنوان محیطی امن برای ارائه تسهیلات دولتی معرفی کردند. به این معنی که کتاب‌فروشانی که در این سامانه فعال نیستند، نمی‌توانند از تسهیلات دولتی استفاده کنند. با این وجود تعدادی از کتاب‌فروشان قدیمی عضو این سامانه نیستند.
به نظر می‌رسد برای اینکه سامانه خرید از کتابفروشی به اهدافی که از ابتدا برای آن اعلام شده بود، نزدیک شود، نیاز به بررسی دقیق و منظم دارد. شاید نخستین سوال این باشد که چرا تعدادی از کتاب‌فروشان بعد از گذشت چندین ماه از فعالیت این سامانه، هنوز به معنی واقعی در آن فعال نیستند و سوال مهم‌تر اینکه آیا این کتاب‌فروشان از تسهیلات دولتی استفاده می‌کنند؟ با اینکه زمان زیادی از فعال شدن سامانه خرید از کتابفروشی نگذشته است، به نظر می‌رسد برخی از کتاب‌فروشان راه سوءاستفاده از آن را پیدا کردند.
تلاش‌های خبرنگار کتاب ایرنا برای مصاحبه با مسئولان سامانه خرید از کتابفروشی تا لحظه انتشار این گزارش بی‌نتیجه ماند. این رسانه در تلاش برای پیداکردن پاسخ سوال‌ها این موضوع را پیگیری خواهد کرد.