به گزارش ایرنا طرح بررسی و مدل‌سازی فرونشست در شهر اصفهان که در سال ۱۴۰۰ شروع شده بود، هفته گذشته به اتمام رسید. در این طرح از ترکیبی از روش ها مثل استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، گمانه‌ها در عمق زمین و دستگاه‌های جی پی اس برای مدل سازی فرونشست استفاده شده است.این طرح قرار است بعد از تایید ناظر علمی در مراجع ذیصلاح تصویب شود و سپس اقدامات اجرایی پروژه در اختیار دستگاه‌های مرتبط قرار گیرد.
وحید مهدویان روز شنبه در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: شهرداری بر اساس مسوولیت و رسالت اجتماعی خود به موضوع فرونشست اصفهان ورود و قرارداد بررسی و مدل‌سازی فرونشست زمین را در ۲۲ گام با یک شرکت دانش بنیان منعقد کرد که این کار پس از ۲ سال به اتمام رسید.
وی یادآور شد: بر اساس بند ۳ ماده ۱۴ قانون مدیریت بحران کشور وظیفه تهیه نقشه فرونشست در استان‌ها و شهرها بر عهده مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی است که ذیل وزارت راه و شهرسازی قرار می‌گیرد و به تبعیت از آن اداره کل راه و شهرسازی استان‌ها بررسی وضعیت فرونشست و تهیه آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل های مرتبط و نقشه پهنه‌بندی خطر فرونشست را بر عهده دارند، ولی نقشه پهنه‌بندی فرونشست در اداره کل راه و شهرسازی اصفهان انجام نشده و شهرداری بر اساس رسالت اجتماعی خود به این موضوع ورود پیدا کرده است.
معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان، گردآوری مطالعات انجام گرفته در باره فرونشست، شناسایی عوامل موثر در این پدیده، شناسایی محدوده آبخوان های شهر و حوزه آبریز آبخوان‌ها، تهیه نقشه عمق سنگ بستر، توسعه و تکمیل چاه‌های مشاهده آب‌های زیرزمینی، اندازه‌گیری فرونشست با کمک تصاویر ماهواره‌ای و تهیه مدل ژئوتکنیکی شهر را از گام‌های این طرح مطالعاتی برشمرد.
وی افزود: همچنین تعیین شرایط زمین ساختاری و هیدرولوژیکی، شناسایی رفتار سطح زمین در برآوردِ نرخ نشست نامتقارن و مواجهه با رُخداد فرونشست در شهر اصفهان، مدل‌سازی آب‌های زیرزمینی، رفتارسنجی و مدل‌سازی رفتاری سازه‌های تاریخی، تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی فرونشست در شهر اصفهان در حال و پیش بینی آینده بر اساس این پهنه بندی از دیگر گام های مهم و اساسی طرح مطالعاتی یادشده به شمار می‌رود.
مهدویان ادامه داد: در این طرح به ارائه راهکارها و اولویت‌بندی آنها برای کنترل فرونشست، ارائه راهکارهایی برای تصویب سازمان‌های مسوول، ارزیابی میزان تاثیر راهکارهای پیشنهادی مقابله با فرونشست و ارائه مستندات لازم برای ارزیابی راهکارهای ارائه شده نیز در گام‌های بعدی پرداخته شده است.
وی افزود: تعیین میزان ارتباط برداشت آب‌های زیرزمینی با نرخ فرونشست در پهنه‌های شناسایی شده، ارتفاع و قدمت بناها بر اساس داده‌های ماهواره‌ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی، برآورد فرونشست منطقه‌ای بصورت عملی و ثانویه، استخراج سرعت و میزان فرونشست در قالب مدل‌های مرتبط با موضوع، مدل سازی عدد فرونشست در شهر برای پیش بینی میزان و سرعت فرونشست بر اساس متغییرهای دقیق از دیگر گام‌های این طرح مطالعاتی است.
مهدویان تاکید کرد: در این میان گام‌های ۱۱ تا ۱۴ طرح یعنی مدل‌سازی آب‌های زیرزمینی، رفتارسنجی و مدل سازی رفتاری سازه‌های تاریخی، تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی فرونشست در زمان حال و پیش بینی آینده بر اساس این نقشه‌ها، ارائه راهکارها و اولویت‌بندی آنها برای کنترل فرونشست در شهر بسیار مهم هستند.
وی افزود: همچنین گام ۱۹ از گام‌های اساسی طرح است که در رابطه با تهیه نقشه آسیب‌پذیری بلوک‌های ساختمانی با توجه به کاربری، ارتفاع و قدمت بناها و بر اساس داده‌های ماهواره ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی است.
معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان تصریح کرد: یکی از ورودی‌های طرح جامع اصفهان، پهنه‌بندی آسیب‌های شهری و تهیه نقشه خطر فرونشست است.
وی خاطرنشان کرد: خروجی‌های بررسی و مدل‌سازی فرونشست به نوعی ورودی نظام محیط زیست برای طرح جامع اصفهان است که یک ماه پیش ابلاغ شد و نتیجه این خروجی در طرح جامعی که می‌خواهد افق آینده شهر اصفهان را از جهت بارگذاری‌ها و توسعه شهر مشخص کند، بسیار تاثیرگذار است.
وی گفت: برای اینکه بخواهیم نتایج مطالعات در دستگاه‌های مرتبط با موضوع فرونشست استفاده کاربردی داشته باشد و به نحو احسن عملیاتی شود، در جلسات راهبری اداره کل مدیریت بحران استانداری قرار شد نظارت علمی این پروژه بر عهده مرکز تحقیقات راه و مسکن و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی قرار بگیرد.
مهدویان افزود: در مکاتبات با اداره کل راه و شهرسازی استان، علی بیت اللهی رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی بعنوان ناظر این پروژه معرفی شد و در همین زمینه در حال انجام قرارداد هستیم تا پروژه را در اختیار مدیر بخش زلزله شناسی و خطرپذیری بگذاریم.
وی گفت: بعد از بررسی و تایید نهایی طرح در جلسات راهبری کمیسون تلفیق شورای اسلامی و بعد از تصویب در شورای برنامه‌ریزی استان، شورای شهر و کمیسون ماده پنج، راهکارهای اجرایی پروژه بصورت منفک در اختیار دستگاه های اجرایی مرتبط با موضوع فرونشست قرار می گیرد.
به گزارش ایرنا، طبق آخرین اعلام سازمان زمین شناسی در سال ۱۴۰۱ نرخ حداکثری فرونشست در اصفهان ۱۸ سانتیمتر و این نرخ در هلال فرونشستیِ شمال شهر که روندی شتابناک‌تر داشته، بین ۱۲ تا ۱۸ سانتیمتر در سال است.
همچنین نرخ فرونشست در محدوده‌های تاریخی شهر اصفهان بین ۳ تا ۵ سانتی متر در سال است.
به گفته مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی اصفهان بدلیل پیشروی فرونشست به دل‌ِ شهر و تهدید سازه‌ها و زیرساختی شهری، این خطه از خطرپذیرترین شهرهای ایران محسوب می شود.