به گزارش ایرنا، کارشناسان اقتصادی معتقدند که صدور کالا به کشورهای همسایه در تجارت خارجی هر کشوری از جایگاه ویژهای برخوردار است، چرا که از یک سو با کاهش فاصله جغرافیایی و هزینه‌های تجاری کاهش می‌یابد و از سوی دیگر افزایش مبادلات تجاری و اقتصادی به معنای گره خوردن سایر تعاملات شامل تعاملات سیاسی و حتی امنیتی بوده و اهمیت بالایی دارد.
در حال حاضر کشور عراق بدلیل داشتن طولانی‌ترین مرز مشترک خشکی با جمهوری اسلامی ایران به عنوان بهترین فرصت اقتصادی کشورمان در میان کشورهای همسایه مطرح است و افزون بر این دارای قرابت نزدیک و مشترک فرهنگی، دینی و اجتماعی است و در شرایط تحریمی کشور و موقعیت راهبردی منطقه بهترین گزینه برای توسعه روابط تجارت خارجی دوجانبه می باشد.
اخیرا نمایشگاهی از توانمندی های صادراتی ایران با عنوان سومین نمایشگاه چابک تجاری ایران در بغداد برگزار شد که برخی از تجار و بازرگانان ایران بازار عراق را بهترین فرصت صادراتی برای ایران عنوان کردند و برخی نیز بهره مندی بلندمت از بازار عراق را سخت دانستند که بهره مندی از این بازار وسیع باید متناسب با واقعیت‌ها باشد، که در غیر این صورت بازار عراق را از دست خواهیم داد.
یک تاجر ایران شرکت کننده در این نمایشگاه درخصوص تعاملات تجاری ایران و عراق به ایرنا گفت: ایران رقبای سرسختی در بازا عراق دارد که با امن شدن عراق به دنبال آن هستند تا این مزیت را از ما بگیرند.
وی افزود: به‌نظر می‌رسد که با توجه به اقدامات سایر کشورها، موقعیت ایران در بازار عراق در حال ضعیف شدن است و اکنون برخی کشورها سرمایه‌گذاری‌های خود را در حوزه زیرساخت‌های عراق افزایش داده‌اند. همچنین برخی دیگر از کشورها، به‌منظور کسب سهم بیشتر از بازار عراق تصمیم به سرمایه‌گذاری مبالغ قابل‌توجهی در زیرساخت‌های این کشور دارند.
یکی دیگر از تجار ایران که در این نمایشگاه شرکت کرده بود نیز در این باره گفت: حضور موفق در بازار صادراتی و استفاده از فرصت‌های سرمایه‌گذاری کشور عراق نیازمند تحقیقات تخصصی بازار عراق و روابط تجاری تهران - بغداد است.
ابوالفضل دایمی که قطعات خودرو به عراق صادر می کند اظهار کرد: با وجود خودروهای ایرانی در عراق صدور قطعات خودرو یکی از مواردی است که می تواند برای صادرکنندگان ایران درآمد مناسبی داشته باشد.
یک شرکت کننده ایرانی دیگر در نمایشگاه بغداد گفت: شرایط اقلیمی کشور عراق، وجود پدیده جنگ و تخریب بسیاری از زیرساخت‌های این کشور و نیاز روزافزون به مصالح ساختمانی و کالاهای مختلف، افزایش جمعیت و تلاش عراق برای صنعتی شدن، شرایط بسیار مناسبی را برای بخش صادرات ایران فراهم آورده است.
مهران بختیاری افزود: در عین حال افزایش قیمت مواد اولیه، محدودیت‌ها و موانع صادراتی و حذف اختصاص ارز ترجیحی همراه با قیمت‌گذاری دستوری، توان رقابت برخی محصولات مربوط به صنایع غذایی را در عراق کاهش داده و از مزیت‌های صادراتی به کشوری مانند عراق، کاسته شده است.
یک تولید کننده درب و پنجره الومینیومی نیز که در نمایشگاه بغداد حضور داشت، گفت: شرایط خاص عراق و رونق فعالیت‌های عمرانی در آن اکنون فرصتی بی‌نظیر برای صادرات محصولات ساختمانی ایران به عراق ایجاد کرده است هرچند هم‌اکنون ایران سهمی به نسبت از این بازار دارد، اما رقابت کشورهایی همچون چین و ترکیه به‌راحتی ممکن است این بازار را از دست ایران خارج کند.
وی افزود: با توجه به همسایگی میان ۲ کشور و نزدیکی سیاسی که در سال‌های گذشته دیده شده، می‌توان به تداوم حضور جدی صادرکنندگان ایرانی در بازار عراق امیدوار بود؛ هرچند نحوه مدیریت این حضور و چشم انداز تعریف شده اهمیت فراوانی دارد.
