به گزارش ایرنا، حضور سگ های ولگرد به عنوان یک معضل اساسی موجب سلب آرامش مردم استان ایلام در نقاط مختلف شده و جمع آوری این حیوانات خواسته و مطالبه ای عمومی است.
تعداد سگ های ولگرد در سطح بلوارها، خیابان ها، میادین و کوچه های این شهر نسبت به سال های گذشته افزایش یافته است و ازدیاد این حیوانات و پرسه زنی آنها در اماکن مسکونی، موجب نارضایتی شدید مردم شده است.
برخی کارشناسان، رهاسازی سگ های گله یا نگهبان و یا شکاری در حاشیه شهرها و روستاها را عامل افزایش جمعیت این حیوانات می دانند.
برخی دیگر از صاحب نظران عادت غلط برگرفته از عواطف و احساسات مبنی بر غذا دادن به سگ ها را در افزایش تعداد آنها ذکر می کنند.
در سال های اخیر حمله سگ ها به مردم بیشتر از گذشته گزارش شده به طوری که طبق آمار مرکز بهداشت استان ۹۰ درصد حیوان گزیدگی ها به علت حمله سگ های ولگرد رخ می دهد.
به طور میانگین در ماه بین ۷۰ تا ۱۰۰ مورد حیوان گزیدگی به مراکز درمانی و خانه های بهداشت استان گزارش می شود که عمده این گزش ها ( 90 درصد) به علت حمله سگ های ولگرد است.
وجود سگ های ولگرد علاوه بر اینکه مناظری نازیبا و مشمئزکننده در سطح شهر و روستا ایجاد می کند، سلامت زیستی مردم را نیز به مخاطره می اندازد.
سگ های ولگرد عمدتا ناقل انواع ویروس، انگل و باکتری های بیماری زا هستند که از طریق بزاق، مدفوع یا ادرار آنها قابل انتشار و سرایت به دیگر مناطق است.
جمع آوری، نگهداری و عقیم سازی سگ های ولگرد یک عزم همه جانبه و جدی از سوی ادارات متولی نظیر شهرداری، حفاظت محیط زیست، دامپزشکی و علوم پزشکی می طلبد.
در طی یکسال اخیر تلاش ها و اقداماتی برای جمع آوری سگ های ولگرد انجام شده است اما آنچنان که باید این پروژه موفق نبوده و پرسه انبوه سگ های ولگرد در همه جا همچنان مشهود است.
شهرداری ایلام به تنهایی توان تامین هزینه نگهداری از سگ های ولگرد را ندارد
رئیس امور بهداشتی و مسائل زیست محیطی شهرداری ایلام گفت: از اوایل سال گذشته تاکنون حدود ۴۰۰ سگ نر و ماده بالغ بعد از زنده گیری و جمع آوری عقیم سازی شده اند و در طول شبانه روز نیروهای شهرداری اقدام به جمع آوری سگ های ولگرد و انتقال به پناهگاه ویژه این حیوانات می کنند.
"مصطفی کرمی" افزود: این پناهگاه و مرکز نگهداری سال گذشته ایجاد شد و در آن سگ های ولگرد پس از جمع آوری، قرنطینه، غربالگری جنسیتی و عقیم سازی می شوند.
وی ادامه داد: این حیوانات، پس از ورود به پناهگاه به منظور از اطلاع از وضعیت سلامت آنها، قرنطیه و سپس در برابر بیماری هاری مایه کوبی می شوند و بعد از این مرحله، فرایند تفکیک جنسیتی به منظور عقیم سازی سگ های بالغ نر و ماده انجام می گیرد.
کرمی یادآور شد: بعد از یک ماه که از عقیم سازی سگ های ولگرد گذشت، این سگ ها را در اماکن دور از سکونت که به غذا دسترسی داشته باشند دوباره رهاسازی می شوند.
رئیس امور بهداشتی و مسائل زیست محیطی شهرداری ایلام اضافه کرد: این سگ ها بعد از عقیم سازی قدرت باروری و تولید مثل و "درنده خویی" خود را از دست می دهند و برای محیط اطراف بی خطر محسوب می شوند.
وی در خصوص علت رهاسازی مجدد سگ های ولگرد، توضیح داد: هزینه نگهداری سگ ها تا زمان مرگ طبیعی آنها زیاد است و شهرداری قدرت تامین این هزینه ها را به تنهایی ندارد.
