به گزارش ایرنا از سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور، همزمان با نزدیک شدن فصل سرد سال مجید عبداللهی معاون فنی و نظارت این سازمان با اعلام ابلاغ راهنمای عمل ایمنی و راه اندازی تاسیسات مکانیکی و برقی فضاهای آموزشی، تربیتی و ورزشی، اظهارداشت: با آغاز فصل سرما دغدغه‌های مسئولان آموزش و پرورش در خصوص رعایت نکات ایمنی در مدارس افزایش می‌یابد بنابراین لزوم اجرای دقیق مفاد دستورالعمل‌های نگهداری و مدیریت فضاهای آموزشی، پرورشی و ورزشی مورد تأکید است.
وی افزود: راهنمای مذکور در راستای تحقق مفاد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، برنامه زیرنظام تامین فضا، تجهیزات و فناوری و تامین ایمنی و پیشگیری از بروز هرگونه حوادث احتمالی در سیستم های گرمایشی فضاهای آموزشی، تربیتی و ورزشی با آغاز فصل سرما و نظر به ضرورت پیش بینی تمهیدات لازم و آمادگی مدیران محترم مدارس در خصوص آماده سازی سیستمهای حرراتی تهیه شده است .
عبداللهی تصریح کرد: راهنمای عمل ایمنی و راه اندازی سیستم های گرمایشی فضاهای آموزشی، تربیتی و ورزشی مشتمل بر نکات فنی و اجرایی مستند به دستورالعمل نگهداری و تعمیرات فضاهای آموزشی، تربیتی و ورزشی به شرح زیر است که برای اقدام و اجرا به سراسر کشور ابلاغ شده است:
تاسیسات الکتریکی:
۱- آزمایش و بازبینی سیستم ارتینگ مدارس با همکاری شرکتهای برق مناطق
۲- آزمایش و کنترل کلیدهای حفاظت از جان در تابلوهای برق اصلی و فرعی
۳- تعویض کلیدهای مینیاتوری معیوب
۴- کنترل سیستمهای هشدار دهنده و ایمنی نظیر سنسور نشت گاز، سنسورهای نشت گاز CO۲، شیر قطع گاز حساس به زلزله، سنسور های حرارتی و دودی سیستم اعلام آتش سوزی و ... (کنترل کنتورهای برق و حصول اطمینان از ظرفیت فیوز منصوبه)
۵- عدم استفاده از المپ های التهابی و یا گازی که دمای بدنه آنها از ۵۰ درجه سانتیگراد تجاوز کند.
۶- حریم تابلو برق همیشه عاری از هرگونه کالا، ضایعات و مواد قابل اشتعال باشد.
۷- رعایت حریم استاندارد با وسایل روشنایی و گرمایشی الکتریکی ضروری است.
۸- اخذ بار اضافی از سیستم برق رسانی موجب اتصالی و آتش سوزی می گردد لذا این اصل در تمامی بخش ها و واحدهای آموزشی بایستی رعایت شود.
۹- ضوابط ایمنی در چیدمان، ساماندهی، جداسازی و بهره برداری از لوازم آزمایشگاهی طبق استانداردهای معتبر رعایت گردد.
۱۰- سرویس های دوره ای آسانسور توسط شرکت های دارای صالحیت و دارای تاییدیه از سازمان ملی استاندارد انجام شود.
۱۱- کنار هریک از تابلو های اصلی برق یک دستگاه خاموش کننده گازی CO۲ شش کیلویی بر روی دیوار نصب شود.
۱۲- در آتش سوزیهای تجهیزات الکتریکی و فلزات قابل اشتعال استفاده از آب ممنوع است.
*توجه : با توجه به اینکه درصد بالایی از علل آتش سوزی، دارای منشاء برقی میباشد، میبایست سیستم برق مجموعه مورد بازنگری قرار گرفته و ضوابط ایمنی و استاندارد در اجزاء شبکه برق اعم از کابل کشی، فیوزها، کلیدها، پریزها، روشناییها و جعبه های تقسیم دقیقا رعایت گردد . متناسب با اندازه ی کابل یا سیم، فیوز استاندارد مناسب در مسیر ورودی هادی ها نصب و از دستکاری فیوزها و جایگزینی با فیوز جریان عملکردی بیشتر اکیدا خودداری شود. کلیه انشعابات غیر اصولی جمع آوری گردد و کلیه مدارات غیر استاندارد اصلاح شود.