وی همچنین اظهار کرد: در عرصه عمل حمایت از صادرکنندگان، کاهش فشارهای ارزی و ثبات در قوانین اجرایی برای حفظ بازار ایران اهمیت فراوانی خواهد داشت.
محسن عیوضی که برای عرضه اسباب بازی به این نمایشگاه آمده بود گفت که ما از گذشته در بازار عراق حضور فعال داشته ایم، اما متاسفانه ما بازار عراق را به چین و ترکیه واگذار می کنیم و عدم کمک دولت باعث شده که بازار عراق را از دست بدهیم.
به گفته وی، برای حفظ بازار عراق باید دو رویکرد به شکل همزمان دنبال شود؛ نخست حفظ روابط کلان دو کشور و حفظ وجهه مثبت ایران در جامعه عراق و دوم تغییرات لازم در فضای اقتصادی و حرکت به سمت صادرات کالاهایی که می‌تواند برای اقتصاد ایران مزیت صادرات جدی به وجود آورد.
وی همچنین افزود: در سال‌های اخیر با کاهش فشار جنگ‌های داخلی، دولت عراق تلاش کرده مرحله به مرحله، وضعیت زیرساخت‌های اقتصادی این کشور را بهبود دهد و به این ترتیب واردات برخی محصولات را متوقف کند؛ موضوعی که می‌تواند برای برخی از تاجران ایرانی زنگ خطر باشد.
با این وجود بازار عراق هنوز ظرفیت‌های خاص خود را دارد و بسیاری از فعالان این بازار معتقدند که باید با ایجاد تغییر در رویکردهای ابتدایی، حضور در این بازار را تداوم بخشید.
چشم‌انداز تجارت دو کشور امیدوارکننده است
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق هم گفت: مزیت های رقابتی ایران در بازار عراق، چشم انداز تجارت بین ۲ کشور ایران و عراق را در آینده امیدوارکننده کرده است.
جهانبش سنجابی شیرازی افزود: با وجود هشت مرز رسمی با عراق، گذرگاه‌های متعدد، مزیت های فرهنگی، ارتباطات مردمی و مزیت های خدادادی می تواند حجم تجارت بین ایران و عراق را از ۱۰ میلیارد دلار کنونی به ۲۰ میلیار دلار در سال افزایش دهد.
وی عمده نیازهای ضروری کشور عراق را در ۱۰ گروه ماشین آلات مکانیکی، الکتریکی و تجهیزات حمل و نقل، مواد شیمیایی، محصولات کشاورزی و صنایع غذایی، پوشاک و منسوجات، فلزات و محصولات معدنی، سنگ و شیشه، پوست و چرم و کالاهای صنعتی متفرقه عنوان کرد که اکنون ۶۵ درصد از واردات عراق را به خود اختصاص داده است.
به گفته وی، کشور عراق سالانه به صورت میانگین از این ۱۰ گروه حدود ۱۶ میلیارد و ۷۶۴ میلیون دلار به طور متوسط در پنج سال اخیر واردات داشته است که بیشترین میزان واردات کشور عراق ماشین آلات کشاورزی با ۳۰ درصد از کل بازار و کمترین میزان با ۱۴۷ هزار دلار مربوط به پوست و چرم با سه دهم درصد بوده است.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق تصریح کرد: کشور ایران در پنج گروه از این نیازها کالا به عراق صادرات می کند که نشان می دهد ۵۰ درصد ظرفیت بالقوه ای که وجود دارد بالفعل شده و جای کار زیادی در بخش تجارت با کشور عراق وجود دارد.
سنجابی بیان کرد: آمار ۵ ساله نشان می دهد که عراق همیشه شریک اول و دوم تجاری ایران بوده است و این کشور جزو ۵ شریک تجاری اول ایران است، اما ذکر این نکته هم ضروری می باشد که ایران در بازار عراق رقبای قوی دارد که می توانند ما را به چالش بکشند.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق اظهار کرد: حتما باید در بحث تجارت با کشور عراق منافع این کشور را هم در نظر بگیریم هرچند حسن ارتباط سیاسی ما با این کشور بستر مناسب رشد تجارت ایران و عراق را فراهم کرده است.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق همچنین گفت: حفط روحیه همگرایی بین دولتمردان، مردم و دولت عراق، استقرار امنیت در فضای سیاسی اجتماعی بازار مقصد عراق و حفظ رشد آهنگ اقتصادی در عراق سه عاملی است که باید در تجارت با کشور عراق در نظر گرفته شود تا بتوان به سمت توازن تجاری با عراق پیش رفت.
