به گزارش خبرنگار ایرنا، هر ساله با فرا رسیدن فصل سرما پهنه گسترده تالاب ها، سدها و دیگر منابع آبی غنی استان لرستان زیستگاه های امنی برای حضور و زمستان گذرانی پرندگان مهاجری است که پس از سپری کردن مسافت های طولانی در این زیستگاه ها فرود آمده اند.
پرندگان مهاجر علاوه بر جذابیتی که از مبحث پرنده نگری برای زیستگاه های آبی ایجاد می کنند در حقیقت راویان غنای زیستی منابع آبی هستند که در کنار این زیستگاه آرام گرفته و پس از مدتی به مسیر خود ادامه می دهند.
یکی از مهمترین مسیرهای عبور پرندگان مهاجر از کریدورهای شمال و جنوب زیستگاه ها و تالاب های لرستان هستند که حضور گونه های متفاوت پرندگان مهاجر با جمعیت های بالا حکایت گر غنای زیستی این منابع آبی است.
تالاب‌ها به عنوان غنی‌ترین اکوسیستم‌های طبیعی از زیستگاه های اصلی و حائز اهمیت پرندگان مهاجر محسوب می شوند که براساس بررسی های زمین شناسی، تالاب های ۱۱ گانه معروف پلدختر حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار سال پیش بر اثر وقوع زلزله ای به بزرگی بیش از هفت ریشتر به وجود آمده اند که موجب رانش لایه های سنگی یال شمالی طاقدیس کبیرکوه و مسدود شدن رودخانه های سیمره و کشکان شده است که اکنون پس از گذشت سالیان بسیار طولانی همچنان از مهمترین زیستگاه های پرندگان مهاجر به شمار می روند.
همچنین تالاب های تنور در دورود، بیشه دالان بروجرد، رودخانه های لرستان از جمله کشکان و سدهای آبی این استان با وجود شرایط اقلیمی و آب و هوای متناسب همواره زیستگاه پرندگان مهاجر در فصول سرد سال هستند.
حضور پرندگان مهاجر در میان زیستگاه های غنی آبی این استان علاوه بر اینکه جذابیت این مناطق را دوچندان می کند، ظرفیت مناسبی برای توسعه صنعت گردشگری در اطراف این منابع آبی و همچنین ایجاد ظرفیت های پرنده نگری در این زیستگاه است.
آغاز مهاجرت پرندگان مهاجر به زیستگاه های آبی لرستان
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: مهاجرت گونه های متفاوتی از پرندگان به منابع آبی این استان شروع شده است.
علی سالاروند با بیان اینکه طی روزهای گذشته مهاجرت پرندگان به تالاب ها و منابع آبی استان شروع شده است، افزود: آغاز مهاجرت این پرندگان با شروع فصل سرد همراه است که بر این اساس نیز سرشماری ها در پاییز و زمستان انجام می شود.
وی با بیان اینکه ۲۰ سایت آبگیر و تالاب در این استان وجود دارد، اظهار داشت: لرستان یکی از کریدورهای اصلی مهاجرت پرندگان در سطح کشور بشمار می رود که هر ساله شاهد حضور انواع متفاوتی از این پرندگان هستیم.
مدیرکل محیط زیست لرستان ادامه داد: تالاب های ۱۱ گانه پلدختر، تنور در دورود، بشه دالان بروجرد، خروسان ازنا، مروک دورود و دیگر سدها از زیستگاه های اصلی به شمار می روند و این در حالی است که لرستان از رودخانه های غنی مانند کشکان به عنوان زیستگاهی بزرگ برای مهاجرت پرندگان برخوردار است.
سالاروند تاکید کرد: با بررسی های انجام شده هرساله جمعیت قابل توجهی از انواع حواصیل ، بالکانیان ، لک لک، فلامینگو و اردک ها در این زیستگاه ها مشاهده می شود.
وی با بیان اینکه لرستان در مسیر مهاجرت های داخلی و خارجی پرندگان قرار دارد، یادآور شد: تالاب های این استان اغلب مسیر زمستان گذرانی پرندگان مهاجر هستند، اما در برخی فصول نیز پرندگان بومی کشور تالاب های لرستان را مقصد مهاجرت خود قرار می دهند.
مدیرکل محیط زیست لرستان با اشاره به روز جهانی پرندگان مهاجر که مصادف با ۲۲ مهر ماه است، اضافه کرد: امسال شعار روز جهانی پرندگان مهاجر آب و اهمیت آن برای پرندگان مهاجر عنوان شده است.
پیش بینی حضور بیش از ۲۰ هزار پرنده مهاجر در لرستان
سالاروند گفت: هر ساله همزمان با سراسر کشور، سرشماری پرندگان مهاجر در فصل سرد سال در سطح این استان نیز انجام می گیرد که طی سرشماری و مطالعات انجام شده، به طور معمول حدود ۷۰ تا ۸۰ گونه پرنده مهاجر با جمعیتی حدود ۲۰ هزار قطعه در سطح تالاب های لرستان مشاهده می شود.
