گروه جامعه ایرنا - همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در چند صندوق بیمه‌ای مانند سازمان تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری و دیگر نهادهای بیمه‌ای از چند سال گذشته اجرایی شده است اما هنوز متناسب‌سازی حقوق به طور کامل و برابر با ۹۰ درصد حقوق شاغلان به عنوان مهمترین مطالبه افراد بازنشسته محقق نشده است.
اولویت نخست بازنشستگان تحت پوشش صندوق‌های بازنشستگی با جامعه آماری چهار تا پنج میلیون نفر همین موضوع همسان‌سازی حقوق است اما در برنامه هفتم توسعه این مساله نه تنها رسیدگی نشد بلکه به یک مشکل تبدیل شده و به نوعی از دستور رسیدگی و بررسی توسط خانه ملت خارج شده است. اما به تازگی خبرهایی از بررسی دوباره این موضوع در مجلس شورای اسلامی به گوش می‌رسد که بازنشستگان امیدوار به پیگیری این حق قانونی خود برای رسیدن به نتیجه نهایی و اجرای دقیق آن برای همه افراد بازنشسته هستند.
همسان‌سازی حقوق در صندوق‌های بازنشستگی در چه مرحله‌ای است؟
از سال ۹۶ تا ۱۴۰۰ موضوع متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری انجام شد که به همین منظور حقوق افراد بازنشسته باید ۹۰ درصد دریافتی شاغلان همتراز و هم گروه باید باشد که این موضوع تا سال ۱۴۰۰ رخ داد
۱۸ صندوق بازنشستگی با حدود ۵ تا ۶ میلیون بازنشسته اکنون ۷۳ درصد جامعه را خدمات‌رسانی می‌کنند که سازمان تأمین اجتماعی با چهار میلیون و ۲۰۰ هزار بازنشسته، صندوق بازنشستگی با یک میلیون و ۳۲۸ هزار بازنشسته و دیگر صندوق‌ها تعداد دیگری از بازنشستگان را تحت پوشش دارند که در صورت همسان‌سازی حقوق، میزان حقوق دریافتی این افراد نیز به اندازه ۹۰ درصد شاغلان خواهد رسید و بخشی از مشکلات آنان در زمینه معیشت و تأمین هزینه‌های زندگی با این افزایش روند مطلوب‌تری پیدا خواهد کرد.
صندوق بازنشستگی کشوری به عنوان یکی از صندوق‌های بیمه‌ای در کشور برای اجرای کامل همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تحت پوشش خود مبلغ ۹ هزار میلیارد تومان نیاز دارد تا از این طریق مساله متناسب‌سازی و مطالبه ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۹ برای یک میلیون و ۴۶۰ هزار نفر افراد پرداخت شود.
آخرین اقدامات در راستای اجرای این موضوع نشان می‌دهد که در بخش قوانین و مقررات تا سال ۱۳۸۶ قانون نظام هماهنگ پرداخت، بحث حفظ و نگهداشت نیروی انسانی اجرایی شد و از سال ۱۳۸۶ به قانون نظام هماهنگ کشوری تبدیل می‌شود و تامین حقوق و مستمری بازنشستگان در این قانون آمده است که به موضوع تامین هزینه زندگی بازنشستگی، در ماده ۱۰۱ اشاره شده است. از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۶ اتفاقاتی می‌افتد که ترمیم حقوق یا متناسب‌سازی به شکل قانونی اجرایی نشده است.
در برنامه ششم توسعه سند بالادستی تدوین شده که در مقابل آن قانون مدیریت خدمات کشوری آمده است. از سال ۹۶ تا ۹۷ هیچ اتفاقی نیفتاد و سال ۹۷ که چالش مطالبات مطرح شد دولت بحث متناسب‌سازی حقوق را در برنامه ششم با اصلاحیه تدوین و برای اجرا ارائه می‌دهد. از سال ۹۶ تا ۱۴۰۰ موضوع متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری انجام شد که به همین منظور حقوق افراد بازنشسته باید ۹۰ درصد دریافتی شاغلان همتراز و هم گروه باید باشد که این موضوع تا سال ۱۴۰۰ رخ داده است.
در سال ۱۴۰۰ و زمان اجرای این طرح برای سال ۱۴۰۱؛ دولت سقف و رقمی را تعیین می‌کند که ۹ هزار میلیارد تومان برای متناسب‌سازی در قانون بودجه سال ۱۴۰۱ آمده است اما به دلیل نداشتن نقدینگی در قالب سهام مطرح کرده است و قرار بود از طریق بورس به فروش برسد و تبدیل به پول شود که اجرایی نشد. اکنون همین مطالبات اشاره شده هنوز زمینه اجرایی پیدا نکرده است.
