به گزارش روز یکشنبه گروه علم و آموزش ایرنا، دانشگاه عرصه تعامل با دانشجو، وقت گذراندن با دانشجو و توجه به رشد ابعادی اوست ولی تا مدتی پیش، به «شاگردپروری» آن طور که باید و شاید توجه نشده بود و این موضوع مهم مورد غفلت قرار گرفته بود اما حدود یک ماه پیش، برای اولین‌بار یک دوره آموزشی با نام طرح تعالی منش استادی؛ برای اساتید تازه استخدام برگزار شد تا این استادان در کنار پیشکسوتان مهارت‌های ناب شاگردپروری آموزش ببینند.
محمدمهدی ذوالفقارزاده در گفت و گویی با ارائه گزارشی از برگزاری این دوره آموزشی اظهار داشت: ایده اولیه برگزاری چنین طرحی در سال ۱۴۰۰ شکل گرفت و مسئولیت آن به عهده معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت بهداشت قرار داده شد. دی ماه سال گذشته مطالعات اولیه تطبیقی داخلی و خارجی برای طراحی این دوره آموزشی آغاز شد.
وی ادامه داد: در ابتدا این دوره به صورت یک دوره ۱۰۰ ساعته برای ۱۰ روز تا دو هفته طراحی شده و به این صورت بود که برای اساتید تازه استخدام با رویکردهای تعاملی آموزش‌هایی در حوزه‌های مختلف بینشی، اندیشه‌ای، مهارتی، اخلاق حرفه‌ای، تفکر انتقادی، تفکر خلاق و ... ارائه شود. ولی امکان اجرای این دوره به این شیوه وجود نداشت.
مدیرکل دفتر سیاست گذاری امور فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم یادآور شد: تابستان سال گذشته با وجود تصویب نهایی طرح، امکان اجرای دوره تعالی منش ممکن نشد و در مرداد ماه ۱۴۰۲ تصمیم گرفته شد که این طرح به صورت محدود اجرا شود. طی فراخوانی از داوطلبان شرکت در این طرح ثبت‌نام به عمل آمد و در نهایت ۱۲ تا ۱۴ مهرماه نخستین دوره طرح تعالی منش استادی؛ مهارت‌های ناب شاگردپروری در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
ذوالفقارزاده اعلام کرد: در این دوره ۲۵۷ نفر ثبت‌نام کردند که از میان آن ۱۴۷ نفر پذیرفته شدند. حدود ۲۷ درصد از شرکت‌کنندگان، اساتید هیئت‌علمی زن و نزدیک به ۷۳ درصد از آن‌ها مرد بودند. میانگین سنی زنان شرکت‌کننده در این طرح ۴۰ و میانگین سنی مردان شرکت‌کننده ۳۷ سال بود. میانگین سال تدریس اساتید زن و مرد به ترتیب یک سال و سه سال بود.
وی افزود: در این طرح اساتید تازه استخدام از ۲۹ دانشگاه کشور شرکت داشتند و دانشگاه تهران با ۳۰ استاد، دانشگاه لرستان با ۱۲ استاد و دانشگاه فردوسی مشهد با ۱۰ استاد، سه دانشگاه صدرنشین از نظر تعداد شرکت‌کنندگان در این طرح بودند.
به گفته مدیرکل دفتر سیاست گذاری امور فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم حدود نیمی از شرکت‌کنندگان در دوره طرح تعالی منش استادی، اساتید تازه استخدام گروه علوم انسانی بودند. اساتید گروه فنی مهندسی حدود ۲۸ درصد، علوم پایه حدود ۹.۵ درصد، کشاورزی و علوم دامی حدود ۷.۵ درصد و هنر و معماری حدود ۴ درصد از شرکت‌کنندگان را تشکیل داده بودند.
ذوالفقارزاده خاطرنشان کرد: در این دوره آموزش‌هایی در زمینه‌های شاگردپروری و منش استادی توسط دکتر حسن ملکی، رؤیت‌پذیری اعضای هیئت‌علمی در عرصه ملی و بین‌المللی توسط دکتر محمد حسن زاده برای اساتید تازه‌استخدام ارائه شد. همچنین کارگاه‌های روش‌ها و فنون تدریس، تکنولوژی آموزشی و سنجش و ارزشیابی نیز توسط تیمی متشکل از حدود ۱۵ استاد ارائه شد.
وی ادامه داد: در این دوره برای انتقال تجربه استادان پیشکسوت به اساتید جوان دو پنل در مورد منش استادی و ارتباط با صنعت و جامعه با حضور اساتیدی همچون دکتر محمدحسن پرداختچی، علی اکبر صالحی استاد دانشگاه صنعتی شریف در حوزه مهندسی، دکتر حسن دانایی فرد استاد مدیریت دولتی دانشگاه تربیت مدرس در حوزه علوم انسانی و اجتماعی و دکتر بهرام گلیایی استاد بیوفیزیک دانشگاه تهران در حوزه علوم پایه، تجربیات منش استادی و علی خیرالدین مشاور وزیر علوم برگزار شد.
