به گزارش خبرنگار ایرنا، در حاشیه جاده های جنگلی و گردشگری شهرستان های مازندران به ویژه خطه غربی این استان دکه ها و واحدهای پذیرایی زیادی فعالیت دارند که به گفته مسافران برخی از آنان در ارایه خدمات به گردشگران از موادغذایی گرفته تا زباله های مربوط ضوابط را رعایت نمی‌کنند.
شکل گیری این دکه ها با سازه های سبک و موقت در گذشته بیشتر با چشم پوشی از سوی متولیان امر و ترحم کسب و کار و اشتغال فعالان این بخش بود در حالی که در گذر زمان پی برده شد این سازه های موقت بتدریج شکل ظاهری آن ها تغییر کرده و افزون بر گستردگی بیشتر حالت سازه ای آهنی و ثابت خود گرفتند و تا ضرب المثل "قوز بالای قوز " مصداق عینی پیدا کند.
برابر گزارش اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران - نوشهر، حدود ۲۰۰ دکه غیرمجاز در گذرگاه های جنگلی و گردشگری این خطه به ویژه در مسیر های جاده رویان - گلندرود شهرستان نور، ۲ هزار و سه هزار تنکابن، جواهرده رامسر، عباس آباد - کلاردشت فعالیت دارند که افزون بر چالش های زیست محیطی، سبب بروز مشکلات دیگری هم شدند.
قانون چه می گوید؟
در قانون هم به صراحت روی این موضوع اشاره شده که خروج از املاک شخصی و ورود به حریم راه عمومی عملی خلاف و غی مجاز است حتی اگر این عمل خلافکارانه در آمد و شد وسائط نقلیه و عابران سواره رو هم آسیب زا نباشد و خللی ایجاد نکند و قانون چنین حقی را برای افراد حقیقی یا حقوقی قائل نبوده که بخواهند با بهره گیری از طبیعت یا عبارتی عرصه های ملی در کنار و حاشیه معابر اقدام به ایجاد دکه در قالب آلاچیق و یا سایه بان کنند.
اغلب این دکه ها با چوب و پارچه ها در فواصل اندک در حاشیه این مسیرهای گردشگری قدعلم کردند، این دکه ها تا چند سال پیش تنها در حد قرار دادن یک اجاق گاز پیک نیکی برای عرضه چای فعالیت داشتند و به مرور خود را به دکه های عرضه تنقلات، غذاهای سرد، بیسکویت و شکلات ارتقا دادند و اکنون در حال حرکت به سمت تبدیل شدن به فروشگاه های عرضه محصولات کشاورزی و صنایع دستی و رستوران داری هستند.
بیشتر این واحدها در گذشته به صورت فصلی و هنگام اوج گیری سفر مسافران فعالیت موقت داشتند اما امروز در تمام ایام سال با اندکی تغییر در ظواهر خدمات رسانی به گردشگران خدمات ارایه و گاهی در حد اقامت موقت شبانه هم سرپناه در اختیار مسافران قرار می دهند.
به اعتقاد کارشناسان، بی توجهی به آسیب های این واحدهای خدماتی که چندان هم با توجه به ماهیت زیبایی طلبی گردشگری طبیعت به فعالیتشان نیاز نیست، می تواند خطر تردد در جاده های کوهستانی را مضاعف کند، ضمن این که تبعات اجتماعی فعالیت شبانه روزی آنها در تمامی فصول سال هم باید مورد توجه قرار گیرد.
ضرورت نظارت و ساماندهی
یک گردشگر تهرانی در جاده جنگلی جواهرده رامسر در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: در طول مسیر جنگلی جواهرده به دلیل وجود دکه ها و واحدهای پذیرایی در حاشیه جاده، اتومبیل های زیادی به صورت نامنظم حجم زیادی از جاده را برای پارک اشغال کرده اند که این امر در بروز حوادث جاده ای بی تاثیر نخواهد بود.
پدارم سعیدی افزود: گردشگری که برای لذت بردن از چشم انداز و فضای جنگلی این منطقه در حال تردد است یکباره با حجم زیادی از اتومبیل پارک شده مواجه می شود و طرف دیگر جاده انواع دکه ها را مشاهد می شود که مشکلاتی را برای مسافران بوجود می آورند.
