به گزارش خبرنگار ایرنا ، چهارم ربیع الثانی سال ۱۷۲ هجری مصادف با ۲۸ مهرماه سالروز میلاد حضرت عبدالعظیم (ع) است که در شهر مدینه چشم به جهان گشوده و پدرشان عبدالله بن علی و از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) است و نسبتش با چهار واسط به آن امام بزرگوار می‌رسد.
عبدالعظیم حسنی مشهور به شاه عبدالعظیم از راویان حدیث بوده و شیخ صدوق، مجموعه روایات وی را با عنوان "جامع اخبار عبدالعظیم" گردآوری کرده است.
وجود مبارک عبدالعظیم حسنی محضر امامان رضا و جواد (ع) را درک کرده و در زمان امام هادی (ع) وفات یافته و حرم ایشان در شهر ری زیارتگاه شیعیان و شیفتگان اهل بیت (ع) است و در برخی روایات، ثواب زیارت قبر او برابر با ثواب زیارت قبر امام حسین(ع) دانسته شده است.
چرا به ایران آمد؟
بر اساس منابع تاریخی مستند و مستدل، زندگانی حضرت عبدالعظیم همزمان با دوران حاکمیت بنی‌عباس بوده و در این دوره، بیشتر سادات و علویان از آن جهت که ایران، از کانون‌های علاقه‌مندی به اهل بیت (ع) به شمار می‌آمد، به ایران مهاجرت می‌کردند.
ایشان نیز بعد از سفرهای مختلف به ایران آمده‌اند و هجرت این سید بزرگوار به ایران و شهر ری، برکات زیادی از جمله بسط و گسترش مکتب اهل بیت (ع) در این منطقه داشته است.
مقام معظم رهبری سال‌ها پیش در سخنانی عبدالعظیم حسنی (ع) را "آبروی ری" خوانده و گفته‌اند: "ری مرکز بسیار مهمی از لحاظ علمی و فرهنگی در تاریخ ماست و سرسلسله بزرگان هم جناب عبدالعظیم با اینکه اهل ری نیست، اما حقاً و انصافاً به ری و تاریخ ری آبرو داد و حق عظیمی به گردن همه تهرانی ها و اهل ری دارد".
منزلت و عظمت حضرت عبدالعظیم (ع)
او در دانش و تقوا مورد احترام و اعتماد امام معصوم زمان خویش بوده و گفته‌اند شخصی به نام اَبا حَمّاد رازی با تحمّل زحمتهای فراوان، خود را به سامرّا رسانده تا از امام علی النقی (ع) مسائلی را بپرسد و امام پس از پاسخ به پرسشها فرموده است: "هرگاه با مشکلی از مشکلات دینی یا پرسشی از مسائل اسلامی رو به رو شدی، آن مشکل و سوال خود را با عبدالعظیم حسنی در میان بگذار و از او بخواه تا پاسخ سؤالات را بیان نماید و سلام مرا هم به او برسان.
نقل است مهمترین نشانه عظمت معنوی و مقامات باطنی حضرت عبدالعظیم (ع) برابری فضیلت زیارت مزار او با فضیلت زیارت سیّدالشهدا است و شیخ صدوق از بزرگان محدثه از فرد دیگری نقل کرده که خدمت امام هادی (ع) رسیدم و فرمودند: کجا بودی؟ گفتم: حسین بن علی (ع) را زیارت کردم. امام فرمود : أما إنّک لَوزُرتَ قَبرَ عَبدِالعَظیمِ عِندَکُم کُنتَ کَمَن زارَ الحُسَینَ بنَ عَلِیٍّ (ع). بدان که اگر قبر عبدالعظیم را در شهر خودتان زیارت کنی ، مانند کسی هستی که حسین بن علی (ع) را زیارت کرده باشی.
معماری حرم عبدالعظیم (ع)
حرم شاه عبدالعظیم ابتدا شامل یک صحن و بنای اصلی بوده اما به مرور زمان توسعه یافته است. بنای اصلی حرم، چهار ضلعی است و تمام قسمت‌های داخل حرم به هنر آینه‌کاری مزین شده است و در دوره قاجار، معماران ایرانی اقدامات بسیاری برای کاشی‌کاری و آینه‌کاری آن انجام داده‌اند.
ساختار گنبد در زمان شاه طهماسب صفوی به شکل کنونی درآمده و به دستور ناصرالدین شاه قاجار روی آن پوشش طلا کشیده شده و کتیبه‌هایی از اشعار و آیات قرآن از جمله "انا فتحنا لک فتحا مبینا" روی گنبد ثبت شده است.
گلدسته‌های بلند حرم شاه عبدالعظیم و مناره‌های مجموعه جزو شاهکارهای منحصر به‌فرد معماری بناهای مذهبی و تاریخی ایران است.
به‌طور معمول بدنه مناره‌ها کاشی‌کاری شده و کاشی‌هایی به رنگ‌های فیروزه‌ای، آبی و طلایی دارد که روی قسمت‌هایی از آن، نام‌های مقدس مذهبی دیده می‌شود و نمای گنبد اصلی و گنبدهای کوچک در کنار گلدسته‌های بلند صحن‌ها از آرامش‌بخش‌ترین بخش‌های صحن اصلی حرم است.
ساخت درب‌های منبت و خاتم کاری شده و احداث مناره‌ها و تعمیر ضریح از تغییرات معماری دوران قاجار است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تغییراتی در معماری حرم ایجاد شده و تأسیس حوزه علمیه، تأسیس ایوان شرقی و شبستان‌های غربی و جنوبی از اقدامات بعد از انقلاب اسلامی در آن مکان مقدس است.
البته در اطراف حرم نورانی حضرت عبدالعظیم، بازار سرپوشیده و تاریخی نیز وجود دارد و زیارت بارگاه منور ایشان می‌تواند زمینه گشت و گذار و لذت بردن از اماکن تاریخی اطراف و خرید از بازارهای آن محدوده را نیز فراهم کند.
حرم و قطب فرهنگی
حرم مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی علاوه بر زیارت مشتاقان اولیای الهی، کارکردهای فرهنگی و اجتماعی نیز دارد و در مناسبت‌های ملی و مذهبی و ماه های محرم، صفر و رمضان آئین‌های مختلفی با مرکزیت آن برگزار می‌شود.
این مکان مقدس به عنوان کانون تحولات فرهنگی و مذهبی در شکل دادن به تشکل‌های دینی و انقلابی و پیوند دادن دل‌های مسلمانان به همدیگر نقش بارزی دارد و روز به روز بر توجه علاقه‌مندان به معارف دینی و الهی به آن مکان شریف اضافه می‌شود.
منابع:
پژوهشکده قرآن و عترت
ویکی شیعه
سایت آستان مقدس حضرت عبدالعظیم