همدان- ایرنا- خاکش آنچنان جلا پیدا کرده که طلای سرخ پرورش می‌دهد و سال‌هاست از دامن این خاک حاصلخیز، کشاورزانش روزی می‌خورند و امروز ملایر خاستگاه زعفران در ایران می‌کوشد تا دسترنجش از عیار نیفتد.

به گزارش ایرنا؛ جلای خاکِ ملایر این جهان شهر را در تولید و پرورش بسیاری محصولات کشاورزی پیشتاز کرده و داعیه‌دار بیشترین میزان تولید و سطح زیر کشت زعفران استان همدان است.

برکت مزارع ارغوانی رنگ زعفران ملایر به همت بلند کشاورزانی است که بدون ادعا برای توسعه گام برمی‌دارند و امروز ناجی اقتصاد و برکت نان مردمان این دیار هستند و این رُنسانسی در تولید طلای سرخ است که در پهنه این سرزمین ریشه دوانیده است.

در کنار ده‌ها و صدها امتیاز، زعفران برندی منحصر به فرد برای شهرستان ملایر است که خاستگاه زعفران ایران بوده و با رونق کشت و کار آن، به طور قطع مسیری هموار برای توسعه اقتصاد و صادرات است و می‌تواند جای خود را در بازار طلایی این محصول پیدا کند.

تولید بیش از ۹۰ درصد زعفران جهان، ایران را در جایگاه نخست تولید این محصول با ارزآوری بالا قرار داده، جایگاهی که سالانه با افزایش سطح زیر کشت ارتقاء یافته و بدون شک می‌تواند گذرگاهی برای رشد اقتصادی کشور باشد و ملایر در این میان می‌تواند نقش مهمی را در توسعه این بخش مهم از اقتصاد ایفا کند.

دست دلالان از طلای سرخ کوتاه شود

با وجود تمام محسناتی که طلای سرخ دارد، کاهش نزولات جوی، برداشت بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی و کشت برخی محصولات آب‌دوست، بیش از پیش ایجاب می‌کند که الگوی کشت تغییر کند تا با حمایت از کشاورزان در توسعه کشت گیاهان دارویی و کم آب‌بر همچون زعفران، دوباره شریان اقتصادی به سفره‌های کشاورزان سوق داده شود.

امیر یکی از زعفران‌کاران ملایری است که هنگام برداشت این محصول در نیمه‌های پاییز، از کسب و کارش در بازار دست کشیده و هنوز آفتاب نزده، با اهل و عیالش و چند نفر از زنان فامیل راهی مزرعه می‌شود، او روی ۲ هکتار زمین زعفران کاشته و پیازهای زعفرانش چهارساله شده است.

او می‌گوید: کشت زعفران برایش سودآوری دارد و با وجود اینکه خیلی خبره این کار نیست، اما از زعفران‌کارانی که صاحب نام و نشان هستند، چند و چون کار را آموخته و هر سال در تلاش برای توسعه کشت این محصول ست.

علیرضا نیز نمونه ده‌ها کشاورز جوان ملایری است که سنت‌شکنی کرده و از کشت و کار آباء و اجدادی‌اش دست کشیده تا زعفران کار شود، خشکسالی‌های اخیر و کاهش میزان آبدهی چاه‌های کشاورزی و ورود دلالان، موجب شده تا علیرضای ۳۴ ساله همه آموخته‌هایش از کشت سیب‌زمینی را کنار بگذارد و به محصول زعفران روی بیاورد که آب کمتری می‌خواهد و در مقابل خشکسالی تاب‌آوری بیشتری دارد.

یکی از زعفران‌کاران ملایری: کشاورزان نباید از وجود دلالان و سودجویان، نبود ثبات قیمت، نبود دسترسی آسان به پیاز مرغوب، نبود مدیریت بازار زعفران و کمبود تسهیلات بانکی رنج ببرند و مشکلات یاد شده نباید موجب بی‌انگیزگی جوانان مشتاق به فعالیت در این عرصه شود.

عدم ثبات قیمت در بازار زعفران

به گفته علیرضا؛ کشت زعفران فقط به ۲ نوبت آبیاری نیاز دارد، حتی بعضی کشاورزان فقط یک نوبت پیاز این گل را آب می‌دهند؛ کشتی که بیشتر دیم است و  پیاز زعفران به مرور زیر خاک تکثیر می‌شود این محصول در فصل پاییز ۲۰  روز تا یک ماه گل می‌دهد.

اما این زعفران‌کاران ملایری تمایل کشاورزان این شهرستان در سال‌های اخیر به سمت کشت زعفران را به فال نیک می‌گیرد و امیدوار است دست‌اندرکاران از هیچ تلاشی برای کمک به زعفران‌کاران دریغ نکنند.