کرمی افزود: به عنوان مثال، شهرداری برای عقیم سازی هر قلاده سگ ۲۰ میلیون ریال هزینه می کند و با احتساب داروهای بی هوشی، غذا، مراقبت و دیگر موارد، هزینه نگهداری از سگ ها با توجه به جمعیت زیاد آنها برای شهرداری جوابگو نیست.
وی تاکید کرد: یکی دیگر از معضلات شهرداری ایلام اینکه شهرداری دیگر نقاط استان با زنده گیری و جمع آوری سگ های ولگرد مناطق خود، آنها را در حاشیه شهر ایلام با اذعان بر وجود مرکز نگهداری از سگ های ولگرد در ایلام رهاسازی می کنند.
رئیس امور بهداشتی و مسائل زیست محیطی شهرداری ایلام با بیان اینکه طبق بخشنامه های ابلاغی کشتن و معدوم کردن سگ های ولگرد ممنوع است، لذا شهرداری به مایه کوبی ضد هاری و عقیم سازی سگ های سالم اقدام می کند و سگ های دارای بیماری نیز تا زمان مرگ در مرکز نگهداری می شوند.
رییس امور بهداشتی و مسائل زیست محیطی شهرداری ایلام یادآور شد: البته شهرداری به برخی افراد که متقاضی دریافت سگ های سالم و قوی بنیه برای نگهبانی باغ، سوله، کارخانه، گله و موارد دیگر هستند، سگ های واجد شرایط را بعد از عقیم سازی تحویل می دهد.
وی از دامپزشکی مبنی بر عدم همکاری این دستگاه، برای تحویل ضایعات و زائدات دام و طیور ذبح شده در کشتارگاه ها یا گوشت های فاسد جمع آوری شده غیرعفونی، برای خوراک سگ های ولگرد مراکز نگهداری انتقاد کرد و گفت: دامپزشکی در صورت همکاری برای تامین غذای سگ های ولگرد از محل گوشت های فاسد غیرعفونی یا امعاء و احشای دام و طیور ذبح شده بخشی از هزینه های نگهداری این سگ ها را از دوش شهرداری برمی دارد.
کرمی همچنین با اشاره به نبود یک مکان بزرگ و محصور خارج از مناطق مسکونی و جنگلی برای نگهداری سگ های ولگرد، اظهار کرد: برای استان ایلام ایجاد یک مکان بزرگ و محصور در یک ناحیه دور از مناطق مسکونی و جنگلی، برای سگ های جمع آوری شده، بعد از عقیم سازی ضروری است.
سگ های ولگرد عامل انتقال انگل های بیماری زا به محیط زیست پیرامون خود هستند
مدیرکل دامپزشکی استان ایلام نیز در رابطه با سگ های ولگرد، گفت: سگ های ولگرد ناقل انواع بیماری ها چون "هاری" و "کیست هیداتیک" یا "انگل ها" هستند که جولان و پرسه آنها در مناطق مختلف باعث آلودگی محیط زیست پیرامون خود می شود.
"دکتر یونس احمدی" در مورد عدم تحویل ضایعات و زائدات دام و طیور ذبح شده یا گوشت های فاسد غیرعفونی به شهرداری، توضیح داد: عمده این ضایعات و گوشت های فاسد به علت وجود عامل بیماری زا و انگل از چرخه مصرف حذف می شوند و سگ ها با خوردن این گوشت ها توان انتقال و سرایت انگل ها به دیگر نقاط و در نتیجه آلوده سازی محیط را دارند.
وی با بیان اینکه این ضایعات باید معدوم سازی شوند، افزود: شهرداری باید از ظرفیت خیرین سلامت، انجمن های حامی حیوانات یا اعتبارات نگهداری سگ های ولگرد، هزینه نگهداری و تغذیه این حیوانات را تامین کند.
احمدی تاکید کرد: اما این اداره کل برای تحویل واکسن رایگان "هاری" به شهرداری آماده است و شهرداری برای دریافت رایگان واکسن هاری می تواند اقدام کند.
وی به کشاورزان نیز توصیه کرد: حریم مزارع و باغات خود را جهت جلوگیری از ورود سگ های ولگرد محصور کنند چرا که مدفوع و ادرار و بزاق این حیوانات الوده به انگل و باکتری است که باعث آلودگی سبزی و صیفی و در نتیجه انتقال بیماری به مصرف کننده نیز می شود.
معدوم کردن سگ های ولگرد ممنوع است
مدیرکل حفاظت محیط زیست ایلام هم گفت: این اداره کل به عنوان ضابط قضایی و بنا بر بخشنامه های ابلاغی دفاع از حقوق حیوانات، اجازه معدوم سازی سگ های ولگرد را نمی دهد.