پکیج گرمایشی دیواری و زمینی:
۱- انجام سرویس توسط کارشناسان خدمات پس از فروش شرکت سازنده انجام شود.
۲- کنترل شلنگ ارتباطی گاز از محل شیر قطع و وصل قبل از پکیج تا ورودی به آن.
۳- کنترل مسیر دودکش و کلاهک دودکش.
۴- بازدید از دریچه تامین هوای تازه.
۵- کنترل دودکش دوجداره در پکیج‌های فن‌دار.
۶- کلیه الزامات نصب دستگاه و محل نصب دستگاه مجددا بررسی شود.
موتورخانه:
۱- در صورت بروز شرایط جوی نامناسب و کاهش شدید دمای هوا و تعطیلی احتمالی مدارس از خاموش کردن موتورخانه پرهیز شود و ترموستات دیگ روی حداقل دما تنظیم شود.
۲- منابع انبساط باز بازدید شوند و در صورت معیوب بودن عایق حرارتی، نسبت به ترمیم آن اقدام شود.
۳- منابع انبساط بسته بازدید شوند و از عدم وجود اشکال در عملکرد آنها اطمینان حاصل شود.
۴- در صورتی که به علت سرمای شدید احتمال قطع سوخت وجود داشته باشد، آب سیستم حرارتی (از طریق بازکردن شیر تخلیه دیگ و بستن شیر پرکن منبع انبساط) کاملاً تخلیه شود یا به نسبت کافی ضدیخ به سیستم حرارت مرکزی اضافه شود.
۵- در کلیه سیستمهای حرارت مرکزی که به مشعل دو سوخته مجهز شده‌اند، سرویس‌های لازم انجام و مخزن ذخیره سوخت اضطراری شارژ شود.
۶- سرویس‌های لازم برای مشعل قبل از راه اندازی مجدد به صورت کامل انجام شود.
۷- کلیه شیر فلکه‌ها کنترل شده و از عدم وجود نشتی در آنها اطمینان حاصل شود.
۸- پمپ‌ها به طور کامل بازبینی شده و از عدم وجود اشکال در عملکرد آنها اطمینان حاصل شود.
۹- داخل موتورخانه از هرگونه مصالح یا لوازمی که ممکن است ایجاد حریق نمایند، پاکسازی شود.
۱۰- راه اندازی موتورخانه توسط افراد ذیصلاح یا شرکتهای معتبر تاسیساتی انجام پذیرد.
بخاری‌های نفتی کاربراتوری استاندارد :
۱- کنترل مسیر دودکش و کلاهک آن به دقت صورت گیرد.
۲- سالم بودن کاربراتور کنترل شود.
۳- مخزن احتراق کنترل و از سالم بودن و تمیزی آن اطمینان حاصل شود.
۴- از سالم بودن درب بخاری اطمینان حاصل شود.
۵- لوله رابط از منبع سوخت به کاربراتور کنترل شود و از سالم بودن آن اطمینان حاصل شود.
۶- سوخت‌گیری قبل از شروع کلاس و بدون حضور دانش آموزان انجام شود و پس از اتمام سوخت‌گیری بخاری روشن شود.
۷- گالن حمل سوخت مایع برای پر کردن مخزن بخاری میبایست سالم، قابل حمل و در حد متعارف باشد که هنگام حمل، ریزش نداشته باشد تا به سهولت بتوان سوخت را در مخزن بخاری تخلیه کرد.
۸- از پرکردن کامل مخزن سوخت خودداری شود و از آغشته نبودن جداره مخزن و سطح زیرین بخاری اطمینان حاصل شود. در صورت لزوم محل‌های مربوطه نظافت شود.
