تهران- ایرنا- زمانی که جو بایدن رییس جمهور آمریکا دستور کمک ۸۰ میلیون دلاری به تایوان برای خرید تجهیزات ارتش این کشور را امضا کرد؛ چین از این اقدام «ابراز تاسف» کرد و با آن به «مخالفت» پرداخت.

به روز سه‌شنبه گزارش ایرنا از بی‌بی‌سی، برای ناظران معمولی شاید رقم کمک ۸۰ میلیون دلاری چندان مهم نباشد. این رقم حتی از رقم خرید یک فروند جت جنگنده مدرن هم کمتر است. این در حالی است که تایوان به تازگی قراردادی برای خرید تسلیحات آمریکایی به ارزش ۱۴ میلیارد دلار را با واشنگتن امضا کرده است. پس این ۸۰ میلیون دلار دیگر چرا باید مهم باشد؟

تاکنون پاسخ قابل پیش‌بینی پکن به هرگونه حمایت نظامی از تایوان، خشم بوده اما این بار موضوع کمکی متفاوت است. این ۸۰ میلیون دلار وام نیست و قرار است از جیب مالیات‌دهندگان آمریکایی پرداخت شود. این برای اولین بار طی ۴۰ سال گذشته است که آمریکا از پول‌های خود قرار است اسلحه به کشوری بفرستد که آن را (به طور رسمی) به رسمیت نمی‌شناسد. این اتفاق قرار است تحت عنوان برنامه‌ای به نام تامین مالی نظامی خارجی (FMF) انجام شود.

از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین، این برنامه حدود چهار میلیارد دلار سلاح در اختیار اوکراین قرار داده است. همین طور این برنامه در سال‌های گذشته میلیاردها دلار سلاح به افغانستان، عراق، رژیم صهیونیستی و مصر ارسال کرده است. اما تمامی این کشورها یا رژیم‌ها، توسط سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شده بود. تایوان اما این طور نیست.

بعد از آنکه آمریکا در سال ۱۹۷۹ شناسایی دیپلماتیک خود را از تایوان به سمت چین تغییر داد، بازهم در چارچوب «قانون روابط با تایوان» به فروش سلاح به این جزیره ادامه داد. نکته کلیدی اما اینجاست که فروش این تسلیحات به تایوان در اندازه‌ای بود که این جزیره بتواند برابر هر حمله احتمالی چین از خود دفاع کند اما به اندازه‌ای که باعث بی‌ثباتی در روابط پکن و واشنگتن شود. در طول چند دهه گذشته، آمریکا بر این به اصطلاح ابهام استراتژیک تکیه کرده و همزمان با تجارت با چین، قوی‌ترین متحد تایوان باقی مانده است.

اما در یک دهه گذشته توازن نظامی در تنگه تایوان به طور چشمگیری به نفع چین تغییر کرده و فرمول قدیمی دیگر کارکرد خود را از دست داده است. واشنگتن اصرار دارد که سیاستش در این منطقه تغییری نکرده اما از جنبه‌های مهم و مختلفی این سیاست تغییر کرده است. وزارت امور خارجه آمریکا البته به سرعت به رسمیت شناختن تایوان از طریق اعطای کمک‌های نظامی FMF را رد کرد.

با این حال در تایپه تصور عمومی این است که آمریکا در حال بازتعریف روابط خود با این جزیره است؛ به ویژه اینکه واشنگتن به تایپه فشار وارد می‌کند تا به سرعت به سمت تسلیح مجدد حرکت کند و تایوان که از چین عقب افتاده، نیاز به کمک کند.

وانگ تینگ یو از اعضای حزب حاکم در تایوان که روابط نزدیکی هم با تسای اینگ ون رییس جمهور این جزیره دارد، می‌گوید: آمریکا بر نیاز مبرم به بهبود ظرفیت‌های نظامی ما تاکید می‌کند و این یک پیام روشن استراتژیک به پکن ارسال می‌کند که ما در کنار هم هستیم.

وی با بیان اینکه کمک ۸۰ میلیون دلاری آمریکا به تایوان نوک کوه یخ بزرگی است، افزود: در ماه ژوئن (خرداد/ تیر) رییس جمهور بایدن از اختیارات قانونی خود برای تایید فروش برخی خدمات و تجهیزات نظامی ارتش آمریکا به تایوان به ارزش ۵۰۰ میلیون دلار استفاده کرد.

به گفته این عضو حزب حاکم در تایوان، این جزیره قرار است برای اولین بار از دهه ۷۰ میلادی، ۲ تیپ نیروی زمینی خود را برای آموزش به آمریکا بفرستد. اما کلید این موضوع پول است و قرار است ظرف پنج سال آینده رقم کمک‌های نظامی آمریکا به حدود ۱۰ میلیارد دلار برسد.