وی با ابراز تعجب از نبود نظارت بر این وضعیت، گفت : از طرف دیگر وجود برخی از دکه ها و یا واحدهای پذیرایی در این مناطق بسیار زییا و همگون با محیط زیست ساخته شده ولی برخی دیگر ظواهر آن هیچ سنخیتی با طبیعت منطقه ندارد و چشم نواز نیست.
به گفته وی یکی از معضلات مهم این منطقه رها شدن زباله های زیاد در دامن طبیعت است که باید برای این مهم فکری کرد چرا که رها سازی زباله ها باعث بروز مشکلات زیست محیطی می شود.
سعیدی با اشاره به عرضه انواع غذاها در این مسیر گردشگری تصریح کرد: به نظر می رسد که نظارتی برای کیفیت غذاهای ارایه شده در این مسیر گردشگری غرب مازندران وجود ندارد چرا که بیشتر غذاها با کیفیت پایین و گران عرضه می شود.
رشد ناهمگون واحدها در جاده های جنگلی
یک کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری هم درباره چگونگی استقرار دکه ها و واحدها پذیرایی در محورهای جنگلی به خبرنگار ایرنا گفت : بر اساس قانون ایمنی راه ها در سال های اخیر احداث انفرادی هرگونه ساخت و ساز در قالب رستوران، سرویس بهداشتی، دکه و پمپ بنزین در حاشیه راه ها ممنوع است و تنها در قالب مجتمع های خدماتی - رفاهی بین راهی با توجه به نوع و درجه مسیر امکان پذیر است.
آمنه جوری افزود: در گذشته به دلیل صدور مجوز های غیر قانونی کتبی و شفاهی با هدف کسب و کار چنین مجوزهایی فراگیر شد و امروزه شاهد واحدهایی به صورت ناهمگون در امتداد جاده های جنگلی هستیم.
این کارشناس ارشد گردشگری یادآور شد: اگر چه وجود واحدهای خدمات گردشگری می تواند یک جاذبه گردشگری و مکمل مسیر گردشگری باشد و همچنین برای یک مقصد و منطقه گردشگری وجود مراکز خدمات پذیرایی موجب اشتغال، درآمدزایی برای منطقه به شمار می رود، ولی بی قانونی کنونی همه این مزیت ها را از بین می برد.
وی توضیح داد: اگر چه این واحدها برای جامعه میزبان درآمدزاست و شاید توجیهی اینگونه داشته باشد، ولی توسعه این فعالیت ها بدون طرح و برنامه سازمان یافته نه تنها اثرات منفی و خراشیدگی بر چشم انداز طبیعت خواهد داشت بلکه موجبات آلودگی محیط زیست، بصری و صوتی می شود و در کوتاه مدت می تواند از نظر کیفیت مراجعه کنندگان اثر عکس در جذب گردشگر داشته باشد.
این کارشناس تاکید کرد: متولیان امر به دلیل حساسیت های عرصه های طبیعی باید با عقد تفاهم نامه های چند جانبه بین نهادهای مختلف و نیز اجرای صحیح و اصولی مشارکت اجتماعی را برای حفظ محیط زیست و چشم انداز طبیعی در فضای جنگل ها در اولویت قرار دهند تا در نهایت به ایجاد اشتغال و درآمد زایی پایدار کمک کند.
۹۰ درصد دکه ها موازین زیست محیطی را رعایت نمی کنند
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان عباس آباد گفت : بازدیدهای هفتگی و ماهانه از کارکرد این دکه ها در جاده عباس آباد - کلاردشت نشان داده که حدود ۹۰ درصد صاحبان این مکان های عرضه انواع اقلام غذایی موازین زیست محیطی را مراعات نمی کنند.
شراره کرمی راد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : حجم انبوه زباله در جوار این دکه ها مشاهده می شود و متاسفانه سطل های زباله هم به اندازه مورد نیاز تعبیه نشده است بنابراین ضروری برای رفع این چالش تدابیری اندیشیده شود.
این مسوول اظهار کرد : کارگروه های سلامت و امنیت غذایی در شهرستان برای برخورد با این چالش زیست محیطی شکل گرفت و به شیوه منسجم با همراهی اعضای این کارگروه از جمله مسوولان امنیتی، انتظامی و قضایی به طور محسوس و نامحسوس از روند کارکرد این دکه ها بازدید به عمل آوردند و اخطارهایی هم به دکه داران بابت رعایت نکردن موازین زیست محیطی داده شد.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست عباس آباد یادآور شد : در این بازدیدها به صاحبان این دکه ها توصیه و هشدار داده شد در کم ترین زمان نسبت به اصلاح امور و قانونمند نمودن فعالیشتان برنامه ریزی و اقدام کنند و در غیر این صورت با آن ها برخورد قانونی می شود.