۹- هنگام روشن کردن بخاری از جمع نشدن سوخت مایع در مخزن احتراق بیشتر از حد مجاز اطمینان حاصل شود.
۱۰- از آنجائیکه ظرفیت مخزن بخاری حداکثر ۲۰ لیتر بوده و لازم است مدیریت در مصرف در طول روز صورت پذیرد، تنظیم میزان سوخت مصرفی توسط متصدیان ذیصلاح انجام شود.
۱۱- برای تامین هوای تازه در کلاس‌های درس میبایست هر یک ساعت پنجره‌ها به مدت ۵ دقیقه در طول زمان زنگ تفریح باز شوند.
۱۲- بخاری در محفظه‌ای قرار گیرد که از برخورد دانش‌آموزان به آن جلوگیری شود.
۱۳- در صورت بروز حادثه آتش‌سوزی بلافاصله نسبت به خروج دانش‌آموزان از کلاس اقدام نموده و پس از آن توسط کپسول اطفاء حریق، نسبت به مهار آتش اقدام شود.
۱۴- تعیین متولی برای حفاظت از بخاری در هنگام زنگ تفریح برای جلوگیری از تجمع دانش‌آموزان و ضربه زدن به بخاری.
۱۵- کنترل پوشش فلزی بخاری یا بدنه آن به لحاظ عدم وجود آسیب ضربه‌ای.
۱۶- لوله رابط دودکش از خروجی بخاری تا دریچه دودکش کنترل شود و اتصالات بطور کامل دودبند باشند.
۱۷- استفاده از بخاری‌های نفتی چکه‌ای و غیر استاندارد به هیچ وجه در مدارس مجاز نیست (در صورت وجود این گونه بخاری‌ها، با هماهنگی و تائید مدیرکل آموزش و پرورش و نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان از محل ردیف استانداردسازی تاسیسات نسبت به خرید و نصب بخاری استاندارد اقدام شود).
اخطار مهم: مدارسی که به سامانه های حرارتی استاندارد مجهز شده اند حق استفاده از بخاری های نفتی کاربراتور استاندارد و بخاری های نفتی پرتابل را ندارند.
بخاری‌های گازی استاندارد:
علاوه بر رعایت نکات معمول و مشترک با بخاری‌های نفتی موارد زیر نیز مد نظر قرار گیرد:
۱- سالم بودن رگولاتور کنترل شود.
۲- سالم بودن شلنگ گاز از محل شیر گاز تا اتصال به بخاری کنترل شود.
۳- شلنگ گاز ارتباطی از محل شیرگاز تا بخاری میبایست دارای استاندارد بوده و طول آن حداکثر ۱۵۰ سانتیمتر باشد.
۴-چنانچه بخاری دارای شیشه رویت شعله باشد، شیشه آن از لحاظ نداشتن شکستگی کنترل شود.
۵- تنظیم میزان سوخت مصرفی توسط متصدیان ذیصلاح انجام شود.
۶- در صورت بروز حادثه بلافاصله نسبت به بستن شیر قطع، قبل از بخاری و پس از آن نسبت به بستن شیر اصلی گاز اقدام شود و سپس از کپسول اطفا حریق استفاده شود.
منابع ذخیره سوخت:
۱- عایق منبع کنترل گردد و در صورت نیاز ترمیم شود.
۲- عدم نشتی در منبع ذخیره روزانه کنترل شود.
۳- علاوه بر کنترل عدم نشتی منبع ذخیره کلیه لوله‌های ارتباطی آن چک شود.
۴- کنترل سطح سوخت موجود در منبع و در صورت لزوم تامین سوخت مورد نیاز.
۵- ایجاد حفاظ برای منبع جهت عدم دسترسی دانش‌آموزان به آن.
۶- مخزن ذخیره سوخت تحت هیچ شرایطی نباید داخل ساختمان آموزشی باشد و با رعایت فاصله مجاز، بیرون از ساختمان به گونه‌ای که دچار یخ زدگی نشود، قرار گیرد.
