به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، علی شمسی پور روز چهارشنبه در نشست خبری در مورد انتصابات روسای دانشگاه‌ها توضیح داد: در مجموعه انتصابات نقش نظارتی داریم. کمیته انتصابات جایگاه قانونی در ساختار ندارد و فعالیت روسای دانشگاه را رصد می‌کنند. مجموعه حراست و بازرسان و معاونت نظارت و ارزشیابی را هم داریم، معاونت‌ها نیز هر دانشگاهی را از منظر خود رصد می‌کنند و در نهایت پس از جمع‌بندی ها، وزیر علوم بر اساس گزارش‌ها در مورد جابه‌جایی‌ها تصمیم می‌گیرد.
شمسی‌پور تصریح کرد: از ۸ دانشگاه تهران که وزیر علوم منصوب کرده، رییس دانشگاه الزهرا (س) پس از حدود یک سال، دانشگاه خواجه نصیر طوسی پس از یک سال و نیم، رییس دانشگاه صنعتی شریف پس از دو سال و رییس دانشگاه صنعتی امیرکبیر هم پس از دوسال تغییر کردند. تضمینی وجود ندارد که هر کسی تا آخر در مسئولیت بماند.
مدیرکل حوزه وزارتی وزارت علوم افزود: گاهی هم برخی روسا استعفا می‌دهند. پس برخی تغییرات، ناشی از استعفای خود فرد است یا اینکه نتوانسته از نظر مدیریتی رضایت لازم را جلب کند. به کلی ثبات خوبی در مدیریت وجود دارد و روسا می‌دانند اگر چهارچوب‌ها را رعایت نکنند، تغییر می‌کنند.
قواعد پوشش باید رعایت شود
سخنگوی وزارت علوم در پاسخ به پرسش دیگری در مورد پوشش و حجاب در دانشگاه ها و ارسال الگو یا ابلاغ جدید در این خصوص توضیح داد: در همه دنیا قواعد وجود دارد. شاید متناسب با فرهنگ و تاریخ و آیین ما تفاوت‌هایی با جای دیگر داشته باشیم و چهارچوب‌هایی برای ما وجود دارد و بدون چهارچوب هیچ جایی نمی‌توان فضا را مدیریت کرد.
شمسی‌پور تاکید کرد: در دانشگاه نیز این چهارچوب‌ها وجود دارد. برخی خواستند به سمت طراحی یونیفرم و لباس واحد برای دانشگاه بروند که درست نیست.
مدیرکل حوزه وزارتی وزارت علوم به قواعد آموزشی و پژوهشی و ضرورت اجرای ان اشاره و تصریح کرد: مسائل فرهنگی نیز چهارچوب و مقررات خود را دارد و استاد و دانشجو این قواعد را رعایت می کنند. اما شکل اعمال قانون، ممکن است با سلیقه بهتری عمل شود. چهارچوب‌های پوشش اساتید و دانشجویان کاملا معلوم است. اکنون وضعیت حجاب در تمام دانشگاه‌های کشور خوب است. وضع حجاب در دانشگاه‌های شهرستان ها بهتر است.
شمسی پور عنوان کرد: چهارچوب‌های حجاب و پوشش در دانشگاه را داشتیم و دستور جدیدی به دانشگاه‌ها ارسال نشده است. مصوبه حجاب در دانشگاه‌ها مربوط به دولت هفتم و هشتم است که شخص رییس جمهور وقت ابلاغ کرده بودند و مصوبه خوبی است.
شئونات استادان باید رعایت شود
شمسی‌پور در پاسخ به سوال دیگری در مورد آمار مهاجرت اساتید اظهار داشت: روند مهاجرت برای کشور وجود دارد؛ هم ورودی داریم هم خروجی. نگرانی وقتی است که نیروی ماهر توانمند و علمی کشور برود و مهاجرت معکوس نداشته‌ایم.