وی با بیان اینکه تنوع ارتفاعی تالاب های لرستان ظرفیت بسیار خوبی برای تنوع زیستی و حضور متنوع پرندگان مهاجر در استان شده است، عنوان کرد: سال گذشته ۲۰ هزار پرنده در سطح تالاب ها و کنار رودخانه های لرستان مشاهده شد.
مدیرکل محیط زیست لرستان افزود: این استان به دلیل دارا بودن آب و هوای چهار فصل محل مناسبی برای هدف پرندگان مهاجر است و با آغاز فصل سرد نیز، مکان مطلوبی برای زمستان گذرانی پرندگان محسوب می شود.
لرستان در کریدور مهاجرت پرندگان مهاجر قرار دارد
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: براساس مشاهدات و رصدهای انجام شده طی روزهای گذشته رکورد حضور گونه ای از پرندگان مهاجر با نام " هوبره" به سمت زیستگاه های آبی"نور آباد" و "کوه زرد" حرکت کرده اند که که این پرنده در ۲ سال پیش نیز در سدهای دورود مشاهده شده است.
محسن امیری بیان کرد: بر این اساس مهاجرت پرندگان مهاجر با شروع فصل سرما در استان آغاز شده است و اغلب پرندگان مهاجر این استان از مرزهای جغرافیایی یوگسلاوی سابق و روسیه به سمت عرض های جنوبی کشور ایران و استان لرستان مهاجرت می کنند.
وی با بیان اینکه لرستان در کریدور مهاجرت های پرندگان مهاجر قرار دارد ، اضافه کرد: این استان به دلیل شرایط آب و هوایی، اقلیم مناسب، تالاب ها، سدها و آبگیرهای غنی یکی از مهمترین مسیر مهاجرت پرندگان مهاجر است.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان ادامه داد: سایت های آبی اصلی لرستان آبگیر ها، تالاب های ۱۱ گانه پلدختر، "تنوردر" دورود، "خروسان" ازنا، "بیشه دالان" بروجرد، سدها، رودخانه های " خرم رود" و "کشکان" هستند که رودخانه "کشکان یکی از غنی ترین مسیرهای پرندگان مهاجر است که رکود گونه های منحصر به فردی در این زیستگاه نیز ثبت شده است.
وی بیان کرد: سدهای " هاله" در کوهدشت، "خان آباد" و "ایوشان" خرم آباد،" حوضیان "الیگودرز و "مروک" دورود از دیگر زیستگاه های اصلی این استان برای پرندگان مهاجر به شمار می روند.
امیری گفت: طی سال های گذشته در سطح استان انواعی از بالکانیان، حواصیل خاکستری، حواصیل سفید بزرگ، لک لک سفید و سیاه، گاوچرانک، چوپان و فلامینگو، اردک اره ای سرسبز و سرحنایی، خوتکا، اردک تاجدار و اردک سیاه کاکل مشاهده شده است.
وی اظهار داشت: برخی از پرندگان مهاجر مانند اردک بلوطی، در تالاب های پلدختر، انواع کشیم و آب چیلک ها به دلیل رده حفاظتی در معرض خطر انقراض قرار دارند.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان با اشاره به ساختار فیزیکی و بدنی متفاوت پرندگان مهاجر در استان بیان کرد: برخی از این پرندگان آبزی و برخی ماند اگریت و حواصیل کنار آبزی هستند.
سرشماری پرندگان مهاجر با حضور ۱۰ تیم متخصص و مجهز
امیری گفت: همه ساله سرشماری پرندگان مهاجر به شکل منظم از طریق تیم های مجهز و متخصص با استفاده از دوربین های عکاسی و چشمی انجام می شود.
وی با بیان اینکه سرشماری زیستگاه های آبی استان همزمان با حضور ۱۰ تیم چند نفره متخصص و مجهز در سطح استان انجام می شود، افزود: به دلیل امکان جابجایی پرندگان مهاجر در سطح زیستگاه های آبی، این سرشماری ها در مدت یک تا چند روز انجام و تکمیل می شود.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان ادامه داد: پس از ثبت مشاهدات و رصد جمعیتی این پرندگان شمارش ها بصورت دقیق براساس ثبت و رکوردها انجام می شود.
امیری با اشاره به پیگیری های انجام شده برای راه اندازی سایت پرنده نگری در این استان بیان کرد: موضوع پرنده نگری صنعت پاکی است که در دنیا بدون کوچکترین خسارت به محیط زیست با کمترین ابزار به مشاهده می پردازد و در دنیا صنعت بسیار پر درآمدی است.