لای ای چینگ رییس بنیاد «چشم‌انداز» یک اتاق فکر مستقر در تایپه می‌گوید: اجرای قراردادهایی که شامل تجهیزات نظامی می‌شود، امکان دارد بیش از ۱۰ سال طول بکشد اما با استفاده از منابع FMF، واشنگتن به طور مستقیم یا از انبارهای خود یا منابع مالی‌اش در آمریکا به تایوان سلاح خواهد فرستاد و دیگر از طریق روندهای نیازمند تاییدیه و مجوز اقدامی انجام نخواهد شد.

نکته مهم اینجاست که یک کنگره غیر یکدست، مانع از ارسال میلیاردها دلار کمک نظامی به اوکراین شده هرچند که به نظر می‌رسد تایوان از حمایت بیشتر دو حزبی برخوردار است.

با این حال جنگ در غزه حمایت تسلیحاتی آمریکا از تایوان را شدت خواهد بخشید؛ همان طور که جنگ در اوکراین این روند را تسریع کرد. جو بایدن بدنبال کمک‌های جنگی به اوکراین و رژیم اسرائیل است که این کمک‌ها پول بیشتر برای تایوان را هم شامل خواهد شد.

زمانی که از وزارت دفاع ملی تایوان درباره نحوه هزینه‌کرد کمک‌های نظامی آمریکا سوال می‌شود، آنها با لبخندی آگاهانه و لب‌های بسته به شما پاسخ می‌دهند.

دکتر لای اما می‌گوید: می‌توان حدس‌های دقیقی درباره نحوه هزینه‌کرد این کمک‌ها زد؛ موشک‌های ضدهوایی جاولین و استینگر- سلاح‌های بسیار موثری که می‌توان به سرعت استفاده از آنها را به نیروها آموزش داد.

وی افزود: ما به اندازه کافی از این موشک‌ها نداریم. در اوکراین استینگرها خیلی زود تمام شدند و با روشی که اوکراین از آنها استفاده می‌کند، شاید به ۱۰ برابر تعداد فعلی آنها نیاز داشته باشیم.

ارزیابی ناظران بلندمدت تایوان بسیار صریح است: جزیره به طرز غم‌انگیزی برای هرگونه حمله احتمالی چین آماده نیست.

فهرست مشکلات طولانی است. ارتش تایوان صدها تانک رزمی قدیمی و تانک‌های مدرن کمی در اختیار دارد. ساختار فرماندهی ارتش، تاکتیک‌ها و دکترین آن از نیم قرن پیش تاکنون به روز رسانی نشده است. بسیاری از خطوط مقدم آن ۶۰ درصد از نیروی انسانی لازم را در اختیار دارند.

گزارش شده که سیستم ضد اطلاعاتی تایوان درباره چین وجود ندارد و نظام خدمت اجباری در این جزیره نیز معیوب است. با وجودی که در سال ۲۰۱۳، تایوان زمان خدمت نظام وظیفه را از یک سال به چهار ماه کاهش داد اما قرار است از سال آینده این مدت بازهم به یک سال افزایش یابد. از سوی دیگر برخی از مردانی که در این دوره‌ها شرکت کرده‌اند، این مدت را به «اردوی تابستانی» تشبیه می‌کنند.

در واشنگتن حسی قوی وجود دارد که تایوان در حال از دست دادن زمان برای اصلاح و بازسازی ارتش خود است. بنابراین آمریکا شروع به آموزش ارتش تایوان کرده است.

برای دهه‌ها، رهبران سیاسی و نظامی این جزیره اعتقاد راسخ داشتند که حمله به تایوان برای چین بسیار سخت و پرخطر است. به همین دلیل تایوان مانند انگلیس، نیروی دریایی و هوایی را در اولویت هزینه‌های نظامی خود قرار داده است. با این حال در حال حاضر چین بزرگترین نیروی دریایی دنیا و یک نیروی هوایی برتر را داراست.

رزمایشی که سال گذشته توسط یک اتاق فکر برگزار شد، نشان داد که در هر درگیری احتمالی بین چین و تایوان، نیروی دریایی و هوایی تایپه ظرف ۹۶ ساعت اول نبرد از بین خواهد رفت.

براین اساس در حال حاضر تمرکز بر روی آموزش نیروهای زمینی (پیاده نظام و توپخانه) خواهد بود و مقابله با نیروهای ارتش آزادی‌بخش چین در سواحل، شهرها و عمق کوه‌های پوشیده از جنگل تایوان.

در حال حاضر بحث‌های جدی در واشنگتن در مورد اینکه آمریکا تا چه حد باید در حمایت از تایوان پیش برود، وجود دارد. بسیاری از ناظران قدیمی چین می‌گویند هرگونه تعهد عمومی از سوی کاخ سفید، پکن را تحریک می‌کند نه اینکه آن را (از حمله احتمالی به تایوان) بازدارد. اما واشنگتن همچنین می‌داند که تایوان نمی‌تواند به تنهایی از خود دفاع کند.

یکی از ناظران قدیمی چین در آمریکا می‌گوید: ما باید به طور کامل این موضوع را در یک ابهام استراتژیک نگه داریم و همزمان تایوان را تا بُن دندان مسلح کنیم.