اجرای متناسب‌سازی حقوق در سازمان تأمین اجتماعی
سازمان تأمین اجتماعی با ارائه تعهدات به چهار میلیون و ۲۰۰ هزار بازنشسته و اینکه ۶۰ درصد کل بازنشستگان را تحت پوشش دارد در چند سال گذشته برنامه‌هایی برای اجرایی شدن طرح متناسب‌سازی حقوق افراد بازنشسته انجام داده است که این اقدامات به تایید سازمان برنامه و بودجه کشور مبنی بر اجرای کامل متناسب‌سازی حقوق در این سازمان بیمه‌ای رسید.
سازمان برنامه و بودجه کشور در راستای اجرای طرح همسان‌سازی یا متناسب‌سای حقوق بازنشستگان در سازمان تأمین اجتماعی اعلام کرد که پرداخت ۲۵ درصد مابه‌التفاوت متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران در سال جاری و افزایش سالانه مستمری‌ها در احکام بازنشستگان اعمال شده است و همین مسایل نشان‌دهنده اجرای کامل این طرح در تأمین اجتماعی است.
براساس بند (ب) ماده (۱۲) قانون برنامه ششم توسعه، سازمان تأمین اجتماعی باید مطابق قوانین مربوطه در طول اجرای قانون برنامه، حقوق بازنشستگان و مستمری‌بگیران را متناسب‌سازی کند که این سازمان در اجرای این ماده قانونی، در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ حدود ۷۵ درصد متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران خود را اجرایی کرده است. مبنای متناسب‌سازی، رسساندن مستمری فعلی فرد به نسبت اولین مستمری به حداقل دستمزد همان سال بوده است.
۲۵ درصد باقیمانده در سال جاری و همزمان با افزایش سالانه مستمری‌ها در احکام بازنشستگان اعمال شد و در عمل متناسب‌سازی بازنشستگان تأمین اجتماعی به طور کامل انجام شد
به همین منظور ۲۵ درصد باقیمانده در سال جاری و همزمان با افزایش سالانه مستمری‌ها در احکام بازنشستگان اعمال شد و در عمل متناسب‌سازی بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی در عمل به طور کامل انجام شده است. براساس نظر سازمان برنامه و بودجه، این سازمان در راستای اعمال کامل متناسب‌سازی و پرداخت مستمری با لحاظ متناسب‌سازی‌های یادشده، با توجه به نرخ تورم و افزایش هزینه‌های زندگی نسبت به اجرای این موضوع معیشت بازنشستگان اقدام کرده است.
سازمان تأمین اجتماعی نیز درباره موضوع همسان‌سازی حقوق بازنشستگان اعلام کرد که معیشت بازنشستگان و مستمری‌بگیران از سال ۱۳۹۹ مورد توجه بوده که یکبار در انتهای سال ۹۹ این موضوع انجام شد و یکبار دیگر در سال ۱۴۰۰ باقیمانده متناسب‌سازی در ۲ مرحله اجرایی شده است.
سازمان تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری به عنوان ۲ نهاد بیمه‌گر مهم با بیشترین تعداد افراد بازنشسته و مستمری‌بگیر تحت پوشش هستند که در صورت اجرای طرح همسان‌سازی حقوق در این نهادها، دیگر صندوق‌های بازنشستگی نیز که تعداد دیگری از افراد بازنشسته را تحت پوشش دارند این موضوع را برای بازنشستگان خود اجرایی خواهند کرد.
توپ همسان‌سازی در زمین مجلس
موضوع همسان‌سازی حقوق بازنشستگان که در طول برنامه هفتم توسعه به یک مشکل تبدیل شده است چندین بار در طول بررسی این برنامه، موضوع همسان‌سازی مطرح شد اما در نهایت نمایندگان مجلس شورای اسلامی با وجود تصویب این لایحه، دیگر نامی از این طرح را برای بازنشستگان به میان نیاوردند.
اکنون نیز که تصویب لایحه برنامه هفتم توسعه به نتیجه نهایی رسیده همچنان برخی از کانون‌های بازنشستگان و تشکل‌ها مرتبط با حوزه بازنشستگی در نشست‌هایی با نمایندگان مجلس شورای اسلامی این موضوع را دوباره مطرح کرده‌اند تا شاید از این طریق موضوع داغ همسان‌سازی به صورت جداگانه در مجلس مطرح شود و بازنشستگان به حق قانونی خود برسند.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز درباره تعیین تکلیف متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان کشوری، لشگری و تأمین اجتماعی در برنامه هفتم توسعه، گفت: بودجه سال ۱۴۰۳ بر این مبنا عمل می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین «سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی» اظهار داشت: رییس مجلس شورای اسلامی، رییس جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه در این زمیه نشستی برگزار کرده و توافق‌های لازم در راستای این موضوع انجام شده است بنابراین مسیری برای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان و شاغلان فراهم می‌شود.
حال با این تصمیم مجلس شورای اسلامی، جامعه بازنشستگان و مستمری‌بگیران تحت پوشش صندوق‌های بازنشستگی در انتظار اجرای طرح همسان‌سازی حقوق خود برابر با ۹۰ درصد حقوق شاغلان دستگاه‌های اجرایی هستند از این طریق گوشه‌ای از مشکلات معیشتی این جامعه هدف برطرف شود.