به گزارش ایرنا، بافت فرش در آذربایجان شرقی و تبریز دارای پیشینه کهن تاریخی بوده به طوری که با تصویب شورای جهانی صنایع دستی در سال ۱۳۹۴، این شهر با در نظر گرفتن شاخص‌های مختلف به عنوان «شهر جهانی بافت فرش» و پایتخت فرش جهان انتخاب شد و به گفته کارشناسان ذیربط بیش از ۲۰۰ هزار نفر در این استان به طور مستقیم و غیرمستقیم در این هنر- صنعت اشتغال دارند و حدود ۵۰۰ هزار نفر نیز از طریق صنایع وابسته آن امرار معاش می کنند.
آذربایجان شرقی و به تبع آن تبریز به عنوان پایتخت فرش دستباف شناخته شده و سهم بسزایی در تولید و صادرات این هنر- صنعت ایفا می کند، به طوری که به گفته کارشناسان ۳۵ درصد از صادرات فرش دستباف کشور از این استان انجام می شود و این محصول تولیدی در اشتغال آفرینی، توسعه اقتصادی، ارزآوری و تولید ثروت برای کشور و این استان از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
به گفته کارشناسان صنعت فرش، تولید فرش دستباف در سال های اخیر در آذربایجان شرقی سیر نزولی داشته به طوری که در سال های ۸۷ - ۸۸ میزان صادرات فرش دستبافت استان حدود ۵۰۰ میلیون دلار بود اما اکنون این میزان به یک هشتم یا یک نهم و ارزش صادرات آن به حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون دلار در سال رسیده است.
کارشناسان این حوزه، کم بودن حمایت مسوولان، نبود بافنده ماهر، کیفیت پایین و قیمت بالای مواد اولیه (پشم و نخ)، قیمت تمام شده بالا، حضور قدرتمند رقبا و کشورهای خارجی در بازارهای جهانی فرش دستباف، رفع تعهد ارزی، عدم تنوع در طرح و رنگ و مقاوم نبودن رنگ در برابر نور را از دلایل سیر نزولی تولید و صادرات فرش دستباف تبریز و آذربایجان شرقی اعلام می کنند.
فرش دستباف آذربایجان شرقی تا حدودی از گردونه صادرات خارج شده است
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی می گوید: با وجود اینکه تولید فرش دستباف از مزیت های صادرات این استان بوده ولی در سال های اخیر تا حدود زیادی از گردونه صادرات خارج شده است.
«محمدجعفر عظمایی»، با اشاره به روند کاهش آمار صادرات فرش استان، می افزاید: در سال های ۸۷ - ۸۸ میزان صادرات فرش دستباف استان حدود ۵۰۰ میلیون دلار بود اما اکنون این میزان به یک هشتم یا یک نهم گذشته رسیده است.
وی با بیان اینکه ارزش صادرات فرش استان در زمانی کنونی حدود ۵۰ تا ۶۰ میلیون دلار است، اظهار کرد: افزایش قیمت مواد اولیه مرغوب، تعدد رقبا در بازارهای جهانی و عدم دسترسی به بافنده به ویژه بافنده ماهر از دلایل کاهش آمار صادرات فرش استان به ویژه فرش های دارای جنبه صادراتی است.افزایش قیمت مواد اولیه مرغوب، تعدد رقبا در بازارهای جهانی و عدم دسترسی به بافنده به ویژه بافنده ماهر از دلایل کاهش آمار صادرات فرش استان به ویژه فرش های دارای جنبه صادراتی است.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی می گوید: برای رفع این مشکل و افزایش میزان صادرات فرش دستباف، تعاونی های تولید فرش و اتحادیه های صادراتی تلاش می کنند با ایجاد یک کنسرسیوم اقدام به ثبت سفارش برای واردات مواد اولیه مرغوب فرش کنند و قیمت تمام شده را کاهش دهند.
عظمایی، با تاکید بر اینکه هم اکنون فرش دستباف به عنوان کالای لوکس قلمداد می شود، ادامه می دهد: هم اکنون تقاضا برای تولید فرش های ریزبافت و صادراتی کاهش یافته و انگیزه تولیدکننده نیز برای تولید این نوع فرش ها کمتر شده است.
تولید فرش دستباف در زمینه های مواد اولیه و رنگ با مشکل مواجه است
رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف آذربایجان‌شرقی با بیان اینکه تولید فرش دستباف در زمینه های مختلف مانند مواد اولیه و رنگ با مشکل مواجه شده است، می گوید: برای رفع این مشکلات نیاز به حمایت متولیان ذیربط و همکاری واردکنندگان مواد اولیه است.
«احد هریسچیان»، با اشاره به نزول جایگاه صادراتی فرش دستباف ایران و به تبع آن آذربایجان شرقی، می افزاید: آمار گمرک ایران نشان دهنده افت میزان صادرات فرش دستباف در سال‌های اخیر است.
وی با تاکید بر لزوم شناخت بازارهای جهانی و تطابق با نیازها و سلایق روز دنیا، اظهار می کند: برای بهبود رتبه صادراتی فرش دستباف ایران باید راهکارهای اساسی ارایه شود و بافندگان و تولیدکنندگان سلایق روز مشتریان را در نظر بگیرند.برای بهبود رتبه صادراتی فرش دستباف ایران باید راهکارهای اساسی ارایه شود و بافندگان و تولیدکنندگان سلایق روز مشتریان را در نظر بگیرند.
