به گزارش روز شنبه خبرنگار ایرنا، سالن آمفی‌تئاتر مجتمع فرهنگی و هنری امیرالمؤنین(ع) نکا محل حضور تعداد زیادی از علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ بود. برگزاری مراسم رونمایی کتاب «تاریخ اجتماعی نکا» (۱۳۵۷-۱۳۰۰) اثر پژوهشی زبیده سورتیجی و علی رستم‌نژاد نشلی در این سالن، یکی از برنامه‌های پرجمعیت رونمایی کتاب در مازندران را رقم زد. به طوری که علاوه بر مسئولان شهرستان از جمله سرپرست فرمانداری نکا، اعضای شورای شهر، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و برخی دیگر از مدیران، تعداد قابل توجهی از شهروندان نکایی از رده‌های سنی مختلف نیز در این مراسم حضور یافتند.
البته این مراسم نخستین رونمایی کتاب «تاریخ اجتماعی نکا» محسوب نمی‌شود. ۱۷ اردیبهشت امسال نیز در تهران و به میزبانی خانه اندیشمندان علوم انسانی این کتاب به علاقه‌مندان حوزه تاریخ اجتماعی معرفی شد. کیفیت پژوهش انجام شده برای تالیف این اثر سبب شد که برنامه شماره ۶۶۸ «شب‌های بخارا» با عنوان «شبِ نکا» به این کتاب اختصاص یابد.
کتاب «تاریخ اجتماعی نکا» که با حمایت مالی شهرداری و شورای اسلامی نکا به مرحله چاپ رسیده، دارای ۶ فصل است که در ۳۵۲ صفحه موضوعات مختلفی مانند پیشینه تاریخی، جغرافیای طبیعی و انسانی، معرفی محله‌ها، پیشینه شهرداری و شهرسازی، مکان‌های عمومی و همچنین پیامدهای نوسازی بر حیات اجتماعی این شهر را از زبان راویان محلی و بر مبنای اسناد تاریخی روایت کرده است.
پژوهش گسترده دو پژوهشگر این کتاب سبب شده که در کنار ثبت روایت حدود ۷۰ تن از گویشوران منطقه از اقشار مختلف شهر، اسناد و عکس‌های مرتبط نیز در عمده بخش‌های کتاب به کمک درک بهتر مخاطب از تاریخِ روایت شده نکا در این کتاب بیاید.
از دیگر نکات قابل توجه کتاب «تاریخ اجتماعی نکا» می‌توان به متن روان و شیوای آن اشاره کرد. بیان ساده و به دور از پیچیدگی‌های متون تاریخی در این کتاب سبب شده که روایت‌های مطرح شده در کتاب در عین حفظ اصول یک متن پژوهشی مرتبط با تاریخ اجتماعی، شکلی ساده و داستان‌گونه به خود بگیرند و برای گروه‌های مختلف قابل خوانش و درک باشند.
تاریخ شفاهی شهر
علی رستم‌نژاد نشلی یکی از دو مؤلف این کتاب، درباره این اثر به خبرنگار ایرنا گفت: پردازش این کتاب از تاریخ اجتماعی شهر نکا در بازه ۱۳۰۰ تا ۱۳۵۷ و البته با نگاهی به پیشینه تاریخی ۱۱ هزار ساله این شهر است.
وی افزود: اساس این کتاب بر روایت شواهد شفاهی استوار است. مصاحبه‌شوندگانی که مهربانانه ما را پذیرفتند و مهمان سفره‌های‌شان بودیم نقش اصلی در تهیه این اثر را دارند. آن چه که از این عزیزان شنیدیم و ثبت کردیم برای ما قصه و تاریخ است، اما برای آن‌ها خود زندگی است.
این پژوهشگر تاریخ خاطرنشان کرد: بخشی از مطالبی که از این عزیزان جمع‌آوری کردیم همراه با اسناد موازی و منابع دیگر راستی‌آزمایی شد و در نهایت این کتاب را به عنوان نخستین کتاب در حوزه تاریخ این شهر به همه علاقه‌مندان تاریخ و فرهنگ شهر نکا عرضه کردیم.
روایت بینارشته‌ای از تاریخ شهر
مروری بر فهرست کتاب نشان می‌دهد که تقریبا همه اجزای شهر نکا از سال ۱۳۰۰ که هنوز شهر نشده بود تا سال ۱۳۵۷ مورد توجه دو پژوهشگر و مؤلف کتاب قرار گرفته است. از رویدادهای تاریخی و نبردها گرفته تا طبیعت، فرهنگ، دین، اماکن مذهبی، فضاهای تفریحی، زیرساخت‌های اجتماعی و رفاهی، محله‌ها، مشاغل، چهره‌ها و بسیاری از عناصر دیگر همگی در این کتاب گنجانده شده‌اند تا اثری جامعه از ۵۷ سال تاریخ نکا در سده پشت‌سر گذاشته شده ثبت و ارائه شود.
زبیده سورتیجی دیگر مؤلف و پژوهشگر این اثر نیز به خبرنگار ایرنا گفت: همراه با همکارم گذری به تاریخ شهر نکا زدیم تا تاریخ دیرسال این سرزمین را به نسل آینده بسپاریم. از حدود ۷۰ نفر راوی از گروه‌های مختلف مصاحبه ثبت کردیم. خواستیم در کنار افراد سرشناس شهر، با افراد گمنام که در ابتدای شکل‌گیری این شهر به نکا آمدند هم مصاحبه کنیم تا روایت متعادل و متوازنی را به مخاطب ارائه دهیم.
وی با بیان این‌که تلفیق تاریخ مکتوب، شفاهی، زبان و بیان متفاوت وجه اثرگذار این کتاب است، اظهار کرد: در نگارش این کتاب از رویکرد بینارشته‌ای استفاده کردیم. تلاش‌مان بر این بود که در روایت تاریخ برای مردم نوآوری داشته باشیم. به همین دلیل روایت‌های مستند فردی و اجتماعی، رویدادها، معرفی اماکن و همه موضوعات دیگر را با نگاهی جزیی‌نگرانه بیان کردیم.
این پژوهشگر اهل نکا تصریح کرد: تلاش بر این بود که با بیان خرده‌روایت‌هایی از مردم عادی که بخشی از تاریخ این شهر را در حافظه خود داشتند، در کنار روایت‌های افراد برجسته و شناخته شده شهر، تصویری دقیق‌تر، گسترده‌تر و تازه‌تر از تاریخ معاصر نکا ارائه کنیم.
مؤلفان کتاب در پایان مراسم رونمایی از همه گویشورانی که طی این ۶ سال پژوهش با آن‌ها برای بیان آن‌چه از تاریخ نکا در حافظه‌شان داشتند همراه شدند و داده‌های تاریخی و اجتماعی را پس از چند دهه به امروز رساندند، با دعوت به روی سن و اهدای لوح سپاس و یک جلد کتاب «تاریخ اجتماعی نکا» قدردانی کردند.
این کتاب در چاپ نخست با تیراژ یک‌هزار نسخه و با قیمت ۱۲۵ هزار تومان به بازار نشر عرضه شده است.