سخنگوی وزارت علوم افزود: در چند سال اخیر اتفاقاتی افتاد که اساتید حس کردند حداقل حقوق مادی آنها رعایت نشده و مهاجرت کرده‌اند. در واقع زندگی خیلی از اساتید در شان آنها نیست. باید شئونات مادی و معنوی اساتید رعایت شود. استاد اگر بداند از دانش او استفاده می‌شود و شئونات او رعایت می‌شود مهاجرت نمی‌کند و اثربخشی دارد.
مدیرکل حوزه وزارتی وزارت علوم اضافه کرد: برای نواستادان گرنت (پژوهانه) چند ده میلیونی درنظر گرفتیم و به اساتید یک و دو درصد برتر نیز گرنت بیشتری اعطا شد.
عدم افزایش بودجه دانشگاه‌ها در دروه کرونا سبب عقب‌ماندگی بودجه‌ای دانشگاه‌ها شد
سخنگوی وزارت علوم در پاسخ به خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا بودجه دانشگاه‌ها در دوره کرونا متناسب با تورم افزایش نیافت و این باعث شد دانشگاه‌ها دو سال از بودجه عقب باشند.
وی در مورد بودجه دانشگاه ها و تخصیص سه درصد به بودجه فرهنگی و ۱۵ درصد به بخش پژوهش گفت: تخصیص بودجه بخش های اول، فقط دستور نیست. بودجه تفصیلی در هیات های امنای دانشگاه ها اولین و مهمترین دستور بر اساس برنامه های دانشگاه ها، ابلاغیه ها و قوانین کشوری است. بعد از تصویب هم در هیات امنا حسابرسی می شود و حسابرس باید گزارش دهد.
شمسی پور ادامه داد: دو ابلاغ سه درصد فرهنگی و ۱۵ درصد پژوهشی داریم اما برخی دانشگاه ها بین ۸۰ تا ۹۰ درصد برای حقوق و دستمزد هزینه می کنند.
وی توضیح داد: در دوره کرونا افزایش بودجه دانشگاه ها کمتر از تورم بود و به محض حضوری شدن افزایش بودجه ۳۰ درصد شد؛ ولی به تراز قبل نرسیدیم و تنفس بودجه ای برای دانشگاه ها سخت شد. زیرا دو سال افزایش بودجه را از دست داده بودند که به معنای از دست دادن ۲ سال افزایش ۳۰ درصدی افزایش بودجه بود. از طرف دیگر دستمزد کارکنان هم اولویت اول و بعد تغذیه دانشجویی است. بودجه زیادی برای پژوهش و بخش فرهنگی باقی نمی ماند ولی در دو سال گذشته کل کشور به ما کمک کرد و حتی تحقق بودجه در انتهای سال برای بسیاری دانشگاه ها بالای ۱۰۰ درصد بود.
شمسی پور گفت: دانشگاه ها با بدهی انباشته روبرو بودند که بسیاری از آنها تسویه شد؛ اما مساله اصلی هنوز حل نشده است. بنابراین افزایش بودجه باید بیشتر از تورم باشد و در انتها بیشتر تخصیص یابد تا عقب افتادگی جبران شود. البته بودجه سه درصد فرهنگی در دانشگاه ها باید به تدریج افزایش یابد و دانشگاهی که اکنون یک دهم درصد هزینه فرهنگی دارد، یکباره نمی تواند سه درصد هزینه کند.
دانشگاه آزاد در جهت حرکت کلی مسیر
شمسی پور در مورد فعالیت دانشگاه آزاد و برخی مشکلات در این دانشگاه مانند ارایه نشدن آمارها یا مسایل آموزشی مانند فرآیند کاملا متفاوت دفاع از رساله دکتری در دانشگاه های آزاد گفت: دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان دانشگاه بزرگ و غیردولتی مطرح است، از قواعد آموزش عالی کشور پیروی می کند و بسیاری دانشگاه های دیگر هم همین کار را می کنند، البته برخی تخلفاتی دارند.
