به گزارش ایرنا، به غیر از ارزش غذایی بادام، این محصول باغی در صنایع دیگر نیز کاربرد دارد و حتی به عنوان یکی از پایه‌های لازم بهداشتی و آرایشی نیز شناخته شده است. این محصول را بیشتر در مواد آرایشی و بهداشتی و درمانی مصرف می‌کنند و بالاترین مصرف‌کنندگان روغن بادام در جهان نیز تولیدکنندگان بزرگ مواد آرایشی و بهداشتی است.
اکنون نیز محصولات آرایشی و بهداشتی در جهان یکی از پر درآمدترین کالاهای صنعتی است که مواد اولیه بسیاری از این مواد، محصول ' بادام ' است.
گزارش‌های جهانی نشان می‌دهد، در حال حاضر شرکت‌های بهداشتی و آرایشی نزدیک به ۳۰۰ محصول آرایشی و بهداشتی در سطح جهان را از فرآوری بادام استحصال و روانه بازار می‌کنند.
چهارمحال و بختیاری در این بین یکی از قطب‌های مهم تولید بادام است هر چند سرمازدگی ابتدای فصل بهار و خشکسالی تابستانی رمق درختان این منطقه را سال‌هاست گرفته است ولی با این وجود هنوز در بین برخی از تاجران کشور هندوستان مشتری ۹۰ درصدی بادام «مامایی» وجود دارد.
هم‌اکنون بازار هدف صادرات بادام استان را کشورهای حاشیه خلیج فارس، هند، روسیه و پاکستان تشکیل می‌دهد ولی برای رقابت در عرصه تجارت خارجی، علاوه بر تقویت مراکز بسته‌بندی و تقویت برند بادام استان، باید موفق به کسب استانداردهای تشویقی این عرصه شوند و زنجیره آن نیز برای اقتصادی شدن همه تولید محصول به کار گرفته شود.
براساس نظر کارشناسان، اکنون ۶۵ درصد از محصول بادام تولیدی استان را رقم مامایی صادراتی تشکیل می‌دهد و چهارمحال و بختیاری رتبه نخست تولید بادام کشور را دارد و امسال به طور میانگین حدود ۲ تن در هکتار تولید شده است.
وضعیت بادام چهارمحال و بختیاری
رییس سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری در خصوص اجرای طرح مقایسه سازگاری ارقام بادام در استان گفت: اجرای ۶۵ رقم ژنوتیپ تجاری دنیا در دستورکار قرار گرفته است و امسال برای نخستین بار این طرح وارد فاز زایشی و باردهی شد که امید می‌رود نتایج خوبی از اجرای این طرح حاصل شود.
حسین برزگر سرمازدگی و تنش‌های زنده و غیرزنده را از جمله مهمترین مسائل و مشکلات مربوط به باغ‌های بادام در چهارمحال و بختیاری عنوان کرد.
وی با اشاره به صادرات بادام این استان از نقاط دیگر کشور گفت: با توجه به وجود فاصله بین تولیدکنندگان و صادرکنندگان این منطقه با استان‌های همجوار، پیگیری فراوری و انجام صادرات بادام از گمرک این استان به عنوان یک اولویت در دستورکار مجموعه جهادکشاورزی قرار دارد.
رییس جهاد کشاورزی استان تاکید کرد: تلاش می‌شود با بهره‌برداری از شهرک بادام و اضافه شدن واحدهای سُورت، درجه‌بندی و واحدهای فرآوری به این شهرک، زمینه صادرات این محصول هرچه بیشتر فراهم شود.
وی بهره‌برداری از زیستگاه تحقیقات بادام منطقه سوادجان درسال گذشته را به عنوان یکی از ظرفیت‌های ایجاد شده در زنجیره ارزش بادام عنوان کرد.
برزگر گفت: درسال زراعی ۱۴۰۱- ۱۴۰۲ بیش از ۲۵ هزار تن محصول بادام از سطح ۲۰ هزار هکتار باغ‌های بادام آبی و دیم استان برداشت شده است.
بادام چهارمحال و بختیاری و مساله بازارهای جهانی
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور گفت: با وجود اینکه ایران از کشورهای سرآمد در حوزه تولید بادام مرغوب به شمار می‌رود اما سهم آن از تولید این محصول باغی ۱۶۴ هزار تن در سال معادل چهار درصد از مجموع بادام تولیدی در دنیا است که این سهم در بازارهای جهانی نیاز است افزایش یابد.
محسن کوشش‌تبار افزود: این در حالی است که ایران، فضای بسیاری مناسبی برای توسعه و ارتقای محصول بادام دارد و استان‌هایی نظیر چهارمحال و بختیاری ظرفیت ویژه‌ای برای افزایش سهم کشور از تولیدات بادام دنیا را در اختیار ما قرار داده است.
وی ادامه داد: برای افزایش سهم خود در تولیدات کمی و کیفی بادام باید در ابتدا به تحقیقات و پژوهش‌های محققان توجه شود و کشاورزان و باغداران که می‌توان عنوان جهادگر را برای آنها انتخاب کرد،نیاز است بیش از گذشته آموزش ببینند.
