به گزارش ایرنا، طبق گفته کارشناسان، نیاز آبی کم و تحمل خشکی زیاد، مقاومت به سرمای بهاره و آفات و بیماری‌های رایج در دانه‌های روغنی و نیاز اندک به کود شیمیایی، کاملینا را به گزینه مناسبی برای رعایت تناوب زراعی و تامین روغن خوراکی تبدیل کرده است.
کاملینا گیاهی زراعی، روغنی و دارویی است که جزو گیاهان بومی اروپا، آسیای جنوبی و بخش هایی از کشورهای آسیای مرکزی به شمار می‌رود.
زراعت کاملینا در گلستان از سال زراعی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ آغاز شد و سطح زراعت این محصول با استقبال کشاورزان در سال زراعی گذشته به ۴۶۴ هکتار افزایش یافت.
امسال نیز با اجرایی شدن طرح الگوی کشت، برنامه‌ریزان جهادکشاورزی گلستان، دانه روغنی کاملینا را در این طرح حمایتی قرار داده و برنامه کشت آن را هزار و ۵۰۰ هکتار اعلام کردند.
معرفی رقم کاملینا
یکی از محققان دانه روغنی کاملینا در مرکز تحقیقات آموزش و کشاورزی و منابع طبیعی گلستان گفت: تنها رقم معرفی به بهره‌برداران در کشور، «سهیل» است که عملکرد قابل قبول این رقم در شرایط دیم و در زمین‌های زیرکشت بسیاری از استان‌های کشور به اثبات رسید.
«حسین احمدی اوچ‌تپه» در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: عملکرد واحد سطح کاملینا به طور میانگین هزار و ۲۰۰ کیلوگرم است که به دلیل برخورداری از منبع غنی روغن و اسید چرب امگا۳ و پایین بودن اسیدهای چرب اشباع، روغن خوراکی با کیفیت بالایی دارد.
وی ادامه داد: مشکلات تغییر اقلیم و بروز خشکسالی سال‌های اخیر و تامین روغن خوراکی کشور از سوی دیگر، سرمایه‌گذاری در کشت و توسعه گیاهان دانه روغنی از جمله کاملینا در زمین‌های مستعد کشور از جمله استان گلستان را به یک ضرورت مهم و راهبردی تبدیل کرده است.
وی گفت: زراعت کاملینا گزینه مناسبی برای زراعت در دیمزار با حداقل نیاز کود شیمیایی، تاثیر گذار در تامین بخشی از نیاز خوراکی کشور و گیاه زراعی تناوبی با غلات دانه ریز و ذرت و سویا است که توسعه و گسترش این زراعت در گلستان باید مورد توجه بیشتر قرار بگیرد.
توصیه‌های فنی
وی با اشاره به این که کشت کاملینا در تاریخ کاشت مطلوب مهم‌ترین ابزار مدیریتی در کاهش خسارت علف‌های هرز، برخورد نکردن با خشکی انتهای فصل و در نتیجه دستیابی به عملکرد بالا است، یادآور شد: این دانه روغنی از لحاظ تاریخ کاشت نسبت به زراعت کلزا حساسیت زیادی به تاریخ کاشت ندارد ولی تاریخ کاشت مناسب آن حداقل چند هفته قبل از تاریخ کاشت گندم است.
این محقق کشاورزی گلستان افزود: کشت کاملینا در مناطق دیم شمالی و میانی استان برای اطمینان از وجود بارندگی در نیمه دوم آبان ماه به بهره‌برداران توصیه می‌شود.
احمدی افزود: در زراعت کاملینا تهیه بستر بذر مناسب برای سبزی یکنواخت و ایجاد تراکم بوته کافی از اقدامات اولیه در دستیابی به عملکرد بالا بوده و کار تهیه بستر بذر نیز شامل شخم مرسوم، دیسک سنگین (خرد کردن کلوخ‌ها) و ماله زدن ( تسطیح) مطابق روش بهره برداران در منطقه انجام می‌شود.
این محقق دانه روغنی در مرکز تحقیقات آموزش و کشاورزی و منابع طبیعی گلستان تاکید کرد: فاصله بین ردیف‌های کاشت کاملینا ۱۰ تا سانتیمتر و گاهی تا ۲۰ سانتیمتر و با حداقل فاصله بر روی ردیف توصیه می‌شود.
کشت بهاره کاملینا در گلستان
محقق دانه روغنی کاملینا مرکز تحقیقات آموزش و کشاورزی و منابع طبیعی گلستان گفت: براساس مطالعه میدانی صورت گرفته، در این استان کشت بهاره کاملینا قابل اجرا بوده و می توان در اول اسفندماه از سوی بهره‌برداران اقدام شود.