عراق در رده دوم شرکای وارداتی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد
سفیر جمهوری اسلامی ایران در عراق نیز با اشاره به رشد ۱۶ درصدی سهم عراق از واردات کالاهای ایرانی در نیمه نخست امسال گفت: حجم مبادلات تجاری و اقتصادی ایران و عراق در نیمه نخست امسال بیش از یک میلیارد دلار نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است.
محمد کاظم آل صادق اظهار کرد: رشد حدود ۱۶ درصدی صادرات کالاهای ایرانی به بازار عراق نسبت به مدت مشابه سال گذشته نشان می دهد که عراق همچنان در رده دوم شرکای وارداتی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.
وی با بیان اینکه واردات جمهوری اسلامی ایران از عراق در ۶ ماهه اولیه سال‌جاری حدود ۱۰۰ میلیون دلار تخمین زده می‌شود که نشان دهنده عدم توازن در روابط اقتصادی دو کشور است، افزود: ایران به رغم وجود برخی محدودیت‌های داخلی، خود را متعهد به مساعدت عراق در جهت تامین نیازهای نیروگاهی و انرژی از جمله برق و گاز دانسته و با اجرای پروژه‌های نیروگاهی و گازی به ویژه از طریق شرکت‌های بزرگ خود همچون مپنا سهم زیادی در بهبود وضعیت زیرساخت‌های انرژی عراق داشته است.
آل صادق در ادامه با بیان اینکه شرکت‌های ایرانی طی سال‌های گذشته پروژه‌های متعددی در عراق اجرا کرده و حضور موثری در بازار عراق داشته‌اند، گفت: در همین چارچوب و بر اساس توافقات بعمل آمده در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۲ برخی از این شرکت‌ها ۶ پروژه احداث مجتمع مسکونی و یک پروژه احداث بیمارستان در عراق را برعهده گرفتند.
وی همچنین با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران ضمن اعلام حمایت از ثبات، امنیت، استقلال، تمامیت ارضی، عزت، اقتدار و جایگاه منطقه‌ای و بین المللی عراق آمادگی خود را برای توسعه همکاری دو جانبه منطقه‌ای اعلام بارها اعلام کرده، اضافه کرد: بر همین اساس ارتقای سطح تبادلات ۲ کشور در تمامی ابعاد به ویژه در توسعه مناسبات اقتصادی و سرمایه‌گذاری مشترک مورد تاکید و اهتمام مقامات تهران - بغداد قرار گرفته است.
سفیر ایران در عراق اظهار کرد: روند مناسبات اقتصادی ایران و عراق همواره رو به رشد بوده و در سال گذشته به حدود ۱۲ میلیارد دلار رسیده است.
سومین نمایشگاه چابک تجاری ایران در عراق ۱۸ مهرماه جاری به مدت ۲ روز در هتل فلسطین بغداد گشایش یافت.
در این نمایشگاه که به مدت ۲ روز برگزار شد، بیش از ۵۰ شرکت ایرانی توانمندی‌های خود را در زمینه‌های صنایع بسته‌بندی و چاپ، شوینده‌ها، مواد غذایی، تجهیزات کشاورزی، خدمات فنی و مهندسی، پتروشیمی، تجهیزات دارویی و ظروف یکبار مصرف به نمایش گذاشند.
اصغر عباس پور مدیر موسسه تسهیلگران تجارت فردا مجری برگزاری نمایشگاه چابک تجاری ایران در بغداد درخصوص برگزاری این نمایشگاه گفت: برگزاری این نمایشگاه باعث آشنایی و ارتباط بیشتر تجار و بازرگانان ایرانی از توانمندی های دو کشور در زمینه های اقتصادی شد.
وی با اشاره به اینکه بیش از ۵۰ شرکت ایرانی در سومین نمایشگاه چابک تجاری ایران در عراق شرکت کردند تصریح کرد: این جمع کوچکی از توانمندی های اقتصادی ایران است که در هشت گروه کاری دستاوردهای خود را به نمایش گذاشتند.
عباس پور برگزاری این نمایشگاه را فرصت خوبی برای فعالان بازرگانی عراق که تمایل به همکاری با شرکت های ایرانی دارند، دانست و افزود: معتقدیم که برای بازرگانی پایدار بین دو کشور باید به سمت تجارت دو جانبه گام برداریم و بخش خصوصی ایران در این راستا از آمادگی کامل برخوردار است.
مدیر موسسه تسهیلگران تجارت فردا یکی از اهداف برگزاری این نمایشگاه به شکل «شو روم» را کاهش هزینه ها بیان کرد و افزود: برپایی این نوع نمایشگاه ها نسبت به نمایشگاه های بزرگ، هزینه های کمتری برای تجار شرکت کننده در پی دارد.