به گزارش خبرنگار گردشگری ایرنا، در سه دهه اخیر اگر چه در بخش فرهنگ و هنر برای معرفی این ارزش‌ها، نمادها و یادمان‌های به ارث رسیده از دفاع مقدس، حوزه‌های سینما، تئاتر، کتاب، شعر و موسیقی فصل جدیدی را گشوده‌اند، اما آنچه بیشتر و موثرتر می‌تواند برای نسل جدید آموزنده باشد سفر و بازدید از مناطق دفاع مقدس و آثار به جای مانده از آن دوران است که عموما مناطق غرب و جنوب‌غربی کشور را شامل می‌شود؛ البته اردوهای راهیان نور در قالب سفر گروه‌های مختلف جامعه -بیشتر دانش‌آموزان و دانشجویان- به این موضوع پرداخته است، اما جاذبه معنوی این مناطق می‌تواند مسیر سایر تورهای گردشگری را هم به سمت این مناطق بگشاید.
برخی رویکردهای عمرانی و توسعه ای پس از دوران دفاع مقدس درک درستی از حفظ این آثار و ادبیات گردشگری جنگ و دفاع مقدس نداشتند، آثاری که اکنون می‌توانست حفظ شود و اکنون جاذبه‌هایی ارزشمند برای توسعه گردشگری دفاع مقدس در استان‌ها و مناطق غرب و جنوب‌غربی داشته باشند و به غنی‌سازی تورهای فرهنگی، تاریخی و طبیعی این مناطق کمک کند.
برخی نگرش‌های منفی باعث از دست رفتن جاذبه‌های گردشگری دفاع مقدس شد
سیدمصطفی فاطمی در گفت‌وگو با خبرنگار گردشگری ایرنا با اشاره به تشکیل میزهای تخصصی گردشگری معنوی، زیارت، مذهبی و مقاومت و دفاع مقدس در وزارت میراث فرهنگی، اظهار داشت: متاسفانه در طول سال‌های بعد از جنگ بسیاری از آثار دوران دفاع مقدس را که می‌توانست اکنون برای گردشگران و علاقه‌مندان به آن دوره تاریخی به عنوان جاذبه گردشگری محسوب شود از دست دادیم؛ برخی نگرش‌های منفی به ویژه بعد از پایان جنگ، باعث از دست رفتن جاذبه‌های میراثی دفاع مقدس شد.
موزه دفاع مقدس کرمانشاه موزه خوبی است،اما روح جاذبه گردشگری دفاع مقدس را از دست داد؛ همان ساختمان تخریب شده دوران جنگ جاذبه گردشگری دفاع مقدس بود، باید حفظ می‌شدمدیرکل توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی افزود: در کرمانشاه بسیاری از نقاط شهر که در دوران دفاع مقدس بمباران شده بود، حذف شد؛ مثلا پناهگاهی که تعداد زیادی از شهروندان آنجا شهید شدند و آثار آن باقی مانده بود و قابلیت بازدید برای گردشگران داشت، البته به جای آن موزه ساختند، موزه خوبی است و قابلیت‌های زیادی دارد، اما روح جاذبه گردشگری دفاع مقدس را کاملا از دست داده است.
فاطمی توضیح داد: همان فضای ساختمان تخریب شده جاذبه گردشگری دفاع مقدس بود، باید حفظ میشد؛ در استان‌های کردستان و ایلام هم برخی از این نوع آثار با همان نگاه منفی حفاظت نشد؛ آثاری که امروز می‌توانست جاذبه گردشگری دفاع مقدس باشند.
وی گردشگری مقاومت و گردشگری دفاع مقدس دو موضوع متفاوت در حوزه گردشگری دانست و گفت: جنگ و دفاع مقدس بیشتر در منطقه غرب و جنوب غرب کشور رخ داد، با موضوع مقاومت که به لحاظ تاریخی و جغرافیایی در سرزمین ما پراکندگی و گستردگی دارد، تفاوت دارد.
مدیرکل توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی تصریح کرد: ما هم اخیرا به این حوزه وارد شدیم تا نمادهای باقیمانده از آن دوران را مانند سایر موضوعات میراثی کشور حفاظت و صیانت کنیم تا بتوان در قالب نمادهای فرهنگی باقیمانده از آن هشت سال به عنوان یک جاذبه گردشگری برای نسل جدید و آینده مورد بهره‌برداری قرار بگیرند.
نگاه ما به «گردشگری مقاومت» تاریخی است
فاطمی با اشاره به تشکیل میز تخصصی گردشگری مقاومت در وزارت میراث فرهنگی گفت: بسیاری از شهرهای کشور قابلیت و ظرفیت خوبی در این حوزه دارند، مانند مقاومت مردم تبریز در مقابل حمله تزار روس به ایران، مقاومت و شهادت رئیس‌علی دلواری در مقابل استعمار انگلیس و مقاومت میرزاکوچک خان جنگلی در گیلان، در اکثر شهرهای ایران از این نوع نمادهای مقاومت وجود دارد، نگاه ما به گردشگری مقاومت صرفا به رویدادهای بعد از انقلاب نیست، بلکه نگاهی تاریخی است.