وی ادامه داد: این دانشگاه ها اختیاراتی هم دارند که مسائل مربوط به خود را اجرا کنند ولی نباید از چارچوب مقررات اصلی کشور خارج شوند. اگر اینطور نباشد، قابلیت شکایت و پیگیری دارد. یعنی اگر قانونی نقض شده است، می توان پیگیری کرد.
شمسی پور گفت: می دانم رئیس دانشگاه آزاد در چارچوب عمل می کند و دانشگاه آزاد هم در جهت کلی حرکت درستی دارد؛ ولی اگر جایی مقررات رعایت نشود وزارت علوم هم تلاش و کمک می کند. گاهی هم سازمان بازرسی در این قضیه وارد می شود ولی باید حق داد که دانشگاه چه محصولی تحویل گرفته است.
شمسی پور همچنین در این نشست خبری با تبریک هفته بسیج به نزدیکی روز دانشجو ۱۶ آذر اشاره کرد و اظهار داشت: فضای پرشور و شوق روز دانشجو با انتخابات مجلس شورای اسلامی پیوند خواهد خورد.
توجه ویژه به فناوری و ریل‌گذاری جدید
وی گفت: یکی از مهمترین دستاوردهای وزارت علوم در این دوره، تکمیل زنجیره تولید ایده تا تولید علم و تولید ثروت و قدرت از علم است. بخش های اولیه کامل شده ولی بخش های نهایی مغفول مانده و کامل نشده و معاونت فناوری با این دلیل تاسیس شد.
استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اشاره به دستاوردهای معاونت فناوری در ۲ سال گذشته تاکید کرد: زنجیره تولید و مصرف علم در جایگاه مناسب و ثروت آفرینی از آن در جهت حل مشکلات جامعه، در برخی حوزه ها مانند حوزه دفاعی تکمیل شده بود. این امر باعث شده قدرت بازآفرینی و قدرت امنیت داشته باشیم، یا دستاورها در حوزه هسته ای باعث تولید قدرت شد و این موضوع در مذاکرات نیز محسوس بود.
شمسی پور با اشاره به موفقیت های حوزه پزشکی در کشور یادآور شد: در حوزه بهداشت و درمان ایران هم به همین شکل است، مدل بهداشت و درمان مدلی بومی و کاملا مستقل و تولید ثروت هم کرده است و به همین دلیل گردشگر درمانی در کشور داریم. برای رسیدن به ثروت از علم، ریل گذاری کلی نیاز داشتیم که به همین منظور معاونت فناوری تشکیل شد.
وی گفت: بعضی مسائل در حوزه های مختلف فرهنگ نیست ولی تبدیل به فرهنگ می شود؛ به عنوان نمونه مستندات منتشرشده ما مانند مقاله نویسی برای استادان خوب است ولی باید به فناوری و تولید ثروت هم توجه داشت؛ بنابراین بخشی از این موضوع فرهنگی است و باید ریل گذاری ها را هم عوض کرد مانند آیین نامه ارتقا که بعد از بازبینی به شورای عالی انقلاب فرهنگی تقدیم شده و آیین نامه پایه های تشویقی ماده ۵۳ برای استادان هم که ابلاغ شد، توجه ویژه ای به موضوع فناوری دارد؛ بنابراین وزارت علوم هم از جهت ریل گذاری و هم از جهت قانونی به سمت تکمیل زنجیره فناوری پیش می رود.
سخنگوی وزارت علوم به برخی دستاوردهای ایران اشاره کرد و گفت: ایران در حوزه نوآوری امسال رتبه ۵۳ را دارد، در حالی که سال ۱۴۰۰ رتبه ۶۰ را داشت. فروش شرکت های مستقر در پارک ها با ۷۸ درصد افزایش از ۱۹۶ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۰ به ۳۵۰ میلیارد ریال در ۱۴۰۱ رسیده است. تعداد واحدهای فناور از ۱۰ هزار به ۱۲ هزار، تعداد فناوران شاغل با ۵۰ درصد رشد از ۷۶ هزار به ۱۱۴ هزار و تعداد شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک ها از ۱۵۰۰ به ۲۱۰۰ رسیده است.