۷- منابع گازوئیلی که در محوطه مستقر هستند عایق کاری شوند و از ارتباط لوله برگشت گازوئیل از سمت مشعل به سمت مخزن، اطمینان حاصل شود.
کولرهای آبی:
۱- لوله‌های تغذیه کولرهای آبی روی بام باید تخلیه گردد و شیر فلکه اصلی آن بسته شود.
۲- بدنه کولر توسط برزنت یا پوشش مناسب به طور کامل پوشیده شود.
۳- دریچه‌های کولر در داخل ساختمان مسدود شود تا از خروج هوای گرم جلوگیری به‌عمل آید.
سایر نکات:
۱- تجهیزات اطفای حریق بطور منظم توسط شرکتهای ذیصلاح و مسئولین واحدهای آموزشی مورد بازرسی و کنترل قرار گیرد.
۲- در صورتی که مراکز آموزشی مجهز به هواساز و یا زنت و یا پکیج با کویل گرمایی و یا یونیت هیتر هستند و سیستم حرارت مرکزی به هر علت خاموش شود باید آب درون کویل وسایل مذکور تخلیه شود.
۳- با عنایت به ضرورت استانداردسازی سیستم حرارتی و با توجه به استفاده از سوخت گاز در مدارس، نصب تجهیزات هشدار دهنده‌ی جلوگیری از خطر گاز گرفتگی و نشت گاز (سنسورهای نشت گاز و منواکسید کربن و شیر حساس به زلزله) برای تامین امنیت و ایجاد شرایط آسایش دانش آموزان و کارکنان واحدهای آموزشی الزامی است. ضمناً کنترل، بازبینی و رعایت نکات ایمنی وسایل گرمایشی مدارس، مجدداً مورد تاکید است و فقط سیستمهای حرارتی استاندارد یا در صورت استفاده اجباری از بخاری نفتی، از بخاری‌های نفتی کاربراتوری استاندارد در مدارس مجاز است و رعایت نکات ایمنی و بازرسی دوره‌ای کلیه وسایل گرمایشی توسط افراد ذیصلاح الزامی است.
۴- در خصوص مدارسی که اخیراً از محل اعتبار استانداردسازی سیستم حرارتی به موتورخانه حرارت مرکزی، پکیج گرمایشی و یا دیگر سیستمهای حرارتی مجهز شده‌اند نیز با هماهنگی اداره کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان و با توجه به شیوه‌نامه تعمیر و نگهداری (تدوین شده توسط سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور )، با بکارگیری شرکتهای تاسیساتی و یا افراد ذیصلاح، نگهداری و راهبری گردد و همواره از کارکرد صحیح سیستمهای کنترلی و ایمنی تجهیزات نصب شده اطمینان حاصل شود.
۵- برای آمادگی مسئولین واحدهای آموزشی و دانش آموزان برای مقابله با حریق و خطرات ناشی از آن، ترتیبی اتخاذ گردد که با هماهنگی سازمان آتش نشانی مهارت‌های لازم برای مقابله با حوادث و حریق و همچنین روش استفاده از تجهیزات اطفای حریق به کلیه پرسنل و دانش آموزان آموزش داده شود.
۶- برای جلوگیری از یخ زدگی لوله‌های سرویس‌های بهداشتی که در حیاط مدارس قرار دارند، ضروری است شیر فلکه اصلی مربوطه بسته و کلیه شیرهای مصرف باز شود تا آب درون لوله‌ها تخلیه شود. سپس کلیه فلاش تانک‌ها و یا فلاش و لوله‌ها باز شود تا آب درون آنها نیز تخلیه شود.
۷- بار دیگر بر ممنوعیت استفاده از بخاری‌های چکه‌ای و غیر استاندارد تاکید می‌شود. در صورت بروز هرگونه حادثه ابتدا نسبت به تخلیه کلاس درس از دانش‌آموزان اقدام شود و از جابجایی وسایل حرارتی آن در حضور دانش آموزان جداً خودداری شود.
۸- استفاده از سامانه‌های گرمایشی غیر استاندارد در خوابگاه‌های دانش آموزی ممنوع است.