هریسچیان، ادامه می دهد: برای اینکه فرش دستباف ایران مانند ۱۰۰ سال گذشته در دنیا زبانزد شود، باید مواد اولیه بکار رفته در تولید آن از کیفیت بالایی برخوردار باشد.
ادامه روند کنونی تولید و صادرات فرش دستباف، وضعیت را وخیم تر می کند
رییس کمیسیون فرش، صنایع دستی و گردشگری اتاق بازرگانی تبریز نیز با اشاره به کاهش تولید و صادرات فرش در سطح استان و این شهر، می گوید: این موضوع به دنبال وجود برخی مشکلات در عرصه تولید و صادرات روی داده است.
«احد عظیم زاده»، می افزاید: عدم رسیدگی و رفع مشکلات این حوزه و ادامه روند کنونی نه تنها موجب رونق تولید و صادرات فرش نمی شود بلکه وضعیت را وخیم تر می کند.عدم رسیدگی و رفع مشکلات این حوزه و ادامه روند کنونی نه تنها موجب رونق تولید و صادرات فرش نمی شود بلکه وضعیت را وخیم تر می کند.
وی با تاکید بر اینکه مطالبه‌گری برای رفع مشکلات و دغدغه های فعالان حوزه صنعت فرش وظیفه اصلی کمیسیون‌ها و اتحادیه‌های فرش است، اظهار می کند: در زمان کنونی صنعت فرش در کشور و به تبع آن در این استان در وضعیت رهاشدگی قرار داشته و این کمیسیون به صورت مداوم برای احقاق حقوق فعالان این حوزه تلاش می کند تا بتواند این صنعت مظلوم را دوباره احیا کند.
عظیم‌زاده، با بیان اینکه صنعت فرش، شناسنامه دوم کشور محسوب می شود، ادامه می دهد: صندوق ذخیره ارزی برای رفع مشکلات صنعت فرش و رفع دغدغه های فعالان آن باید از این حوزه به عنوان صنعت ملی کشور حمایت کند.
تولیدکنندگان رنگ فرش دستباف از نوسانات ارزی صدمات جبران ناپذیری می بینند
مدیرعامل یک کارخانه تولید رنگ نیز با اشاره به موانع موجود بر سر راه تولید فرش دستباف باکیفیت و معضلات تولید رنگ، می گوید: در حوزه تولید رنگ مشکلات عدیده ای وجود دارد و در سال های اخیر اقدامی برای رفع این مشکلات انجام نشده است.
«محمد معنوی آذر»، با بیان اینکه فرایند تولید رنگ فرش دستباف، ۹۹ درصد وابسته به ارز است، می افزاید: تولیدکنندگان رنگ از نوسانات ارزی صدمات جبران ناپذیری می بینند و ناچارند مواد اولیه خود را از هند و چین تهیه کنند. فرایند تولید رنگ فرش دستباف، ۹۹ درصد وابسته به ارز است و تولیدکنندگان رنگ از نوسانات ارزی صدمات جبران ناپذیری می بینند و ناچارند مواد اولیه خود را از هند و چین تهیه کنند.
وی اظهار می کند: با توجه به اینکه کیفیت رنگ در این حوزه از اهمیت بیشتری برخوردار است بنابراین بدون در نظر گرفتن قیمت، مواد خود را تهیه می‌کنیم زیرا که صنعت رنگ موضوع بسیار حساسی است.
معنوی آذر، ادامه می دهد: تلاش می شود با وجود تمام مشکلات موجود در این حوزه، کیفیت تولیدی افزایش یابد تا کیفیت فرش‌های تبریز و دیگر شهرهای کشور به همان کیفیت گذشته باقی بماند.
صادرات فرش به دلیل نبود خریدار خارجی دچار مشکلات شده است
نایب رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف آذربایجان‌شرقی نیز می گوید: در دهه اخیر صادرات فرش به دلیل نبود خریدار خارجی دچار مشکلاتی شده که بخشی از آن مربوط به تحریم‌ها بوده ولی بخش مهمی از آن مربوط به قانونگذار و بخش خصوصی است.
«یعقوب فرشکاران»، با بیان اینکه در تولید فرش دستباف با مشکل مواجه بوده و نسبت به گذشته در این حوزه افول کرده ایم، می افزاید: تولیدات تک بافی و عدم مطالعه در خصوص نیاز بازار از معضلات اصلی صادرات فرش است. تولیدات تک بافی و عدم مطالعه در خصوص نیاز بازار از معضلات اصلی صادرات فرش است.
وی با اشاره به اینکه مشکلات مربوط به بیمه و کارگر نیز باعث فرار سرمایه‌گذار در حوزه فرش دستباف شده استمشکلات مربوط به بیمه و کارگر نیز باعث فرار سرمایه‌گذار در حوزه فرش دستباف شده است، اظهار می کند: ما باید به این باور برسیم که نمی‌توانیم به گذشته برگردیم و نباید با نسخه ۲۰ سال پیش برای صادرات، فرش تولید کنیم.
نایب رییس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف آذربایجان‌شرقی می گوید: دولت و اتحادیه‌ها وظیفه دارند مطالعات لازم را در این خصوص انجام و به تولیدکننده ارجاع دهند تا مطابق با نیاز بازار جهانی تولید کند.
فرشکاران، ادامه می دهد: در زمان کنونی تولیدات حوزه فرش دستباف یا صرفا هنری هستند و قیمت بالای آن‌ها توان خرید را سلب می‌کند یا مطابق با نیاز داخلی بوده و مورد پسند مشتری غیرایرانی نیستند.