به گزارش ایرنا، پنجمین نشست مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور (مکتب)، با حضور روسا، معاونان و مدیران کتابخانه‌های بزرگ کشور به میزبانی معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در تهران برگزار شد.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در این نشست اظهارداشت: از سال های حدود ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ طرحی در ذهن برخی از دوستان شکل گرفت که مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور صرف نظر از وابستگی تشکیلاتی با همفکری و هم‌افزایی تشکیل شود و این آغاز فعالیت مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور (مکتب) بود.
علیرضا مختارپور گفت: قرار شد که دو گروه در جلسات مکتب شرکت کنند، یک گروه خود کتابخانه‌های بزرگ کشور مثل سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و یک گروه هم نهادهایی که خودشان دارای مجموعه کتابخانه‌هایی هستند که مجموعا کتابخانه‌های بزرگ محسوب می‌شوند مانند نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، وزارت آموزش و پرورش، سازمان فرهنگی هنری شهرداری، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بعضی از دانشگاه‌ها مثل دانشگاه تهران به صورت مستقل در مکتب هستند این فعالیت دو سال برقرار بود و به دلایلی در دولت قبلی متوقف شد و در دولت جدید از اواخر سال ۱۴۰۰ دوباره احیاء شد.
مختارپور افزود: در دوره قبل کمیته‌هایی وجود نداشت و مصوبات کلی و توافقاتی انجام می‌شد، غیر از دو مورد خروجی نداشت که یک مورد آن برکت داشت به طوری که شبکه کتابخانه‌های کشور به وجود آمد تا کتابی را که مراجعه‌کننده جست و جو می‌کند نشان دهد در کدام کتابخانه موجود است، البته هنوز برخی از کتابخانه‌ها به آن نپیوسته‌اند که با پیگیری‌های لازم امیدواریم همه کتابخانه‌های کشور در این سامانه تجمیع شوند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: در دوره جدید کمیته‌های تخصصی فعال شد که امیدواریم با مشارکت نمایندگان اعضای مکتب به پروژه‌هایی رسیده است که نیاز به مشارکت اعضای مکتب در عملیاتی و اجرایی شدن آن است.
وی ضمن تشکر از اعضای مکتب و مشارکت نمایندگان آنان در کمیته‌های تخصصی مکتب با اشاره به اینکه یکی از حوزه‌هایی که نظام در آن پیشرفت فوق العاده‌ای داشته است، مسأله توسعه کتابخانه‌هاست و در اوایل انقلاب کمتر از ۴۰۰ کتابخانه عمومی داشتیم و در حال حاضر بیش از ۴ هزار کتابخانه عمومی و هر روز شاهد تاسیس کتابخانه‌های عمومی جدید هستیم و نیز کتابخانه‌های مساجد، کتابخانه‌های مدارس و غیره تقویت شده است و با همکاری مشترک و بانک منابع مشترک می‌توانیم بسیاری از مشکلات موجود کتابخانه‌ها را حل کنیم.
تقویت کتابخانه‌های خوابگاهی
براساس اعلام روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این نشست ضمن خیرمقدم به حاضران به ارائه گزارشی از وضعیت این معاونت در حوزه کتاب و کتابخوانی و کتابخانه پرداخت و گفت: در حوزه آموزش عالی و به صورت خاص حوزه معاونت فرهنگی علاوه بر توجه به موضوع کتاب به صورت رسمی که مرتبط با مسائل درسی می‌شود، ما سعی کردیم توجه ویژه‌ای به بحث کتابخوانی در ایام فراغت دانشجو داشته باشیم.
عبدالحسین کلانتری افزود: هم تجربه ما و هم آمارها نشان می‌دهد که زمان زیادی از دانشجویان به فراغت می‌گذرد و ما هرچه بتوانیم از این زمان به بهترین وجه استفاده کنیم تا افرادی که فارغ‌التحصیل می‌شوند، شهروندان مسئولیت‌پذیرتر، شهروندان اجتماعی‌تر و فرهنگی‌تر باشند.
وی بیان کرد: در این راستا اتفاقات خوبی در معاونت فرهنگی و هم در معاونت امور دانشجویی اتفاق افتاده است و همه همکاران در مجموعه آموزش عالی دست به دست هم دادند تا کارهای خوبی انجام شود. ما از این ایام فراغتی استفاده کردیم و در خوابگاه‌ها سراهای مهارت را ایجاد کردیم که به دانشجویان مهارت‌های سبک مثل تعمیرات موبایل، آشنایی با بعضی از نرم افزارها در حوزه‌های مختلف را انتقال می‌دهد. در کنار آن توجه به محوریت کتاب و کتابخوانی که رهبر معظم انقلاب بارها نسبت به آن تذکر دادند، مورد توجه قرار گرفته است.
کلانتری اظهارداشت: اهمیت کتاب و کتابخوانی در زمانی که سیطره فضای مجازی است مدل خاصی از مطالعه را تقویت می‌کند که نسبتی با آن تدبر، تأمل و تفکر را ندارد، به همین منظور موضوع کتابخوانی در دستور کار قرار گرفت و بر همین اساس تقویت کتابخانه‌های خوابگاهی مدنظر قرار گرفت، امیدواریم که مجتمع های خوابگاهی تبدیل به پردیس‌های فرهنگی شود.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: نکته بعد ایجاد سامانه «فرانما» است که در واقع مدیریت فعالیت های فرهنگی در مجموعه آموزش عالی کشور را دارد که تمام دانشگاه ها به آن متصل هستند و ما می توانیم به صورت برخط از برنامه های فرهنگی هر دانشگاه مطلع شویم.