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور با تاکید بر تکمیل زنجیره تولید بادام در چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: تحقق این مهم نیاز به دانش‌افزایی، همراهی باغداران و پیوند بین حاکمیت و بخش تولید دارد.
وی تاکید کرد: باید چهارمحال و بختیاری به ویژه شهرستان سامان بتواند در سال‌های آینده در حوزه بازاریابی و صادرات حرف اول را در کشور بزند و ارتباط بین تولیدکنندگان و حلقه آخر زنجیره تولید یعنی صادرات ساختارمنشانه شود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور به بازدید خود از مرکز تحقیقات کشاورزی چهارمحال و بختیاری اشاره کرد و ادامه داد: باید به تحقیقات انجام شده در این مرکز افتخار کرد و باغداران با اعتماد به این محققان و تغییر نگرش در بخش تولید، در راستای بهبود کمی و کیفی تولیدات خود گام بردارند.
کوشش‌تبار افزود: محققان این استان موفق شده‌اند تا ۶۵ نوع گونه بادام را اصلاح و بهره‌وری آن را ارتقا دهند به‌طوری‌که ارقام جدید از نظر کیفیت، رقیب محصولات تولیدی در جهان است و از آنجاکه ایران جزو معدود کشورهایی است که مشتری و متقاضی خاص خود را در محصول بادام دارد می‌توان از این ظرفیت برای رونق بیش از پیش بازار خارجی این محصول گام برداشت.
وی با اشاره به رشد ۱۱۰ درصدی اشتغال بخش بادام در شهرستان سامان، یادآور شد: در حال حاضر تولید بادام در این منطقه برای ۲۰ هزار نفر اشتغالزایی کرده است که اگر بهره‌وری این محصول ارتقا داده شود برای سه هزار خانواده دیگر نیز می‌توان فرصت شغلی ایجاد کرد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور افزود: امید می‌رود در سال پیش رو با کمک استانداری، زنجیره ارزش بادام در بخش تسهیلات و سرمایه در گردش حمایت شود و مسوولان بتوانند حق مردم را آنگونه که باید ادا کنند.
کارویژه زنجیره ارزش برای بادام مامایی
زنجیره ارزش شامل مجموعه عملیاتی است که در یک صنعت به‌صورت زنجیروار انجام می‌گیرد تا به خلق ارزش منجر شود.
بر این اساس هر واحد تولیدی و صنعتی یا کشاورزی یک جایگاه در زنجیره ارزش را به خود اختصاص می‌داد که حمایت از آن باعث تقویت واحدهای تولیدی دیگر می‌شود.
بادام علاوه بر اینکه یکی از خشکبارهای پرمصرف نیز است، ضایعات آن را می تواند در زنجیره ارزش مورد توجه قرار داد چرا که بادام یکی از با ارزش‌ترین محصولات باغی است که تولید آن در دنیا و ایران اهمیت زیادی دارد.
با این وجود به دلیل بالا بودن ضایعات این محصول، تولیدکنندگان آن از منافع زیادی برخوردار نمی‌شوند. یکی از راه‌های افزایش درآمد باغداران، کاهش ضایعات، فرآوری بهینه و استفاده از ضایعات قسمت‌های مختلف این محصول است که میتواند میزان ضایعات محصول را تا حد زیادی کاهش دهد. ضایعات به طور کلی ناشی از نحوه تولید بادام، زمان، روش و ابزار برداشت، توجه نداشتن به قسمت‌های مختلف شامل پوست سبز بادام، پوست چوبی بادام و حتی پوست قهوه‌ای روی مغز بادام حمل و نقل نامناسب، نگهداری غیر علمی و بازاررسانی سنتی است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور گفت: امروز تکمیل و توسعه زنجیره‌های ارزش راهبردی توانسته به ادبیات حاکم بر توسعه استان‌ها تبدیل شود.
کوشش تبار افزود: بازدیدها نشان می‌دهد در حوزه زنجیره ارزش سرنخ به درستی در استان‌ها گرفته شده و مسیر مشخص شده است.
وی اضافه کرد: امروز با انجام کار جهادی و با حمایت وزیر کشور، زنجیره‌های ارزش ۳۱ استان کشور تدوین شده است.
کوشش‌تبار با اشاره به وظیفه سنگین مدیران حوزه اقتصادی با تشکیل زنجیره‌های ارزش اظهار داشت: اعتماد بخش خصوصی به حکمرانی و دولتمردان مهمترین نتیجه توسعه زنجیره‌های ارزش به شمار می‌رود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور گفت: جوانان و سرمایه‌گذارانی که دل به رفاه جامعه خود بسته‌اند بدانند هر جا سرمایه‌گذاری انجام می‌شود اولویت با زنجیره‌های ارزش است.
وی با تاکید بر اینکه تکمیل زنجیره ارزش بادام فرصت‌های شغلی زیادی را به دنبال دارد، افزود: با تکمیل این زنجیره ریسک صادرات کاهش و با افزایش ارزش افزوده و بازاریابی مناسب و جلوگیری از خام فروشی زمینه رونق این محصول فراهم می‌شود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور بر ضرورت حضور شرکت‌های دانش بنیان و سرمایه‌گذاران در زنجیره ارزش افزوده بادام تاکید کرد.