جاده عباس آباد - کلاردشت به طول حدود ۳۵ کیلومتر به خاطر عبور از میان جنگل های هیرکانی خزری و طبیعت و سرسبزی جزو زیباترین جاده های کشور بوده که شهرت جهانی دارد و به همین خاطر از دیرباز تاکنون این گذرگاه خاستگاه ها شمار زیاد گردشگران حتی گردشگران خارجی است و بیشتر مسافران و گردشگران خارجی که مقصد آنان شهرستان کوهستانی و تاریخی کلاردشت است برای رهایی از ترافیک بغرنج و بهره مندی از طبیعت زیبا و آب و هوای خنک مطبوع از جاده جنگلی عباس آباد - کلاردشت برای دیدن شهرهای ساحلی غرب مازندران استفاده می کنند.
طبق آمار، نزدیک ۵۰ دکه به شیوه مجاز و غیر مجاز در این گذرگاه پرتردد فعالیت دارد.
تخریب ۱۲ مورد دکه غیر مجاز در جاده جنگلی رویان - گلندرود
رییس اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای نور از تخریب ۱۲ مورد دکه های غیر مجاز واقع در محور رویان - گلندرود محدوده آبشار آب پری از سوی راهداران در هفته جاری در ماه جاری در این شهرستان خبرداد.
سیدرضا سجادی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : این دکه داران افزون بر بروز مشکلاتی مانند آلاینده های زیست محیطی و تعرض به حریم راه بلکه در هر نقطه ای که فعالیت داشتند شاهد ترافیک بغرنج بودیم و بارها این مساله سبب درگیری، تنش و اعتراض گردشگران و مسافران شده بود.
وی اظهار کرد : سوابق فعالیت این دکه داران به بیش از یک دهه گذشته برمی گردد بارها از ادارات مختلف بابت فعالیت غیر قانونی و بدون مجوز اخطار دریافت کرده بودند منتهی توجهی به این اخطار ها نداشته و همچنان به کاسبی خود ادامه می دادند تا اینکه این بار با دستور مسوولان قضایی و صدور حکم اقدام به تخریب و جمع آوری دکه های آنان در این منطقه شد.
وی از کوتاهی مسوولان ادوار گذشته نسبت به عدم ساماندهی دکه داران فعال در این مسیر بیان داشت : محور رویان - گلندرود به علت برخورداری از چشم اندازهای منحصربفرد نظیر نزدیکی به جنگل های سرسبز هیرکانی، گذر از میان روستاهای بکر و همچنین منتهی به بخش های بلده و کجور از گذشته تاکنون این محور مخاطبان زیادی اعم از گردشگران داخلی و خارجی داشته و دارد بنابراین باید در حاشیه این مسیر مراکز پذیرایی، بهداشتی و رفاهی فعالیت داشته باشد منتهی به شیوه قانونی، ضابطه مند و دارای شناسنامه باشند.
رییس اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای گفت : فعالیت این دکه ها افزون بر بروز چالش های زیست محیطی، ترافیک و تنش میان مسافران بلکه از لحاظ مکانی در نقاطی قرار گرفته بودند که صاحبان آن ها با ایجاد سازه مسیرهای ورودی و خروجی حجم آب زیاد در زمان بارندگی شدید را مسدود کرده بودند که گاهی منجر به سیلاب در این منطقه می شد.
سجادی بدون اطلاع از شمار دکه های غیر مجاز در حاشیه این محور جنگلی و گردشگری پرتردد در عین حال افزود : حسب دستور فرماندار شهرستان قرار بر آن شد کمیته ای از ادارات مرتبط راهداری، محیط زیست، گردشگری و منابع طبیعی شکل گیرد تا بتوان این دکه ها که امروزه روند فعالیت آن ها مشکل ساز شده ساماندهی نمود.
دکه داران مسیرهای جنگلی ساماندهی می شوند
در این پیوند، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران منطقه نوشهر گفت : دکه ها و واحدهای پذیرایی ناهمگون با طبیعت و بدون مجوز در حاشیه جاده های جنگلی و گردشگری غرب مازندران فعالیت دارند باید شناسایی و ساماندهی شوند.