او تاکید می‌کند: کشاورزان نباید از وجود دلالان و سودجویان، نبود ثبات قیمت، نبود دسترسی آسان به پیاز مرغوب، نبود مدیریت بازار زعفران و کمبود تسهیلات بانکی رنج ببرند و مشکلات یاد شده نباید موجب بی‌انگیزگی جوانان مشتاق به فعالیت در این عرصه شود.

وحید نیز جوان است و در ۶ هزار مترمربع زمین روستای رضوانکده مشغول برداشت زعفران است و افزون بر یک‌هزار و ۵۰۰ گرم زعفران را در مدت سه سال فروخته، اما از نبود بازار برای فروش محصولاتش گلایه می‌کند.

او از دستمزد بالای کارگران گل‌چین گلایه می‌کند و این هزینه‌ها به زعفران‌کاران نوپایی همچون وحید آسیب می‌زند و او خواستار حمایت‌های دولت و پرداخت تسهیلات می‌شود.

زعفران شهرستان ملایر محروم از هرگونه برند و بسته‌بندی است و زعفران به صورت فله‌ای به فروش می‌رود.

از هفته گذشته فصل برداشت زعفران در شهرستان ملایر آغاز شده و با توجه به شرایط خوب آب و هوایی که در حال حاضر وجود دارد، پیش‌بینی می‌شود زعفرانکاران محصول خوبی برداشت کنند.

"مجتبی طاهری" از دیگر تولیدکنندگان زعفران ملایر است که دانش‌آموخته کشاورزی است و از دیگر زعفران‌کاران چند پله بالاتر است و حرف‌های زیادی در این حرفه دارد، او از انواع مختلف زعفران در بازار می‌گوید، از اینکه زعفران در بازار به اشکال مختلف و مطابق با سلیقه مشتری وجود دارد همچون زعفران شکسته که مناسب برای تالارها، رستوران‌ها و بستنی‌فروشی‌ها است که پایین‌ترین قیمت را دارد.

طلای سرخ نیازمند برگزاری فستیوال محلی

او ادامه می‌دهد: "زعفران پوشال" از دیگر انواع زعفران است که مقداری از ریشه زعفران در انتهای کلاله وجود دارد و یکدست قرمز نیست، "زعفران سرگل" به قسمت کاملا قرمز رنگ زعفران و "زعفران نگین" نیز به بخش پهن کلاله قرمز رنگ زعفران گفته می‌شود.

به گفته طاهری؛ در حال حاضر در بازار نوع دیگری از زعفران وجود دارد که از لحاظ ظاهری نسبت به انواع دیگر زعفران بازارپسندی بسیار خوب و بالاترین قیمت را دارد که به "زعفران اتویی" مشهور شده است.

طاهری: برای اولین بار در شهرستان ملایر زعفران با دستگاه خشک‌کن فرآوری شد که ضمن حفظ کیفیت، از ظاهری مناسب و استاندارد برخوردار است و ارزش افزوده قابل‌توجهی را برای تولیدکنندگان به ارمغان می‌آورد.

او با اشاره به اینکه ملایر در حال حاضر با داشتن بیش از ۱۴۰ هکتار زعفران‌زار، به صورت زمین‌های کوچک و بزرگی می‌تواند به عنوان آزمونه (پایلوت) زعفران غرب کشور معرفی شود، می‌گوید: برداشت زعفران در این شهرستان به تولید انبوه رسیده است.

این زعفران‌کار ملایری فرآوری بهتر زعفران برای جلوگیری از کاهش کیفیت ظاهری آن و افزایش بازارپسندی محصول تولیدی را یکی از مهمترین الزامات زعفران‌کاران دانست که باید به این موضوع مهم نگاه ویژه‌ای داشته باشند.

طاهری ادامه می‌دهد: برای اولین بار در شهرستان ملایر زعفران با دستگاه خشک‌کن فرآوری شد که ضمن حفظ کیفیت، از ظاهری مناسب و استاندارد برخوردار است و ارزش افزوده قابل‌توجهی را برای تولیدکنندگان به ارمغان می‌آورد.

به گفته او؛ یکی از خطاهای کنونی، نبود یک تشکل برای ساماندهی زعفران‌کاران است که در این خصوص باید اقدامات لازم صورت پذیرد، با شکل‌گیری این تشکل می‌توان گام مهمی را در توسعه این محصول کم توقع و متناسب با شرایط آب‌وهوایی ملایر برداشت که به نفع کشاورزان ملایری است.