وی افزود: تاکنون ۵۴۰ گونه پرنده در ایران شناسایی شده است که معادل کل پرندگان قاره اروپاست ، این ظرفیت نیازمند توجه و راه اندازی کسب و کارهای بدون آسیب و پر درآمد است.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان تاکید کرد: در این راستا فرهنگ سازی و ارایه آموزش های لازم برای ترغیب و درآمد زایی در حوزه پرنده شناسی سهم بزرگی در اشتغالزایی و رونق اقتصادی در استان خواهد داشت.
موردی از آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در لرستان مشاهده نشده است
امیری گفت: خوشبختانه با توجه به رصدها و پایش های مستمر موردی از بروز آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در استان مشاهده نشده و هر ساله با همکاری دامپزشکی رصد تالاب ها و آبگیرهای استان با همکاری و گشت و کنترل های مشترک با حصور دامپزشکی استان انجام می شود.
وی اظهار داشت: در صورت مشاهده هر موردی از شیوع بلافاصله اکیپ مجهز دامپزشکی نمونه برداری را انجام و موارد گزارش می شود.
رییس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان ادامه داد: رصد و پایش ها در حال حاضر آغاز شده است که خوشبختانه موردی گزارش نشده است.
امیری تاکید کرد: طی چند سال اخیر نیز مواردی از آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در میان پرندگان مهاجر و بومی استان ثبت و گزارش نشده است.
مشاهده گونه های متفاوتی از پرندگان مهاجر در لرستان
معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان نیز گفت: گونه های متفاوتی از پرندگان مهاجر طی روزهای گذشته در تالاب ها و کنار رودخانه های این استان مشاهده شده اند.
نبی الله حسنوند افزود: با بررسی های انجام شده از حضور پرندگان مهاجر در تالاب های استان، انواعی از حواصیل زرد، حواصیل خاکستری، مرغ ماهیخوار، چنگر، کشیم، لک لک، اگریت، آب چیلک، سلیم طوقی، بالکان و کوپا با جمعیت کم مشاهده شده است.
وی ادامه داد: تالاب های این استان اغلب مسیر زمستان گذرانی پرندگان مهاجر هستند اما در برخی فصول نیز پرندگان بومی کشور تالاب های لرستان را مقصد مهاجرت خود قرار می دهند.
معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان بیان کرد: بر اثر افزایش حفاظت فیزیکی زیستگاه های تالابی و مراکز مهم تجمع پرندگان آبزی در استان ۲۰ سایت عمده زمستان گذرانی پرندگان مهاجر در استان شناسایی شده است.
حسنوند بیان کرد: با توجه به اقدامات حفاظتی، گشت و کنترل و بیتوته ماموران یگان حفاظتی و راه اندازی ۱۱ پاسگاه محیط بانی در استان تنوع و جمعیت حیات وحش سطح استان افزایش یافته و این در حالی است که لرستان به دلیل بهره مندی از ظرفیت های آبی مناسب به ویژه در سال های اخیر به دلیل بارندگی های قابل توجه شمار پرندگان مهاجر و گونه های این پرندگان در استان افزایش یافته است.
وی افزود: ۲ نوع پرندگان بومی و مهاجر در زیستگاه های این استان زندگی می کنند که در فصول پاییز و زمستان پرندگان مهاجر در تالاب ها و آبگیرهای این استان زمستان گذرانی می کنند.
معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان با بیان اینکه ۱۶ تالاب فصلی و دایمی در لرستان وجود دارد، اظهار داشت: علاوه بر مشاهده پرندگان مهاجر در مسیر مهاجرت های خارجی، تالاب ها و آبگیرهای استان در مسیر مهاجرت داخلی نیز قرار دارند و مهمترین مراکز پذیرش پرندگان مهاجر در استان تالاب های پلدختر، تالاب های دشت سیلاخور (تنوردر، رودخانه های تیره و ماربره) تالاب های بیشه دالان بروجرد، تالاب خروسان ازنا، رودخانه های و منابع آبی استان و سدهای مروک، ایوشان، هاله، خان آباد، حوضیان هستند.
حسنوند از حضور پرنده هایی از راسته های پلیکان سانان، کشیم سانان، غازسانان، درناسانان و ابچیلک سانان در استان لرستان خبر داد و یادآور شد: طی سال های گذشته پلیکان سفید، بالکان، حواصیل خاکستری، حواصیل سفید بزرگ، اگرت کوچک، لک لک سفید، لک لک سیاه، غاز خاکستری، غازپیشانی سفید، فلامینگو، قوی گنگ قوی فریادکش، گیلار، اردک ارده ای، اردک سرسبز، خوتکا، اردک سرحنایی، اردک بلوطی، اردک سیاه کاکل، فیلوش، اردک نوک پهن، خوتکا ابرو سفید، انواع آبچیلک ها، کاکایی ها، سلیم ها مشاهده شده است.