سعی کردیم در قالب میز تخصصی گردشگری مقاومت ارتباط بین بخشی با کشورهای دیگر را هم ایجاد کنیممدیرکل توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی افزود: افراد بسیار زیادی در دنیا وجود دارند که در مقابل حمله بیگانگان و استعمار و استثمار کشورشان ایستادگی کردند، علاقه‌مندان زیادی هم در جهان به این موضوع علاقه دارند، سعی کردیم در قالب میز تخصصی گردشگری مقاومت ارتباط بین بخشی با کشورهای دیگر را هم ایجاد کنیم.
وی گفت: در چند ماه گذشته در قم، بوشهر و گیلان همایش‌ها و نشست‌های تخصصی گردشگری مقاومت برگزار شده است، تندیس بی‌بی لوعه ناصریان معروف به بانوی مقاومت در دارخوین از توابع شادگان استان خوزستان به عنوان یکی از نمادهای مقاومت رونمایی شد.
پررنگ‌تر کردن ابعاد گردشگری در اردوهای راهیان نور
فاطمی به گردشگری نور و گردشگری دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: در بسیاری از کشورهای جهان گردشگری جنگ فعالیت دارد این حوزه در کشور ما تحت عنوان بازدید از مناطق دفاع مقدس در قالب اردوهای راهیان نور برگزار می‌شود با ارتباطی که با ستاد راهیان نور داریم، تلاش کردیم موضوع گردشگری را در این اردوها پررنگ‌تر کنیم، تا جایی که جوامع محلی در این مناطق هم بتوانند از منافع این نوع اردوها مانند اسکان و پذیرایی و خرید ملزومات بهره‌مند شوند.
«تلاش و برنامه ما این است که در اردوهای راهیان نور سایر جاذبه‌های گردشگری در مناطق غرب و جنوب غرب کشور هم مورد بازدید قرار بگیرد؛ علاقه‌مندانی که به مناطق جنگی می‌روند آثار تاریخی و باستانی را هم بازدید کنند، همچنین تورهای گردشگری تاریخی فرهنگی در برنامه‌های خود بازدید از مناطق جنگی و دفاع مقدس را قرار دهند»
مدیرکل توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی اظهار داشت: تقریبا کل منطقه غرب و جنوب غربی کشور در کنار سایر جاذبه‌های گردشگری، ظرفیت توسعه گردشگری دفاع مقدس را در خود دارد، تلفیق راهنمایان اردوهای راهیان نور با راهنمایان گردشگری دفاع مقدس و راهنمایان تاریخی مناطق جنوب می‌تواند مانند سایر موضوعات گردشگری تعالی‌بخش باعث هم‌افزایی این نوع سفر شود.
معرفی آیین‌های معنوی در کشورهای خارجی و جذب گردشگر
فاطمی گفت: در دو سال گذشته در میز تخصصی گردشگری معنوی فعالیت‌های بسیاری خوبی در ایام محرم به ویژه در روزهای عاشورا و تاسوعا انجام شد، گردشگرانی از سایر ادیان برای دیدن مناسک و آیین‌های شیعیان که جزو میراث ناملموس کشورمان است، به ایران آمدند.
مدیرکل توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث فرهنگی با بیان اینکه گردشگری تعالی‌بخش سفرهایی است که با محتوای ایدئولوژیک برنامه‌ریزی می‌شود، توضیح داد: محرم امسال فعالان حوزه گردشگری معنوی در شهرهای مختلف مانند یزد، کاشان، زنجان، قم، اردبیل و مشهد برنامه‌های مختلفی برگزار کردند که مورد توجه گردشگران خارجی قرار گرفت، این برنامه‌ها از قبل توسط کارگزاران ما در کشورهای خارجی معرفی شدند و به دنبال آن تورهای مختلفی به ایران آمدند، اتفاقا بازخورد بسیار خوبی هم داشت.
فاطمی با اشاره به تشکیل شورای عالی زیارت در کشور گفت: میز تخصصی گردشگری زیارت و مذهبی که در وزارتخانه تشکیل شد بیشتر بر برنامه‌ریزی برای مناسک خاص تقویمی و نقاط اوج سفر تمرکز دارد، مثلا در روزهای منتهی به ۲۸ صفر -رحلت پیامبر(ص) و شهادت امام رضا (ع) - بر محور سفر به سمت مشهد مقدس و در ۲۰ صفر (آیین راهپیمایی اربعین) بر محورهای سفر به سمت غرب کشور متمرکز می‌شوند، البته نوع فعالیت این میز بیشتر بر هماهنگی خدمات‌رسانی در طول مسیر راهپیمایی به زوار است.
دبیر ستاد ملی هماهنگی خدمات سفر توضیح داد: فعالیت ستاد مرکزی اربعین مجزا است، فعالیت‌های میز گردشگری زیارت در زمان اربعین بیشتر بر معرفی اماکنی است که در مسیر برگشت، زائران می‌توانند از آنها بازدید کنند یا در شهرهای در مسیر بازگشت زائرین اقامت کنند تا حجم ترافیک در بازگشت زائران کاهش یابد.