مهرداد خزایی افزود : برابر آمار نزدیک به ۲۰۰ دکه و یا واحد پذیرایی غیر مجاز در حاشیه محورهای جنگلی گردشگری غرب مازندران از جمله گلندرو، عباس آباد - کلاردشت، کندوان، دوهزار و سه هزار تنکابن و جواهرده رامسر فعالیت دارند. اغلب این دکه ها بدون مجوز بیشترشان با چوب و پارچه در فاصله اندک با آسفالت جاده های کوهستانی ساخته شده است.
این مسوول اظهار کرد : آنچه به صورت مستند گزارش شده سال های گذشته به شکل مکتوب و حتی در نشست های مختلف استانی و کشوری این موضوع مطرح شد که فعالیت دکه ها و واحدهای پذیرایی بدون شناسه در حاشیه و حریم راه های جنگلی به خاطر رعایت نکردن موازین بهداشتی، زیست محیطی و مسائل دیگر مشکلاتی را برای مردم و حتی مسافران و گردشگران ایجاد کردند اما متاسفانه این پیگیری ها نتیجه ملموسی در پی نداشته است.
وی ادامه داد : این دکه ها از گذشته های دور یعنی نزدیک به سه دهه با همکاری بخشداری ها و فرمانداری ها بدون نظر خواهی از منابع طبیعی فعالیتشان را شروع کردند و در نتیجه در بازدیدهای میدانی و حتی گزارش هایی مردمی پی برده شد که صاحبان این دکه ها نه تنها فعالیتشان منطبق با اصول فنی و ضوابط قانونی نبوده بلکه مشکل زا هم بوده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران - نوشهر ابراز امیدواری کرد موضوع به زودی با مسوولان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در میان گذاشته می شود و نکته مهم تر آنکه تمام سعی و تلاش ها آن است بتوان در اجرای طرح ساماندهی دکه های غیر مجاز به مسائلی مانند مکان یابی، رعایت فاصله ها، شرح وظایف و خدمات و نیز رعایت موازین بهداشتی و زیست محیطی پرداخته شو.
به گفته وی با تحقق این مهم به دغدغه چندین ساله مسوولان متولی و نارضایتی بیشتر مردم و حامیان محیط زیست و طبیعت در این بخش پایان داده می شود ضمن آنکه حق و حقوق دولت از صاحبان این دکه ها دریافت خواهد شود.
به عقیده کارشناسان، بی توجهی به آسیب های این واحدهای خدماتی که چندان هم با توجه به ماهیت زیبایی طلبی گردشگری طبیعت به فعالیتشان نیاز نیست، می تواند خطر تردد در جاده های کوهستانی را مضاعف کند، ضمن این که تبعات اجتماعی فعالیت شبانه روزی آنها در تمامی فصول سال هم باید مورد توجه قرار گیرد.
نگاهی به حاشیه جاده های جنگلی غرب مازندران نشان می دهد که حضور پر تعداد دست فروشان صنایع دستی و تولیدات محلی و دکه های پذیرایی و آلاچیق هایی برای حضور مسافران و گردشگران گذشته از بی نظمی بصری و تحت تاثیر زیبایی های طبیعت، چنان گره ای برای تردد ایجاد می کند که گاهی عبور از میان خودروهای پارک شده به صورت ناهمگون در این مناطق برای گردشگران و بومیان با خطر جانی همراه می شود.
ضمن این که پراکندگی زباله در حاشیه محور، نداشتن سرویس بهداشتی، عدم پوشش دهی تلفن همراه، نداشتن نماز خانه، عدم استقرار پایگاه ثابت امداد و نجات، اورژانس ۱۱۵، محرومیت از سیستم روشنایی، وجود دست اندازهای تند و پیچ های خطرناک، معبر کم عرض و باریک، نداشتن گاردریل دیگر چالش هاییپ جاده جنگلی غرب مازندران است که این محور گردشگری را به یک گذرگاه غیر ایمن تبدیل کرده است.
شهرستان های نور، نوشهر، چالوس، کلاردشت، عباس آباد، تنکابن، رامسر با افزون بر یک میلیون نفر جمعیت در غرب مازندران واقع شده است، این منطقه به خاطر قرار گرفتن در موقعیت خاص جنگلی، کوهستانی و ساحلی یکی از مناطق بی نظیر گردشگری ایران و جهان محسوب می شود.