مدیرکل دفتر سیاست گذاری امور فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم یادآور شد: در پایان نیز آیین عهد، در حرم مطهر امام هشتم (ع)، به همراه سخنرانی حجت‌الاسلام راشد یزدی برگزار شد و در این مراسم اساتید تازه استخدام میثاق‌نامه‌ای امضا کردند تا در مسیر دشوار شاگردپروری ثابت قدم باشند.
ذوالفقارزاده افزود: اقدام معاونت فرهنگی اجتماعی وزارت علوم برای برگزاری طرح تعالی منش استادی، اقدام شایسته‌ای است ولی باید توجه داشت که نباید به برگزاری تنها یک دوره کوتاه‌مدت برای افراد محدود اکتفا کرد.
به گفته وی در آینده سامانه‌ای برای طرح تعالی منش استادی راه‌اندازی می‌شود تا دیگر اساتید نیز بتوانند از محتوای ارائه‌شده در این دوره استفاده کنند؛ ولی شکل ایده‌آل و مطلوب چنین دوره‌هایی به صورت رو در رو و در یک فضای تعاملی است که باید با پشتیبانی و حمایت مناسب از این طرح در آینده برای سایر دانشگاه و استادان تازه استخدام دیگر برگزار شود.
ارتباط با دانشجو؛ دغدغه مشترک استادان تازه‌استخدام
به گزارش وزارت علوم، استادان تازه استخدامی که در طرح تعالی منش استادی شرکت کرده بودند، دغدغه مشترکی داشتند: ارتباط با نسل جدید دانشجویان؛ موضوع مهمی که با تغییر نسل جوانان و ظهور نسل زد (نسل z نسل به شدت به استفاده از فناوری مثل گوشی‌های تلفن همراه هوشمند و رایانه، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی وابسته هستند) اهمیت بیشتری پیدا کرده است.
یکی از اساتید تازه استخدام دانشگاه فردوسی مشهد در این مورد گفت: بزرگ ترین چالش ما در آینده، تغییر نسل سریع است که لازمه آن شناخت دانشجویان از نظر روانی و اجتماعی است تا بتوانیم شیوه تدریسمان را با نسل جوان سازگار کنیم. چرا که تغییر نسل در دانشجویان امسال نسبت به سال پیش کاملاً مشهود است.
یکی از استادان تازه استخدام دانشگاه لرستان نیز معتقد است استادان باید بیشتر توانمندی‌ها و علاقه مندی‌های دانشجویان را بشناسند تا آن‌ها را با خود همراه و هم‌سو کنند. استاد به عنوان معلم موظف است که چالش‌های ذهنی دانشجو را بشناسد و برای آن‌ها پاسخ به‌روز و کارآمد پیدا کند.
استاد دیگری نیز اظهار داشت: مهم‌ترین چالش ما این است که چطور با دانشجویی که از نسل متفاوتی است، ارتباط برقرار کنیم. تئوری‌ها و نظریات گذشته بر روی دانشجویان نسل جدید کارساز نیست. ما باید با متدهای جدیدی که از قبل آزمون و خطا شده و موفق بوده‌اند، با این جوانان رفتار کنیم؛ چون ما زمانی برای آزمون و خطا نداریم.
یکی دیگر از اساتید تازه استخدام، چالش خود را امید بخشیدن به دانشجویان می‌داند و می‌گوید: دانشجویان، سرمایه کشور هستند و زحمت زیادی برای آن‌ها کشیده شده شده است. تلاش می‌کنم از نظر کاری و علمی دانشجویان را معرفی کنم تا آن‌ها در کشور بمانند.
بیشتر اساتیدی که در دوره تعالی منش استادی شرکت کرده بودند، اعتقاد داشتند که در این دوره آموزشی جای آموزش ضوابط و قوانین مربوط به اعضای هیئت‌علمی خالی است و اساتید نیاز دارند که با آیین‌نامه‌هایی مثل آیین‌نامه ارتقا، ضوابط اخلاقی و شغلی آشنا شوند.
همچنین برخی عنوان کردند که بهتر است این دوره آموزشی برای گروه‌های آموزشی مختلف به صورت جداگانه برگزار شود؛ زیرا اساتید رشته‌های مختلف، دغدغه‌های گوناگونی دارند و اگر به صورت جداگانه این دوره برگزار میشد، چالش‌های هر رشته دقیق‌تر مطرح میشد.