طاهری به عنوان کسی که بیش از ۱۲ سال در این حوزه فعالیت دارد، خواستار حمایت ویژه از زعفرانکاران ملایری شد و درخواست کرد: این محصول راهبردی که ارزآوری بالایی هم دارد، در گام نخست با برگزاری یک فستیوال محلی با مشارکت تولیدکنندگان و جهاد کشاورزی، زعفران ملایر بیش از پیش معرفی شود و یک برند دیگر هم به برندهای شهرستان ملایر اضافه شود.

او از تولیدکنندگان خواست: برای تشکیل یک صنف گرد هم بیایند تا بتوانند علاوه بر ساماندهی تولیدکنندگان زعفران، حضور خوبی را هم در بازارهای داخلی و خارجی برای فروش زعفران ملایر داشته باشیم.

ملایر با ۱۱۸ هکتار زعفران بر بام نخست تولید استان همدان

۱۱۸ هکتار از اراضی شهرستان ملایر زیر کشت زعفران است که از این میزان ۱۱۶ هکتار بارور و سه هکتار غیر بارور است.

مدیر اداره جهاد کشاورزی شهرستان ملایر در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: امسال ۱۵.۷ هکتار با اعتبار چهار میلیارد و ۸۸۰ میلیون ریال کمک بلاعوض برای هر هکتار حدود ۳۰۰ میلیون ریال توسعه داشتیم.

"یوسف کاکاوند" جمع کل سطح زیر کشت زعفران در این شهرستان را حدود ۱۳۳.۷ هکتار عنوان کرد و افزود: در صورت تخصیص اعتبارات لازم، بیش از ۳۰ هکتار دیگر افزایش سطح خواهیم داشت.

وی متوسط عملکرد زعفران در هکتار را حدود پنج کیلوگرم عنوان و بیان کرد: سالانه حدود ۵۸۰ کیلوگرم زعفران در این شهرستان تولید می‌شود که در این زمینه ملایر رتبه نخست استان همدان را دارد.

مدیر اداره جهاد کشاورزی ملایر یادآور شد: به ازای هر هکتار هشت نفر همزمان با فصل برداشت زعفران مشغول به کار هستند و از هر هکتار بین پنج تا ۱۰ کیلوگرم زعفران برداشت می‌شود و پیش‌بینی می‌شود امسال بین ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش تولید داشته باشیم.

مدیر جهاد کشاورزی ملایر: متوسط عملکرد زعفران ملایر در هکتار حدود پنج کیلوگرم است که سالانه حدود ۵۸۰ کیلوگرم زعفران در این شهرستان تولید می‌شود که در این زمینه ملایر رتبه نخست استان همدان را دارد.

به گفته کاکاوند؛ کیفیت زعفران ملایر به عنوان خاستگاه زعفران کشور، از لحاظ رنگ و طعم جزء بهترین کیفیت‌های موجود در کشور است و در تلاش هستیم موانع و مشکلات این محصول را از پیش پای زعفران‌کاران برداریم.

وی در عین حال نبود صنایع تبدیلی را یکی از نقاط ضعف این حوزه برشمرد و گفت: با توجه به توسعه کشت زعفران، باید در حوزه بسته‌بندی و برندینگ این محصول کار کنیم.

ایجاد نخستین واحد دانش‌بنیان فرآوری زعفران در ملایر

خبر خوش در حوزه زعفران ملایر، آغاز عملیات اجرایی شرکت دانش‌بنیان فرآوری زعفران با سرمایه‌گذاری ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال در هفته دولت امسال بود که در زمینی به مساحت پنج هزار مترمربع احداث خواهد شد و در مرحله نخست برای ۵۰ نفر اشتغالزایی ایجاد می‌کند.

مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان فرآوری زعفران در ملایر با بیان اینکه این واحد ظرفیت فرآوری ۴۴ محصول از زعفران را داراست، تاکید کرد: با راه‌اندازی این واحد، ظرف سه سال برای ۱۰ هزار نفر اشتغال ایجاد خواهد شد و در صورت تخصیص زمین، آماده ایجاد و راه‌اندازی دانشگاه کشت و صنعت با مینی پالایشگاه پتروشیمی زعفران برای نخستین بار در ملایر هستیم.

از آنجا که زعفران محصولی سودآور با ارزش افزوده بالا و بازارپسند است، تهیه و تدوین اطلس سرمایه‌گذاری ملایر به تدبیر فرماندار ویژه ملایر، بسترهای لازم را برای جذب سرمایه‌گذار در حوزه زعفران مهیا کرده است و چشم‌اندازی روشن پیش‌روی این طلای سرخ است.