به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، دریای جنوبی چین در سال‌های اخیر به یکی از بی‌ثبات‌ترین نقاط در شرق آسیا مبدل شده است. چین، ویتنام، فیلیپین، مالزی، برونئی و تایوان هر کدام بر بخش‌هایی متداخل از این دریا ادعای حاکمیت دارند. این موضوع زمینه بروز تنش های دیپلماتیک را در میان کشورهای مدعی فراهم کرده است.
برخی کشورهای مدعی مالکیت این منطقه به بهانه رشد اقتصادی چین و به تبع آن افزایش هزینه‌های نظامی و تقویت توان نظامی این کشور به‌ویژه نیروی دریایی آن و تحرکات این نیرو در دریای جنوبی چین نقش فعالتر آمریکا در منطقه را برای کنترل و ایجاد موازنه قدرت خود با چین خواستار شده اند. این درحالیست که مداخله یک کشور خارجی در این منطقه نه تنها کمکی به حل مساله نمی کند بلکه زمینه را برای تشدید تنش نیز فراهم می آورد.
رقابت استراتژیک در دریای چین جنوبی
دریای چین جنوبی، بخشی از اقیانوس آرام و بزرگ‌ترین ناحیه دریایی جهان، با وسعتی حدود ۳.۵ میلیون کیلومترمربع از سنگاپور تا تنگه تایوان، اهمیت چشمگیری دارد.
این دریا، منطقه‌ای کلیدی برای آسیای جنوب شرقی و جوامع بین‌المللی به شمار می‌رود. این منطقه به دلیل جزیره‌ها و نواحی اطراف آن، مورد اختلاف و ادعاهای متعدد کشورها قرار دارد. چین با ادعای مالکیت بر ۸۰% این دریا، با فیلیپین، ویتنام، مالزی، برونئی، اندونزی و تایوان اختلاف نظر دارد.
دریای جنوب چین به عنوان یک مسیر حیاتی برای کشتیرانی جهانی و منبع مهم انرژی، به ویژه نفت و گاز، شناخته شده است. بسیاری از جزایر و سواحل این دریا به دلیل ذخیره‌های اقتصادی غنی به عنوان مناطق انحصاری ادعا شده و این وضعیت منجر به تنش‌ها و رقابت‌های ژئوپلیتیکی می‌شود.
برخی از این کشورها، از جمله چین، تایوان، ویتنام، فیلیپین و مالزی، به شکل‌ها و راهبردهای مختلفی اقدام به اعمال حاکمیت خود بر این منطقه کرده‌اند؛ از اشغال جزایر گرفته تا ساخت و ساز و نشانه‌گذاری. این اقدامات خود اختلافات و تنش‌های متعددی را میان کشورها ایجاد کرده است.
در حال حاضر، ورود ناوهای جنگی آمریکا به این آب‌ها، زمینه ساز تشدید تنش در رقابت استراتژیک میان چین و ایالات متحده است.
از دیگر سو؛ ادعاها و اقدامات زیاده‌خواهانه در مورد حاکمیت بر حریم آبی و سرزمین در این منطقه، تنش‌ها را بیشتر می‌کند. ایالات متحده بر حق قانونی برای حضور نظامی در این آب‌ها و حفاظت از حقوق کشتیرانی و اقتصادی خود تأکید دارد، در حالی که چین این دست عملیات را تجاوز به حقوق و توانمندی‌های ایالات متحده در این منطقه می‌داند.
منازعات مالکیت بر جزایر اسپراتلی و پارسل و سایر مناطق مهم اقتصادی و منابع طبیعی این دریا، نشان‌دهنده رقابت شدید میان چین و دیگر کشورها است. با توجه به اهمیت اقتصادی و استراتژیک این دریا، افزایش تنش‌ها و رقابت استراتژیک بین این قدرت‌های بزرگ در آینده قابل پیش‌بینی است.
به نوشته مرکز مطالعات آمریکا، تحرکات نظامی آمریکا در آسیا و برگزاری رزمایش‌های مشترک با ویتنام کره جنوبی و ژاپن جای تردیدی برای چین در مورد قصد این کشور برای به چالش کشیدن حضور رو به رشد چین در منطقه باقی نگذاشته است.
آمریکا در راهبرد دفاعی سال ۲۰۱۲ بر افزایش حضور نیروهای دریایی خود در آسیا - اقیانوسیه تأکید کرده و برنامه داشته است تا دست کم ۶۰ درصد از کشتی‌های ناوگان دریایی خود را تا سال ۲۰۲۰ در این منطقه مستقر کند.
این اقدامات در کنار دفاع دیپلماتیک از آزادی دریانودری در دریای جنوب چین از توجه مجدد آمریکا به منافع امنیتی اش در آسیا و اقیانوسیه حکایت دارد.
