به گزارش ایرنا،بافت تاریخی شهر دهدشت مجموعه ای از عناصر مختلف معماری شهری مانند ارگ حکومتی، برج و بارو، بقاع متبرکه، مساجد، بازار، کاروانسرا، حمام ها و تاسیسات آب رسانی است که در محدوده ای به وسعت ۴۲ هکتار در بخش جنوبی شهر کنونی دهدشت قرار دارد.
باستان شناسان کهگیلویه و بویراحمدی می گویند که رونق شهر تاریخی دهدشت در زمان اوج خود به حدی بوده که تاجران زیادی در این منطقه فعالیت می کردند و با حمله عشایر و تخریب این منطقه تاجران به استان های مختلف کشور مهاجرت کردند.
قرار داشتن بخش های زیادی از بافت تاریخی دهدشت در دست مردم، انجام ساخت و ساز در حریم بافت تاریخی، غفلت از مرمت بخش های مختلف و کمرنگ بودن بخش خصوصی باعث شده که این شهر تاریخی شکوه خود را از دست دهد.
ناگفته هایی درباره شهر تاریخی دهدشت
یک باستان شناس با اشاره به اینکه قدمت شهر تاریخی دهدشت به دوران آل بویه برمی گردد تاکید کرد: قدیمترین آثار کشف شده در این منطقه یک در چوبی است که اکنون در موزه ملی ایران نگهداری می شود.
این باستان شناس تاکید کرد:بقایای آرامگاه امامزاده پیرغازی نشان می دهد که اندیشه های شیعی بر روند ساخت این بافت حکم فرما بوده است.
راهکارهای احیای شهر تاریخی دهدشت
سپیدنامه عنوان کرد: تملک بخش هایی از حریم بافت تاریخی دهدشت که در دست مردم است نخستین اقدامی است که دولت برای احیای بافت تاریخی دهدشت باید انجام دهد.
این باستان شناس تصریح کرد:برچیدن ساخت و سازهای جدید که اصالت شهر تاریخی دهدشت را مخدوش کرده دومین اقدام ضروری در این یادگار دوران صفوی است.
وی تاکید کرد:انجام کاوش های باستان شناسی دومین نیاز احیای بافت تاریخی دهدشت محسوب می شود.
این دانش آموخته مقطع دکترای باستان شناسی اعتقاد دارد که چرخش گردشگری استان از طبیعت محور به سوی بافت های تاریخی مانند شهر قدیم دهدشت اقتصاد این مناطق را متحول می کند.
وی خاطرنشان کرد: درصورت تحقق این امر به جای از بین رفتن طبیعت زمینه آشنایی با تمدن کهن ایرانی فراهم خواهد شد.
اقدام های دولت برای احیای شهر تاریخی دهدشت
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد گفت: از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون هفت طرح مرمت و بازسازی در بافت تاریخی شهر دهدشت اجرا شده است.
اصغر آتشفراز افزود: محصور کردن بخشی از بافت تاریخی دهدشت،مرمت مجموعه بازار و مرمت مسجد چهل ستون،احیای چهار سوی بافت تاریخی دهدشت،بازسازی پایگاه بافت تاریخی،ایجاد روشنایی با نصب چهار برج نوری و سنگفرش محوطه میدان محله کاروانسرا از جمله طرح های اجرا شده در بافت تاریخی دهدشت بوده است.
وی بیان کرد: برای اجرای این طرح ها ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است.
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: بازنگری در عرصه و حریم شهر تاریخی دهدشت،ثبت جهانی کاروانسرای بافت تاریخی دهدشت و واگذاری کاروانسرا و بافت تاریخی دهدشت به بخش خصوصی از دیگر اقدام های دولت سیزدهم برای احیای این شهر تاریخی است.
وی عنوان کرد: ثبت کاروانسرای بافت تاریخی دهدشت با توجه به اینکه زمینه جذب جهانگردان برای بازدید به این منطقه را فراهم می کند نقش تحول آفرینی در منطقه دارد به همین علت ضرورت دارد شهروندان ساکن اطراف این بنای تاریخی برای حفاظت از آن مشارکت کنند.
وی تاکید کرد: ثبت کاروانسرای بلاد شاپور زمینه را برای فعالبت سرمایه گذاران بخش خصوصی با ایجاد اقامتگاه های بومگردی یا با راه اندازی غرفه های فروش سوغات محلی فراهم کرده است.
آتش فراز تصریح کرد: همچنین کاروانسرای بلادشاپور یادگار ارزشمند تمدن ایران در کهگیلویه و بویراحمد امسال در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت شد و بی گمان این آغاز راهی برای معرفی،حفاظت و بهره وری بهتر و شایسته تر از این شاهکار هنر معماری ایرانی طی پنج قرن است.
این کاروانسرا که در قرون متمادی به دلایل مختلفی چون نظامی، تجاری و مذهبی توسعه و تکامل یافته با تلاش های فراوان از مرمت تا پیگیری های بین المللی به عنوان نخستین اثر میراث فرهنگی استان است که در فهرست یونسکو ثبت شده اما این تازه آغاز راهی برای رونق و آینده ای بهتر است .
این کاروانسرای به‌جا مانده از عصر طلایی صفویه در بافت تاریخی و منحصربفرد بلادشاپور دهدشت مرکز شهرستان کهگیلویه عصر یکشنبه، ۲۶ شهریور(۱۷ سپتامبر ۲۰۲۳)، در چهل‌وپنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) در شهر ریاض عربستان به همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی در ایران ثبت جهانی شد.
آتشفراز ابراز کرد: همچنین کاروانسرای و حمام کهیار در بافت تاریخی دهدشت برای مرمت،حفاظت و بهره وری به یک سرمایه گذار بخش خصوصی واگذار شده است.
آتشفراز عنوان کرد: همچنین مسجد مورک برای مرمت،صیانت و بهره وری به یک هیات مذهبی واگذار شده است.
کهگیلویه و بویراحمد بخشی از تمدن عیلام بوده و در دوره بعد از اسلام و همچنین بعد از ورود آریایی‌ها جزئی از خاک تمامی حکومت‌های ایران بوده است.
این استان با بیش از ۸۰۰ اثر منقول و غیرمنقول ثبت شده در آثار ملی ظرفیت‌های خوبی برای ایجاد موزه دارد.
کهگیلویه و بویراحمد در دوره‌های تاریخی مختلف با نام‌هایی مانند بلاد شاپور، جبال کهگیلویه وبویراحمد شناخته می‌شد.
استان کهگیلویه و بویراحمد متشکل از هشت شهرستان ۱۷ شهر و ۱۷۰۰ روستای دارای سکنه با جمعیت ۷۲۰ هزار نفر در جنوب غربی کشور است.