احمدی افزود: در مرکز تحقیقات گلستان با کشت بهاره کاملینا از هر هکتار ۶۰۰ کیلوگرم محصول برداشت شده است.
احمدی با اشاره به این که توسعه و کشت کاملینا به تازگی در کشور صورت می‌گیرد، گفت: این گیاه گزینه مناسبی برای تناوب با غلات دانه‌ریز و حبوبات است که در تناوب با غلات موجب افزایش کیفیت خاک می‌شود.
وی گفت: هر چند که تناوب کشت غلات و کاملینا از مناسب‌ترین تناوب‌ها است ولی برای کاهش ابتلا به بیماری، توصیه می‌شود که کاملینا نباید بیش از یک بار در هر چهار سال در تناوب با غلات قرار گیرد. به عبارتی دیگر برای عملکرد پایدار گندم باید ۲۵ درصد سطح کشت گندم به کاملینا تبدیل شود.
نیاز به آبیاری
احمدی گفت: کاملینا احتیاجات آبی بسیار کمتری نسبت به سایر گیاهان روغنی دارد و این ویژگی به دلیل توانایی ریشه‌ها در جذب آب از عمق زیاد است که وجود لایه صمغی اطراف بذرهای کاملینا باعث حفظ رطوبت و جوانه‌زنی آرام و ایمن آن می‌شود.
وی ادامه داد: بارش‌های پاییزه نقش به‌سزایی در تامین رطوبت برای جوانه‌زنی و سبزشدن محصولات دیم دارند و از آنجایی که گیاه کاملینا قابلیت کشت در اراضی دیم را دارد، این بارش‌ها رطوبت مورد نیاز در زمان کاشت و ابتدای فصل رشد را تامین می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: به طور معمول در استان گلستان بارش های پاییزه مقدار رطوبت موردنیاز در زمان کاشت و ابتدای فصل رشد را تامین می‌کند و بهره‌برداران در این مراحل از رشد، آبیاری انجام نمی‌دهند.
احمدی گفت: کاملینا گیاهی کم توقع است و نیاز کمی به نهاده‌های کشاورزی (مانند کود و سم) دارد و از طرف دیگر این گیاه به دلیل فصل زراعی کوتاهی نیاز به مقدار متوسطی از نیتروژن دارد.
توصیه برداشت کاملینا
وی با اشاره به این که بهترین نشانه رسیدگی دانه کاملینا، تغییر رنگ ۸۵ تا ۹۰ درصد خورجینک‌های ساقه اصلی و شاخه اولیه به رنگ قهوه‌ای روشن یا تیره است، گفت: در شرایط اقلیمی استان گلستان زمان برداشت کاملینا اواخر اردیبهشت ماه بوده و رطوبت استاندارد دانه‌ها در زمان برداشت ۱۲ تا ۱۳ درصد پیشنهاد می‌شود.
با این وجود، زراعت دانه روغنی کاملینا برای شرایط آب و هوایی معتدل، خاک‌های فقیر و تولید عملکردی از لحاظ اقتصادی، مناسب و سازگاری خوبی برای سرمایه‌گذاری تولید محصول دارد و اجرای طرح‌هایی از جمله جهش تولید در دیمزارها و قرار گرفتن زراعت آن در «الگوی کشت» که به تازگی در گلستان آغاز شده، می‌توان از این ظرفیت ها، در مدیریت آب زراعی، پایداری تولید، افزایش درآمد بهره‌برداران استان و کمک به خودکفایی در تامین روغن خوراکی و امنیت غذایی کشور استفاده بیشتری شود.
طرح اصلاح الگوی کشت که به عنوان یک سند راهبردی بخش کشاورزی در دولت سیزدهم رونمایی شده است موجب کاهش ۶ درصدی مصرف آب معادل ( ه میلیارد مترمکعب)، افزایش ۱۸ درصدی بهره‌وری آب، افزایش ۱۱ درصدی تولید، صرفه‌جویی ۲.۲ میلیارد دلاری ارزی، افزایش ۴.۵ میلیون تنی تولیدات دیمزارها و افزایش ۱۵۸ درصدی تولید دانه‌های روغنی در کشور می‌شود.
گلستان از جمله استان‌های پیشرو بود که از طرح الگوی کشت استقبال کرد و از سال زراعی جاری اجرای آن را در ۱۴ محصول زراعی آغاز کرده است.
استان گلستان با ۶۶۷ هزار هکتار زمین مستعد کشاورزی، یکی از قطب های مهم تولید دانه‌های روغنی درکشور به شمار می‌رود.
در این استان شمالی، بیش از ۱۵۰ هزار بهره‌بردار در حوزه تولید محصولات زراعی مشغول فعالیت هستند که در تولید ۱۶ محصولات کشاورزی در کشور رتبه های اول تا هفتم را به خود اختصاص داده‌اند.