"علیرضا محمدی" افزود: زنده گیری و سپس انقطاع نسل با روش عقیم سازی در خصوص سگ های ولگرد باید توسط شهرداری به عنوان متولی اصلی جمع آوری این حیوانات انجام گیرد.
وی ادامه داد: کارشناسان حفاظت محیط زیست بر تمام فرایندهای زنده گیری تا عقیم سازی سگ های ولگرد نظارت دارند.
۹۰ درصد حیوان گزیدگی ها ناشی از حمله سگ های ولگرد است
رییس گروه حشره شناسی و بیماری های انسان و حیوان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی در این خصوص اظهار کرد: در سال به طور متوسط یک هزار و ۳۰۰ مورد حیوان گزیدگی در استان گزارش می شود که ۹۰ درصد آنها ناشی از حمله سگ ها است.
"ابراهیم فتح الهی" ادامه داد: در سگ گزیدگی ها برای افراد، سه نوبت واکسن ضد هاری تزریق می شود که هزینه این واکسن ها بیش از ۵۰ میلیون ریال است.
وی افزود: باتوجه به مایه کوبی مداوم سگ های گله توسط دامپزشکی با واکسن ضد هاری و تسریع در واکسیناسیون افراد گزیده شده، طی ۱۰ سال گذشته موردی از بیماری هاری در استان و افرادی که مورد حمله سگ ها قرار گرفته اند، دیده نشده است.
فتح الهی یادآور شد: آموزش های لازم در خصوص برخورد با سگ های ولگرد به جوامع هدف از جمله مناطق روستایی و عشایری، خانواده های دارای حیوان خانگی، دامداران، دانش آموزان مدارس و ساکنان حاشیه شهرها توسط کارشناسان خانه های بهداشت ارائه می شود تا سطح آگاهی مردم در این زمینه افزایش یابد.
وی گفت: وجود سگ های ولگرد در روستاها و حاشیه شهرها باعث رعب و وحشت کودکان، دانش آموزان و بانوان می شود به گونه ای که در برخی از این مناطق دانش آموزان از وحشت حمله سگ ها مسیر مدرسه و خانه را با اضطراب طی می کنند و این موضوع باعث افت تحصیلی دانش آموزان و عدم امنیت روانی آنها می شود.
فرهنگ غلط غذا دادن به سگ های ولگرد
به گزارش ایرنا، سه هزار و ۲۰۰ نوع بیماری در کتاب جامع بیماری ها نگاشته شده که بیش از ۸۰۰ مورد آن را بیماری های مشترک انسان و حیوان تشکیل داده است.
بدون شک افزایش آگاهی مردم در خصوص چگونگی مواجه با سگ های ولگرد از اهمیت زیادی از لحاظ سلامت زیست محیطی و امنیت روانی افراد دارد.
اما هستند افردی که ناآگانه و از روی احساسات و عواطف ناشی از علاقه غلط نسبت به حیوانات، اقدام به غذا دادن به سگ های ولگرد می کنند که همین امر، موجب ازدیاد تعداد و تجمع سگ ها می شود.
رسانه های جمعی در این میان نقش بسزایی در آگاه سازی مردم دارند تا افراد از غذا دادن به این حیوانات یا نزدیک شدن و لمس آنها خودداری کنند.
سگ های ولگرد ناقل انواع بیماری ها هستند که با توجه به جابجایی مداوم این حیوانات در نقاط مختلف مسکونی احتمال سرایت باکتری، ویروس و انگل توسط آنها به سهولت امکان پذیر است.
همچنین ورود سگ های ولگرد اهلی به مناطق جنگلی باعث می شود که این عرصه ها از لحاظ ژنتیکی دستخوش تغییراتی ناخوشایند شود و گونه هایی جدیدی از حیوانات حاصل از جفتگیری با سگ پدید آید.
"گرگاس" حاصل جفت گیری سگ و گرگ و "سگ‌توره" با آمیزش سگ و شغال از شناخته ترین گونه های دورگه ای است که در پی ورود سگ ها به طبیعت و حیوانات وحشی تحمیل شده اند.
بدون شک ادامه این روند مخاطراتی را علاوه بر انسان برای طبیعت و حیوانات وحشی نیز به وجود می آورد و به تدریج گونه های ژنتیکی جدیدتری پدید خواهد آمد که مشکلات زیست محیطی و بهداشتی را برای جامعه انسانی خواهد داشت و لازم است در این زمینه هم مردم آگاهی لازم را داشته و هم مسئولان مربوطه اقدامات لازم را انجام دهند.