عصمت مومنی معاون کتابخانه ملی نیز در این نشست اظهارداشت: مسیرهای اجرایی مکتب مبنی بر تقویت حضور کتابخانه‌ها در جامعه و ارتقای ساختارها، فرایندها و توانمندسازی سرمایه انسانی، رشد و توسعه زمینه حرفه‌ای در گسترش شبکه تعاملی در سطح ملی براساس نقشه راه از ۶ کمیته، سه سند پروژه استخراج شد، کمیته منابع خطی و نادر، کمیته ارائه خدمات و استفاده از اطلاعات و دانش و کمیته بازتعریف نقش و جایگاه کتابخانه‌ها در کشور که ۱۳۰ نفر از نمایندگان اعضای مکتب با ما در این کمیته‌های تخصصی همکاری می‌کنند.
وی گفت: کمیته منابع خطی و نادر در دو کارگروه تخصصی فعالیت می‌کند، کارگروه سازماندهی منابع خطی و نادر و کارگروه فناوری های نوین در پردازش منابع خطی، در کارگروه فناوری‌های نوین در پردازش منابع خطی پیشنهاد پروژه «مستندسازی پدیدآورندگان نسخه های خطی به روش نیمه خودکار(هوشمند و انسانی)» داده شد.
مومنی افزود: کمیته ارائه خدمات و استفاده از اطلاعات و دانش دارای چندین کارگروه تخصصی است که یکی از آنها کارگروه خدمات مرجع است، پروژه با «خدمت مرجع هوشمند مشارکتی» طرح شد. کمیته بازتعریف نقش و جایگاه کتابخانه‌ها در کشور یکی دیگر از کمیته‌های مکتب بوده که با نگاه پلتفرمی به کارکردهای کتابخانه‌ای منجر به تهیه دستنامه پلتفرمی در کتابخانه‌ها شد.
امیر خوراکیان عضو هیئت امنای موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک نیز در این نشست پیشنهاد داد که از ظرفیت مرکز ملی فضای مجازی کشور و شورای عالی فضای مجازی بهره ببریم و با انجام اقدامات مشترک با اشتراک‌گذاری داده‌ها، مطالعات مشترک و رویدادهای مشترک تبدیل به جریان اجتماعی شود و با یک لوگوی خاص، کشور تحت فضای مشترک قرار گیرد.
رشید جعفرپور قائم‌مقام معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت عتف در ادامه بیان کرد: ما در حوزه فرهنگسازی کتاب و کتابخوانی در دانشگاه‌ها اقداماتی را می‌توانیم انجام دهیم که یکی از آنها نشست‌های هم‌افزایی است. در تشکل‌های موجود در دانشگاه‌ها هم اکنون سیر مطالعاتی خاص وجود دارد از جمله سیر مطالعاتی اندیشه امام (ره) و موضوع‌های اندیشه‌های سیاسی و حضور کانون‌های کتاب و کتابخوانی، به طور کلی انجمن‌های علمی دانشجویی و کانون‌های فرهنگی و هنری و تشکل‌ها در دانشگاه‌ها دارای ظرفیت‌هایی خوبی در حوزه مطالعاتی هستند.
فاطمه شیخ شعاعی سرپرست مرکز توسعه اطلاعات معاونت تحقیقات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز سخنان خود را با این سوال آغاز کرد که چگونه ما می‌توانیم به فهرستگان ملی کشور و فهرستگان جهانی که بزرگترین شبکه کتابخانه‌ای دنیاست وارد شویم؟
وی در ادامه از موزه ملی تاریخ پزشکی سخن گفت که در آن نسخ خطی ارزشمندی وجود دارد و از افرادی که در این زمینه فعالیت دارند دعوت کرد تا از این موزه بازدید کنند، شیخ شعاعی در ادامه بحث امانت بین کتابخانه‌ای و استفاده اعضا از همه فضاهای کتابخانه ای کشور را مطرح کرد.
مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز در این نشست با اشاره به آمایش کتابخانه‌های عمومی در قالب سامانه اظهارداشت: این سامانه می‌تواند جزییات هر کتابخانه عمومی را نشان دهد و نکته بعدی، عضویت سراسری در کتابخانه‌های عمومی به نحوی است که همه اعضا بتوانند از خدمات کتابخانه‌ها استفاده کنند.
عباس باباخانیان مدیر امور کتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در مورد طراحی رویدادها گفت: ما کاملا آمادگی برگزاری برنامه‌ها و حتی در طراحی رویدادهای مشترک در سطح گسترده که تبدیل به یک جریان اجتماعی شود را داریم.
فاطمه ثقفی رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد و تامین منابع علمی دانشگاه تهران، علی مقدسین، رئیس اداره فرهنگی و هنری زندان‌های کشور، علی خدابنده رئیس گروه پژوهش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، پیمان سمندری مدیر آموزش و پژوهش مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک، فاطمه شیخ شعاعی، سرپرست مرکز توسعه و هماهنگی مرکز اطلاعات و انتشارات علمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رشید جعفرپور قائم‌مقام معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و مهدیه پرند رئیس امور نخبگان معاونت فرهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در پنجمین نشست مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور (مکتب) حضور داشتند.