به دنبال جهانی شدن بادام مامایی
استاندار چهارمحال و بختیاری از وزارت میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی خواست : ثبت جهانی بادام مامایی این استان را در دستور کار قرار دهد.
غلامعلی حیدری در سومین نشست شورای ملی توسعه زنجیره‌های ارزش راهبردی استان تاکید کرد: موقعیت ممتاز آب و هوایی، تنوع اقلیمی، نیروی انسانی متخصص، افراد تحصیل‌کرده در رشته‌های مرتبط و تکمیل بودن زنجیره تولید از مزیت‌های کشت بادام در چهارمحال و بختیاری به‌شمار می‌رود.
وی با اشاره به فعالیت ایستگاه تحقیقات بادام چهارمحال و بختیاری در زمینی به وسعت ۳۰ هکتار افزود: شهرک تخصصی بادام سامان با ۳۰ هکتار زمین آماده واگذاری به ۷۲ واحد تولیدی است که از این تعداد ۶۰ درصد شرکت‌های دانش‌بنیان هستند.
حیدری ۸۵ درصد مساحت چهارمحال و بختیاری را واقع در مناطق کوهستانی عنوان و تصریح کرد: این عامل باعث توسعه باغ‌های بادام این استان در زمین‌های شیب‌دار شده است.
وی با اشاره به ماندگاری بالای بادام تا ۴۰ هفته یادآور شد: هم‌اکنون هشت فرآورده از بادام چهارمحال و بختیاری تولید می‌شود که پیش از این خام‌فروشی می‌شده است.
استاندار چهارمحال و بختیاری ترویج گردشگری کشاورزی در این استان را ضروری دانست و اظهار کرد: وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برند مکان جغرافیایی بادام استان را اعلام کند.
وی با اشاره به لزوم حمایت وزارت امور خارجه برای تجاری‌سازی و صادرات محصول بادام چهارمحال و بختیاری گفت: دانشکده علوم‌پزشکی در حوزه الیاف نانو از طریق پوست سنگی بادام وارد عمل شود.
حیدری تاکید کرد: اصلاح باغ‌های قدیمی و جایگزینی نهال‌هایی با رقم‌های جدید بادام در دستور کار قرار گیرد.
وی افزود: زنجیره ارزش محصول بادام ماندگار است و باعث تحول در اقتصاد کشور و چهارمحال و بختیاری می‌شود.
راهبر چهارمحال و بختیاری در شورای ملی توسعه زنجیره‌های ارزش راهبردی استان‌ها نیز گفت: ایران در تولید بادام رتبه سوم و در تولید این محصول رده چهارم جهان را دارد.
بیژن آل‌ابراهیم سطح زیرکشت باغ‌های بادام کشور را ۲ میلیون هکتار با چهار میلیون تن تولید اعلام و تاکید کرد: بادام ۲۰ فرآورده زیرمجموعه خود دارد.
وی افزود: ۷۲ درصد ارزش افزوده ایجاد شده بادام در حوزه برندسازی، تجاری‌سازی و فرآوری است که این امکان در چهارمحال و بختیاری وجود ندارد.
آل‌ابراهیم به نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی ویژه بادام چهارمحال و بختیاری اشاره و تصریح کرد: رونق گردشگری کشاورزی و ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به موضوع از مهمترین نیازهای کشور است که بتوان تا سال ۱۴۰۷ در سطح زیرکشت به رتبه چهارم، تولید جایگاه دوم و صادرات رده دوم را دنیا را کسب کرد.
وی یادآور شد: در یک برنامه پنج ساله چهار هزار و ۷۰۰ هکتار باغ بادام جدید احداث، ۲ هزار هکتار از باغ‌های قدیمی جایگزین و ۱۰ هزار هکتار باغ جدید در چهارمحال و بختیاری احداث می‌شود.
به گزارش ایرنا، ۱۸ هزار و ۲۰۹ هکتار بادامستان با تولید سالانه ۲۴ هزار تن و اشتغالزایی بیش از ۲۰ هزار نفر در چهارمحال و بختیاری وجود دارد و این استان رتبه نخست تولید بادام در کشور را به خود اختصاص داده است.
از مجموع بادامستان‌های چهارمحال و بختیاری ۹ هزار و ۵۲۵ هکتار با ۱۷ هزار و ۵۰ تن بادام مامایی، سفید، شاهرودی، سنگی و ربیع در شهرستان سامان است.
وجود واسطه‌ها و دلالان، نداشتن صنایع تبدیلی و تکمیلی، همچنین خام‌فروشی و صادرات بادام با نام و برند کشورهای دیگر از مهمترین مشکلات این محصول در چهارمحال و بختیاری است.
به‌همین منظور احداث و راه‌اندازی نخستین شهرک تخصصی بادام سامان از سال ۱۳۹۸ در دستور کار استان قرار گرفت.