به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایرنا، جبرییل نوکنده عصر سه شنبه - ٢١ آذر - در نشست تخصصی میراث در خطر ایران و بررسی نویافته‌های غار هستیجان در استان مرکزی که در سالن اجتماعات موزه ملی ایران برگزار گفت: خسارت در میراث فرهنگی جبران ناپذیر و جایگزین ناپذیر است اگر اصالت یک اثر بعد مادی و تاثیر یک اثر را ارزش معنوی آن است.
وی ادامه داد: میراث فرهنگی متعلق به یک جغرافیا نیست بلکه متعلق به همه انسانها است کسانی که میراث فرهنگی را محدود به یک محل می دانند اصلا شناخت نسبت به میراث فرهنگی ندارد.
رییس موزه ملی ایران با اشاره به کاوش و شناسایی غار هستیجان استان مرکزی و محوطه تلینه تپه کرمانشاه گفت: نامه ساسانی مکشوفه در غار هستیجان ارزش‌های فرهنگی تاریخی انسان‌شناسانه بی‌نظیر است
نوکنده تاکید کرد: باید فهرست میراث درخطر ایران تدوین شود اعتبار ویژه در نظر گرفته شود، باید بار معنایی میراث در خطر تبیین شود، تا ١٣٩٢ در قانون کشور جرم میراث فرهنگی قابل گذشت بود، اما پس از آن جزو جرایم غیرقابل گذشته قرار گرفت، لذا لازم است دادستان‌های کشور نسبت به این نوع جرایم جدی‌تر وارد عمل شوند و ما را کمک کنند.
به گزارش ایرنا «هستیجان»، غاری در دلیجان از توابع استان مرکزی است که کاوش‌های باستان‌شناسان تاریخ این غار را به اواخر دوره ساسانی نسبت داده است. باستان‌شناسان تا سه چهار ماه پیش از وجود چنین غاری اطلاعی نداشتند. نه در نقشه باستان‌شناسی و نه در گزارش‌های باستان‌شناسی به نام این غار اشاره‌ای نشده بود، تا اینکه یکی از کارشناسان زبان پهلوی در خارج از کشور متوجه چرم‌نوشته‌هایی شد که اطلاعات ذی‌قیمتی را در اختیار می‌گذاشت. کاوش اضطراری در غار هستیجان آغاز شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از چرم‌نوشته‌ها و اسناد نوشتاری از این غار غارت شده و به خارج از ایران منتقل شده است.
یکی از اسناد نوشتاری به‌دست آمده از غار هستیجان، پوست‌نوشته نامه‌ای است خصوصی متعلق به اواخر عصر ساسانی یا آغاز عصر اسلامی، که در منطقه‌ای میان قم و کاشان نوشته شده و نشان از رواج سواد و کتابت در میان عامه مردم ایران پیش از اسلام دارد.
برای این نامه، چنین متنی ترجمه شده است: مرواید، خواهر گرامی که ایزدان او را خوشبخت‌تر کنند. هر خوشبختی برای خواهرم باد. من به دست بختک، یک شیشه روغن برایت فرستادم. از تندرستی و آسایش خودت و فرخزاد برای من نامه بنویس و از (تندرستی) من و کودکانم آسوده‌خاطر باش. روغن را زود بفرست.
این توضیح داده شده که این پوست‌نوشت جزئی از بایگانی بزرگی از اسناد پهلوی است که در یک یا چند مرکز اداری در منطقه‌ای میان شهرهای امروز قم و کاشان در اواخر عصر اسلامی نوشته شده‌اند و امروزه در مجموعه‌های مختلفی از جمله در برکلی، برلین و لس‌آنجلس نگهداری می‌شوند. کهن‌ترین سند از این مجموعه یک سند حقوقی از سال دوم حکومت هرمز شاهنشاه است.
این سند به شماره Berk.۲۴۵ در کتابخانه بنکرافت در برکلی کالیفرنیا در ایالات متحده نگهداری می‌شود.
پیش‌بینی ۴۰ حکم برای وزارت میراث‌فرهنگی، در برنامه هفتم توسعه
احسان قاضی‌زاده هاشمی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در این نشست اظهار داشت: تبدیل سازمان میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به وزارتخانه برای این بود که بتواند نقش حاکمیتی داشته باشد و نیز اعتبارات مستقل دریافت کند و همچنین نظارت پذیر باشد. این وزارتخانه ساختارها و تشکیلات متنوعی دارد. البته اتفاقات بسیار خوبی در این وزارتخانه انجام شده که می‌توان به ثبت جهانی ۵۴ کاروانسرای تاریخی و نیز استرداد اشیای تاریخی اشاره کرد.
نماینده مردم فریمان و سرخس در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در شرایط فعلی نیازمند این هستیم که از آثار و اشیا و محوطه‌های تاریخی به صورت جدی صیانت کنیم. وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البته با کمبودهایی اعتباری مواجه است. ما این آمادگی را در مجلس داریم و در برنامه هفتم توسعه بیش از ۴۰ حکم در حوزه ماموریت‌های این وزارتخانه داریم.
قاضی‌زاده هاشمی گفت: در کنار تقویت اعتبارات بودجه‌ای باید حفاظت از آثار تاریخی را به صورت جدی تقویت کنیم. گاهی اوقات شاهد این هستیم که کاوش‌های باستانی به علت کمبود بودجه نیمه‌کاره رها می‌شود و همین امر باعث خواهد شد که فرصت برای سواستفاده حفاران غیرمجاز و سودجویان به وجود آید.
وی با اشاره به اهمیت معرفی آثار تاریخی ایران یادآور شد: من پیش از نمایندگی مجلس، رایزن فرهنگی ایران در کرواسی بودم. در آنجا نمایشگاهی با موضوع آثار موزه ملی ایران برگزار شد که با استقبال بسیار زیادی مواجه شد.
این نماینده مجلس با اشاره به اهمیت تقویت اعتبارات وزارت میراث‌فرهنگی، خاطرنشان کرد: در سه سال اخیر بودجه این وزارتخانه جهش بسیار خوبی داشته و ما در مجلس شورای اسلامی آمادگی این را داریم که برای سال ۱۴۰۳ به تقویت و افزایش بودجه این وزارتخانه کمک کنیم.