به گفته وی، همچنین صادرات دانش بنیان توسط پارک ها و مراکز رشد از ۸۰ میلیون دلار به ۱۸۲ میلیون دلار، تعداد پارک های علم و فناوری از ۴۹ پارک به ۵۹ پارک، مراکز رشد علم و فناوری از ۲۰۰ مرکز در ۱۴۰۰ به ۲۱۴ مرکز و تعداد پردیس های علم و فناور از ۲ پردیس به ۲۲ پردیس رسیده و پارک علم و فناوری بین المللی جمهوری اسلامی در سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران تاسیس شده است.
وی نتیحه گرفت: تمرکز وزارت علوم فقط بر تولید علم به شکل مقاله نیست؛ بلکه بر تولید فناوری تاکید دارد.
تاکید بر حضور مسئولان در دانشگاه‌ها
شمسی پور با اشاره به توافق با وزارت صنعت گفت: بر اساس این توافق پارک های علم و فناوری که محصولات دانش بنیان دارند و برای صنایع کشور مفید است، خرید محصولات آنها توسط وزارت صمت تضمین می شود.
وی به برگزاری اولین دوره طرح تعالی منش استادی برای نواستادان توسط معاونت فرهنگی اشاره کرد و افزود: انتقال تجربیات استادان در این دوره صورت گرفت و با توجه به رویدادهای سال ۱۴۰۱ گفت‌وگو و مناظره در دانشگاه ها سخت شد؛ ولی با گذشت یک سال از این فتنه، از معاونت های فرهنگی خواسته شد برای برقراری گفت‌وگو تلاش کنند زمینه فراهم شود تا دانشجویان از گروه های بیشتری با هم حرف بزنند و کنشگری سیاسی در دانشگاه ها تمرین شود.
شمسی پور ادامه داد: قوانین گفت‌وگو و مناظره در دانشگاه سهل گیرانه است و اگر دانشجو مرتکب اشتباهی شود، این امر به آسانی قابل جبران است و دانشجو می تواند سیاست ورزی و مطالبه گری از مسئولان را با رعایت قواعد جامعه تمرین کند. غیرسیاسی کردن دانشگاه به نفع دانشگاه و جامعه نیست.
وی با تاکید بر حضور مسئولان در دانشگاه ها گفت: شخص رییس جمهور بیش از ۲۰ بار با دانشجویان و دانشگاهیان جلسه داشته است و بقیه مسئولان هم باید به این امر اهتمام داشته باشند. اکنون جلساتی در سطوح بالا در حال برگزاری است تا حضور مسئولان در دانشگاه به شکل نظام مند باشد.
سخنگوی وزارت علوم با اشاره به دستاوردهای معاونت آموزشی وزارت علوم گفت: آمایش آموزش عالی نیز در حال انجام است، باید بدانیم در آموزش عالی کشور چه مشکلاتی داریم، توانایی ما چیست و به چه سمت باید حرکت کنیم.
استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر ادامه داد: البته آمایش آسان نیست، زیرا اضافه و حذف کردن واحدهای دانشگاهی معارضان و مخالفان زیاد دولتی و غیردولتی دارد و به هماهنگی زیادی برای اجرا نیاز است.
وی ادامه داد: در گذشته دانشگاه ها گسترش کمّی یافتند که این امر تا جدی خوب بود، ولی با کاهش دانشجو این سیاست هم باید تغییر می کرد.