آمریکا می کوشد همسایگان چین را در شبکه ای هم‌فکر گرد هم آورده و مجموعه ای دارای یک نگاه یکسان نظامی به چین پدید آورد. در واقع پنتاگون در مسیری گام بر می دارد که نهایتاً چین را یک خطر جدی و محسوس معرفی کند. واشنگتن در تلاش است تا چین را هم از دیدگاه اقتصادی و هم نظامی مشکل ساز معرفی و در نتیجه ضرورت مهار چین را مطرح کند.
از دیگر سو؛ آمریکا در پرتو معرفی چین به عنوان یک خطر، ابقای نظامیان خود در ژاپن و حفظ پایگاههای نظامی در منطقه را تضمین می‌کند.
بدون شک با افزایش قدرت چین، طبیعی است که کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا درگیر مسابقه تسلیحاتی شوند و یا خود را در سایه یک قدرت خارجی قوی تر قرار دهند.
به این ترتیب آمریکا به دلیل برخورداری از پایگاههای متعدد نظامی در آسیا و پیوندهای نزدیک اقتصادی با آنها در نقش یک مأمن برای منطقه ظاهر خواهد شد.
تشدید تنش های فیلیپین و چین
برخی از کارشناسان روابط بین الملل در خصوص تنش‌های اخیر چین و فیلیپین در دریای جنوبی چین بر این باورند که حمایت آمریکا به تحرکات مانیل در این منطقه دامن می‌زند.
فیلیپین و چین یکشنبه (۱۹ آذرماه جاری) درباره برخورد کشتی‌های خود در مناطق مورد مناقشه در دریای چین جنوبی یکدیگر را متهم کردند.
گارد ساحلی چین در بیانیه‌ای اعلام کرد: دو ناو فیلیپینی به هشدارهای مکرر آنها توجهی نکرده و به طور غیرقانونی و بدون اجازه دولت چین، وارد آب‌های مجاور صخره مرجانی رینای در جزیره نانشا شدند.
طبق اعلام پکن، ناو UM۱ به شکلی غیرحرفه‌ای و خطرناک، ناگهان دور زد و به طور عمدی با ناو ۲۱۵۵۶ گارد ساحلی چین برخورد کرد.
به باور چین، مسوولیت این سانحه به طور کامل بر عهده فیلیپین است.
گان یو سخنگوی گارد ساحلی چین از فیلیپین خواسته است تا اقدامات تحریک آمیز خود را متوقف کند و افزود: چین به «فعالیت‌های قانونی» خود در دریای جنوبی چین ادامه می‌دهد.
چن شیانگمیائو، مدیر مرکز تحقیقات جهانی نیروی دریایی در موسسه ملی مطالعات دریای جنوبی چین، به گلوبال تایمز گفت که دلایل اصلی درگیری‌های متوالی اخیر بین چین و فیلیپین بر سر جزایر و صخره‌های مرجانی در دریای جنوبی چین، عملیات غیر حرفه‌ای فیلیپین و نقض یکجانبه تفاهم ضمنی توسط مانیل است که قبلا بین دو کشور به دست آمده بود.
ناظران در خصوص نقش واشنگتن در این میان گفتند: تحرکات فیلیپین در ماه اوت (مرداد/ شهریور) آغاز شد و تجاوز اخیر کشتی جنگی ایالات متحده به نزدیک صخره مرجانی توماس شوال دوم جسارت مانیل را بیشتر کرده است.
چن شیانگمیائو گفت که ایالات متحده تحرکات فیلیپین از جمله اعزام هواپیماهای جاسوسی و انجام فعالیت‌های آموزشی در نزدیکی منطقه را افزایش می‌دهد که عامل دیگری در پشت تنش‌های اخیر است.
به گفته تحلیلگران، در حالیکه فیلیپین و رسانه‌های غربی اخباری را با عنوان اقدامات تهاجمی چین منعکس می‌کنند، استقرار آب‌پاش‌های گزارش‌شده نشان‌دهنده خویشتن‌داری چین در برخورد با اقدامات تحریک‌آمیز فیلیپین و جلوگیری از تشدید تنش بالقوه است.
این در حالیست که آمریکا، چین را به دخالت در فعالیت‌های دریایی فیلیپین و تضعیف ثبات منطقه جنوب شرق آسیا متهم کرد.
به گزارش رویترز، متیو میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به تازگی در بیانیه‌ای از چین خواست «رفتار خطرناک و بی‌ثبات‌کننده خود» را در دریای چین جنوبی متوقف کند.
وی افزود: ایجاد اختلال در خطوط تدارکاتی این منطقه و دخالت در فعالیت‌های دریایی قانونی فیلیپین ثبات منطقه‌ای را تضعیف می‌کند.