شمسی پور با اشاره به تاکید وزارت علوم بر مهارت محوری در آموزش عالی گفت: گام های اولیه مهارت محوری در آموزش برداشته شده است، اما به اراده کشوری و فرابخشی نیاز است و همه دستگاه ها باید کمک کنند تا مهارت محوری برای دانشجویان محقق شود. این امر در حوزه پزشکی محقق شده و در بقیه حوزه ها باید ساختار نظام مندی برای تحقق آن طراحی و اجرا شود. بورس های صنعت در این زمینه کمک می کند، بر همین اساس سه هزار ظرفیت در کنکور سال گذشته برای بورس صنعت ایجاد شد.
وی به جذب اعضای هیات علمی نیز اشاره کرد و افزود: جنس فرآیند جذب استاد، طولانی است و عموما بیشتر از یک سال طول می کشد. ولی گاهی هم عملکرد وزارت علوم و مراکز جذب دانشگاه ها این فرآیند را طولانی تر می کند که باید این روند اصلاح شود. برای رفع این مشکل از یک سو تلاش می کنیم فرآیندهای داخل دانشگاه تسریع شود و از طرف دیگر فرآیندهای داخل وزارت علوم را برای تسریع بازبینی می کنیم.
سخنگوی وزارت علوم با یادآوری اینکه نیازی به کارت پایان خدمت برای جذب اعضای هیات علمی در آخرین دوره جذب نیست، گفت: این افراد به عنوان سرباز جذب می شوند و از ۱۳ هزار نفری که در این دوره ثبت نام کردند، ۳۵۰ نفر کارت پایان خدمت نداشتند. ضمن اینکه مذاکرات با سازمان برنامه و بودجه از قبل انجام شد تا بعد از پایان فرآیند جذب، استادان مشکلی در استخدام نداشته باشند و سریع وارد مجموعه آموزش عالی شوند.
شمسی پور در مورد برنامه های ۱۶ آذر و دشواری دعوت مهمان و برگزاری برنامه برای تشکل ها هم گفت: برنامه ۱۶ آذر مانند سال گذشته است، در تمام دانشگاه ها برنامه های ویژه روز دانشجو برگزار می شود و مسئولان در دانشگاه ها حضور می یابند. ولی در مورد دعوت کردن مهمان باید همه قواعد در نظر گرفته شود که شان دانشگاه و مهمان رعایت شود. این روند پیش از این هم همینطور بوده و جدید نیست.
وی در پاسخ به سوالی در مورد تعداد خوابگاه های متاهلی نیز توضیح داد: تا سال ۱۴۰۰ هزار و ۳۰۰ واحد خوابگاه متاهلی داشتیم و ۴۰۰ واحد خوابگاه متاهلی در این دولت و طی دو سال اضافه شد و به هزار و ۷۰۰ خوابگاه رسید. ۳۰۰ خوابگاه دانشجویی نیز تا پایان سال تحویل داده می شود که در این صورت طی ۳ سال، به اندازه نیمی از خوابگاه های متاهلی خوابگاه جدید ساخته شده است.
شمسی پور در مورد برنامه های ۱۶ آذر و دشواری دعوت مهمان و برگزاری برنامه برای تشکل ها نیز گفت: برنامه ۱۶ آذر مانند سال گذشته است، در تمام دانشگاه‌ها برنامه داریم و مسئولان در دانشگاه ها حضور می یابند. ولی در مورد دعوت کردن مهمان باید همه قواعد در نظر گرفته شود که شأن دانشگاه و مهمان رعایت شود. این روند قبلا هم همینطور بوده و جدید نیست.
وی در پاسخ به سوالی در مورد تعداد خوابگاه های متاهلی نیز توضیح داد: تا سال ۱۴۰۰ هزار و ۳۰۰ واحد خوابگاه متاهلی داشتیم و ۴۰۰ واحد خوابگاه متاهلی در این دولت و طی دو سال اضافه شد و به هزار و ۷۰۰ خوابگاه رسید. ۳۰۰ خوابگاه دانشجویی نیز تا پایان سال تحویل داده می شود که در این صورت طی سه سال، به اندازه نیمی از خوابگاه های متاهلی خوابگاه جدید ساخته شده است.